φιλολογικός κήπος, χώρος καλλιέργειας του λόγου.: Απριλίου 2023

Πώς δημιουργήθηκε το απαρέμφατο του β΄αορίστου;

Ως γνωστόν υφίσταται ένας αόριστος, δεύτερος, επειδή αυτός έχει κατάληξη «παρατατικού» άλλη από την κατάληξη του α΄αορίστου σε –σα (γενικώς):

Κλασσικό παράδειγμα β΄αορίστου είναι το ἔβαλον του ρ. βάλλω. Το απαρέμφατό του είναι : βαλ-εῖν.

Πώς όμως προέκυψε αυτός ο τύπος: βαλ-εῖν;

Α)οι καταλήξεις του Ομηρικού απαρεμφάτου εις τον ενεργητικόν β΄αόριστον είναι :έειν.

Άρα: βαλέειν= βαλ-εῖν (κατά συναίρεσιν).

Β) Η κλασσική απαρεμφατική κατάληξις του Ομήρου είναι: μεν.

Ώστε: βαλέμεν-βαλέεν== βαλ-εῖν (κατά συναίρεσιν). Επειδή μάλιστα το –ε έπειτα από το τελικό σύμφωνο –ν είναι θέση μακρό έχουμε την αντιστοιχία: ε-ει-ε (βραχύ-μακρό-μακρό) ώστε διά της καταπληκτικής αυτής αρμονίας να στηριχθεί το ομηρικόν μέτρον: γλώσσα προσιδιάζουσα στην αρμονία του Όλου.

Έκφραση-έκθεση γ΄λυκείου. Θεωρία. Επίκληση στο ήθος του πομπού.

Ο πομπός επιδιώκει να αποδείξει την αξιοπιστία και την ακεραιότητά του ώστε να προσεταιρισθεί την εμπιστοσύνη του ακροατηρίου-δέκτη. Έτσι αναδεικνύει τις αρετές του χαρακτήρα του, το ήθος του, την εμπειρία του, τις δεξιότητές του, την κατάρτισή του διότι δεν διαθέτει μάλλον τα επιχειρήματα τα οποία απαιτούνται. Υποστηρίζει τη γνώμη του αναδεικνύοντας την αξιοπιστία, τη φερεγγυότητα και το κύρος του από τη μέχρι τώρα πορεία του στη ζωή και τον πρότερο έντιμο και ηθικό βίο του.

Σκοπός:

Επιδιώκεται:

1)άμεση ανάδειξη του ήθους του πομπού ως ακεραίου και των λεγομένων του ως αξιοπίστων.

2)απόκτηση εμπιστοσύνης του δέκτη και δημιουργία θετικής εντύπωσης.

3)ανάδειξη της φερεγγυότητας και του κύρους του από τη μέχρι τώρα πορεία του στη ζωή εξαιτίας έλλειψης επιχειρημάτων ή τεκμηρίων.

Μέσα πειθούς:

1)Κυρίως πρόκειται για ομιλία ή κείμενο γραμμένο σε α΄ενικό ή α΄πληθυντικό πρόσωπο (διαφημιστικός, πολιτικός και δικανικός λόγος).

2)Χρήση λέξεων που δηλώνουν ηθικές αρετές, εγκωμίων και επαίνων που συνοδεύονται από στοιχεία έπαρσης και θετικής αξιολόγησης.

3) Πομπώδεις εκφράσεις και μεγαλοστομίες, λανθάνοντες αξιολογικοί χαρακτηρισμοί.

4) Αναφορά σε πράξεις, επιλογές, αποφάσεις, ηθικές στάσεις, επιτυχίες, που αναδεικνύουν και αποδεικνύουν το ήθος του πομπού, τον ενάρετο χαρακτήρα του, την εμπειρία του, την κατάρτισή του.

Αξιολόγηση.

Το απόσπασμα του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου (18, 37-38) περιέχει τον περίφημον διάλογον ανάμεσα στον Ιησού και στον Ρωμαίον διοικητήν Πόντιον Πιλάτον περί της αληθείας. Εις το πνευματικόν ευαγγέλιον του Ιωάννου παρέχονται πληροφορίες οι οποίες δεν δίδονται εις τα υπόλοιπα τρία συνοπτικά ευαγγέλια: ο διάλογος έχει ούτως: Ο Πιλάτος ερωτά τον Ιησούν εάν είναι ο Βασιλεύς των Ιουδαίων; Η ερώτησις βέβαια είναι παραπλανητική διότι βασιλεύς δεν υπήρχε και εάν υπήρχε ως επαναστάτης αυτό θα κατοχύρωνε την ενοχή του Ιησού: όμως ο Ευαγγελιστής έξυπνα κατοχυρώνει την μεταφυσικότητα του διαλόγου, διότι βέβαια ο Ιησούς θα απαντήσει ότι η βασιλεία του είναι του ουρανού και όχι της γής: η πλατωνική Ελληνιστική ανάμνησις είναι έντονος: πλέον οι άνθρωποι είναι ώριμοι να μεταλλάξουν το βασίλειο των πλατωνικών ιδεών σε βασίλειο ενός πιο προσωπικού θεού: επίσης η μεταφυσική θέασις της αληθείας είναι έτοιμη να εγκαθιδρυθεί διά της βίβλου σε όλον τον κόσμον: ο Πλάτων είναι αυτός ο οποίος απεμάκρυνε την αλήθεια από τον κόσμον αυτόν, από τα φαινόμενα, και μεταφυσικώς την έστειλε στον άλλο κόσμο των ιδεών: ο Ιησούς ολοκληρώνει το πλατωνικό ταξείδι: η αλήθεια του δεν έχει καμμία σχέση με τον κόσμον αυτόν αλλά είναι άλλου κόσμου: η αλήθεια πλέον αποκόπτεται από τις αισθήσεις, από την ενόραση, η νοητική αλήθεια του Πλάτωνος φθάνει στο απώγειό της: αλήθεια πλέον είναι η πλέον δυνατή σκέψις και αυτή είναι ο Θεός των χριστιανών όπως το Πλατωνικό Αγαθό. Η βελτίωση του Πλατωνισμού επί το προσωπικότερον πραγματοποιείται στον περίφημο διάλογο του Ιησού με τον Πόντιο Πιλάτο: η έννοια της Δημοκρίτειας αληθείας (συμπαντική αποτύπωσις δυνάμεως και κενού) ως ενόρασις και φαντασία οντολογική πνέει τα λοίσθια: ο κόσμος βυθίζεται στην αλήθεια η οποία αποκόπτει τον κόσμο από αυτή και την τοποθετεί σε άλλο κόσμο: από το πλατωνικό σπήλαιο έως την κακότητα του χριστιανικού κόσμου ο μεταφυσικός ορισμός της αληθείας, η οποία αποκόπτεται από την πραγματικότητα και συνδέεται με το νού ενός όντος (θεού) αυτός ο μεταφυσικός ορισμός εγκαθίσταται: όταν μάλιστα ο Λούθηρος απέκοψε τον κόσμο του θεού καθιστώντας τον μόνο υπόθεσιν πίστεως, τότε επεκράτησε η πιο δυνατή πίστις των πιο ισχυρών με αποτέλεσμα οι άνθρωποι σήμερα να ελέγχονται πιστεύοντας σε κάτι που οι ίδιοι ποτέ ίσως δεν σκέπτονταν.

Εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον παραδίδονται τα παρακάτω λόγια του Ιησού τα οποία ολοκληρωτικά απουσιάζουν από τους συνοπτικούς: Ο Ιησούς αναφέρει ότι ήλθε στον κόσμο για να μαρτυρήσει την αλήθεια: Πάς ο ών εκ της αληθείας (όποιος ευρίσκεται εις την αλήθεια) θα ακούσει της φωνής του. Ο Πιλάτος του αναφέρει το περίφημον ερώτημα: τι εστίν η αλήθεια; Εννοώντας ότι ο Ιησούς είναι η αλήθεια; Απάντηση δεν έλαβε πέραν του «συ είπας». Η ταύτισις της αληθείας με Άνθρωπο (έστω για τη χριστιανική δογματική Θεάνθρωπο) δεν είναι καινούργια: ανιχνεύεται στον Πλατωνικό Κρίτωνα εκεί όπου οι κλαίοντες μαθητές έχουν ταυτίσει το Σωκράτη με την αλήθεια: ο Σωκράτης (όπως φαίνεται και αποτυπώνεται και στον πίνακα του David) είναι ο πρώτος άνθρωπος ο οποίος ως παιδεία και σοφία ταυτίζεται με την αλήθεια: η αλήθεια του Σωκράτους είναι ίδια με την αλήθεια του Ιησού και αυτή η διαστασιακή και τόσο αφελής ανθρώπινη αλήθεια δεν είναι δύσκολο να φύγει από το συμπαντικό της θρόνο και να ταυτισθεί με Άνθρωπο: Αλήθεια είναι η πνευματική φαντασιακή σύνδεσις του Ανθρώπου με τον κόσμο των Ιδεών ο οποίος πλέον γίγνεται κόσμος και βασιλεία του Θεού: άρα όποιος έχει την Ιδέα αυτού του κόσμου είναι η προσωποποιημένη Αλήθεια: ο Όμηρος εκάλεσε τη Μούσα ως μεσάζουσα ανάμεσα σε αυτόν και τους Θεούς , τώρα οι Άνθρωποι καθίστανται οι ίδιοι Αλήθεια: ήδη το όλο θέμα είχε προσεκτικά προετοιμασθεί στον Πλατωνικό Πρωταγόρα (θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε ότι ο διάλογος του Ιησού με τον Πιλάτο είναι μετεξέλιξη της συζήτησης του Σωκράτους με τον Πρωταγόρα, όταν ο Σωκράτης προσπαθεί απεγνωσμένα να πείσει τον Πρωταγόρα ότι υπάρχει αντικειμενική αλήθεια που είναι και διδακτή μέσω της ηθικής και της καθημερινής πολιτικής αρετής: κάτι το οποίο λέγει και ο Ιησούς στον Πιλάτο: αλήθεια είναι αυτό το οποίο μεταφέρεται από τον κόσμο του Αγαθού, είναι αντικειμενικό, αποδεικνύεται στην καθημερινή ηθική και στην Εκκλησία (η πολιτική αρετή του Σωκράτους μετεξελίσσεται σε θρησκευτική αρετή, πολιτική και αυτή εντός της εκκλησίας των χριστιανών) :

1)Ποιες νέες ηθικές αξίες προβάλλονται στο κείμενο;

2)Ποιες νέες σημασίες διακρίνετε στο κείμενο;

3)Με ποιους κειμενικούς δείκτες ο/η συγγραφέας προκαλεί σκέψεις και συναισθήματα στους αναγνώστες;

4)Με βάση το συγκείμενο του κειμένου, ποιες ιδέες και αξίες του κειμένου ισχύουν και με ποιο τρόπο στην εποχή μας;

5)Ποια είναι τα αισθητικά πλεονεκτήματα του κειμένου (λέξεις, σχήματα λόγου, σημεία στίξης, κύριες και δευτερεύουσες προτάσεις, συνώνυμα και αντώνυμα κ.λ.π).

6)Ποιες πνευματικές και ηθικές αξίες προβάλλονται στο κείμενο;

7)Ποιοι χαρακτήρες ηρώων «δημιουργούνται» στο κείμενο;

8)Με ποιο τρόπο ως κοινωνικά όντα σας επηρέασε το κείμενο; (δημιουργική γραφή).

9)Πώς αξιολογείτε τη γλώσσα του κειμένου; Σας κάνει εντύπωση η ετυμολογία των λέξεων; Γιατί ο συγγραφέας χρησιμοποιεί αυτό το λεξιλόγιο;

10)Ποια είναι η προσωπική σου άποψη για τα θέματα που θίγονται στο κείμενο; (δημιουργική γραφή).

11)Πώς εργάζεται η γλώσσα του κειμένου; (χρήση ονοματικών συνόλων, ρηματικών συνόλων, εμπροθέτων και επιρρηματικών προσδιορισμών, κυρίων και δευτερευουσών προτάσεων, παρατακτικής και λοιπών συντάξεων, ενεργητική-παθητική σύνταξη, ευθύς-πλάγιος λόγος κ.λ.π).

12) Ποιες είναι οι αφηγηματικές τεχνικές και τα εκφραστικά μέσα του κειμένου;

13)Η πορεία από τη μορφή προς το περιεχόμενο (πώς οι εικόνες αποδίδουν νοήματα) από το σημαίνον στο σημαινόμενο (πώς οι ιδέες των προσώπων προκαλούν αξίες);

14)Στα πλαίσια της πολυσημίας του κειμένου να σημειώσετε:

Α) ποιος τύπος κοινωνίας θίγεται

Β) ποιος τύπος ανθρώπου επικρατεί

Γ) ποιες αξίες και μοντέλο ζωής απορρίπτονται;

15)Με βάση το λογοτεχνικό ρεύμα του κειμένου να αποδοθούν οι ανάλογοι λογοτεχνικοί τρόποι.

16)Ερωτώμε για: έννοιες, αφηγηματικές τεχνικές, πρόθεση, γλωσσικές επιλογές, δράση προσώπων, πλοκή, αφηγητή, δομικά και υφολογικά στοιχεία (λεξιλόγιο, στίξη, δευτερεύουσες προτάσεις, μακροπερίοδος λόγος κ.λ.π).

17) Είναι σημαντική η υπόρρητη σύνδεση με το μάθημα της Νεοελληνικής γλώσσας: τρόποι πειθούς, επιχειρήματα κειμένου, ανάπτυξη σωστής παραγράφου δημιουργικής γραφής κ.λ.π.

18) Αναφορά στο περικείμενο του κειμένου: πώς με τις ίδιες φράσεις και στοιχεία του κειμένου μπορούμε να αποδώσουμε ποικίλες άλλες καταστάσεις.

τι είναι το Περικείμενο ενός κειμένου;

1. Μπορούμε να πούμε εντελώς διαφορετικά πράγματα χρησιμοποιώντας τις ίδιες λέξεις ή προτάσεις;

Κάθε φορά που παράγουμε ή ερμηνεύουμε ένα γλωσσικό μήνυμα λαμβάνουμε υπόψη μας, χωρίς πάντα να το συνειδητοποιούμε, τις συνθήκες μέσα στις οποίες το παράγουμε ή το ερμηνεύουμε.

Ας δούμε το ακόλουθο παράδειγμα:

Στην κουζίνα, μια μητέρα βλέπει το παιδί της να κάθεται στο τραπέζι και να παίζει με ένα μαχαίρι φέρνοντάς το κοντά στο πρόσωπό του. Του λέει:

«Μην το κάνεις αυτό, γιατί θα κοπείς».

Η μητέρα συμβουλεύει και ταυτόχρονα προειδοποιεί το παιδί να μην παίζει με το μαχαίρι και να μην το φέρνει κοντά στο πρόσωπό του, καθώς η ίδια φοβάται ότι το παιδί θα αυτοτραυματιστεί.

Ας συγκρίνουμε το παράδειγμα αυτό με το ακόλουθο:

Μέσα στο αυτοκίνητο μιας σχολής οδηγών, την ώρα του μαθήματος, ο μαθητής μόλις έχει περάσει ένα STOP, χωρίς να ελέγξει προσεκτικά μήπως έρχεται κάποιο άλλο όχημα. Ο δάσκαλος του λέει:

«Μην το κάνεις αυτό, γιατί θα κοπείς».

Ο δάσκαλος προσπαθεί να διδάξει και ταυτόχρονα προειδοποιεί τον μαθητή να μην περνάει από STOP χωρίς να ελέγξει τον δρόμο μπροστά του, γιατί κάτι τέτοιο θα οδηγήσει στην απόρριψή του στις εξετάσεις οδήγησης.

Παρατηρούμε ότι,

μολονότι η πρόταση που παράγεται και στις δύο περιπτώσεις είναι ακριβώς η ίδια, η ερμηνεία που αποδίδεται σε αυτή κάθε φορά αλλάζει ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο η πρόταση αυτή παράγεται και ερμηνεύεται

. Στο περιβάλλον αυτό περιλαμβάνονται στοιχεία όπως

ο τόπος και ο χρόνος της επικοινωνίας (π.χ. κουζίνα, αυτοκίνητο, ώρα μαθήματος οδήγησης),
οι συμμετέχοντες/ουσες, οι ρόλοι και οι μεταξύ τους σχέσεις (π.χ. μητέρα-παιδί, δάσκαλος-μαθητής),
οι κινήσεις που κάνουν (π.χ. κινήσεις με μαχαίρι, οδήγηση χωρίς σταμάτημα),
τα αντικείμενα που βρίσκονται στον χώρο (π.χ. τραπέζι, μαχαίρι, αυτοκίνητο, φρένο, πινακίδα STOP),
η γνώση και οι εμπειρίες που έχουν οι συμμετέχοντες/ουσες σχετικά με τις δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν ή/και τις οποίες παρατηρούν (π.χ. ιδιότητες μαχαιριού, ατυχήματα με μαχαίρια, εξετάσεις για δίπλωμα, κριτήρια αξιολόγησης οδηγών),
το θέμα και ο στόχος της επικοινωνίας τους και η μορφή της (π.χ. αποφυγή ατυχήματος, συμβουλή ή προειδοποίηση, επιτυχία στις εξετάσεις, προφορικός λόγος),
τί έχει προηγηθεί στη συγκεκριμένη επικοινωνία (π.χ. ο δάσκαλος οδήγησης μάλλον έχει ήδη πει στον μαθητή να ακινητοποιεί το αυτοκίνητο στο STOP και να μην ξαναξεκινάει χωρίς να ελέγξει αν έρχεται κάποιο άλλο αυτοκίνητο).

Όλα αυτά τα στοιχεία αποτελούν αυτό που ονομάζουμε περικείμενο.(πηγή: greek-language).

Κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας α΄γυμνασίου. Τα κόκκινα λουστρίνια: Ειρήνης Μάρρα. Διδασκαλία του μαθήματος σε σχέση με τα «παπούτσια» του Βάν Γκόγκ (σύμφωνα με τα νέα προγράμματα σπουδών).

Τι άραγε θα μπορούσε να συμβολίσει ένα ζευγάρι παπούτσια; Ποια διαφορά κρύβεται πίσω από ένα ζευγάρι κόκκινα παπούτσια περιποιημένα λουστρίνια και πίσω από ένα παλαιό ζευγάρι παπούτσια; Η Ειρήνη Μάρρα χρησιμοποιεί περιποιημένα λουστρίνια ενώ ο Βάν Γκόγκ ατημέλητα παπούτσια. Η απάντηση ίσως είναι στο ξεκίνημά της χρηστική και έπειτα πιο πνευματική: το παπούτσι, το υπόδημα, αποτελεί όριο ανάμεσα στους ανθρώπους και στα ζώα: όριο ανάμεσα στον πολιτισμένο άνθρωπο και στον άνθρωπο μιάς άλλης προϊστορικής εποχής: το παπούτσι είναι η πολυτέλεια του ανθρώπου να προστατεύει και τα πόδια του από την επικίνδυνη γή (κατ΄αρχάς): σταδιακά όμως έχασε αυτή την πρωταρχική χρηστική του σημασία και όπως πολλά άλλα είδη έγινε είδος και πολυτελείας: ο Βάν Γκόγκ αντιμετωπίζει τα παπούτσια στην πρωτόλεια χρήση τους, τιμά την παλαιότητά και τη φθαρτότητά τους γιατί σηκώνουν τον ανθρώπινο μόχθο και πόνο και εργασία: απεικονίζει δύο πεθαμένα από τον πόνο και την εργασία παπούτσια ώστε εξπρεσσιονιστικά να εκφράσει το παπούτσι ως ανθρώπινο μόχθο και κόπο. Η Ειρήνη Μάρρα αντιμετωπίζει το παπούτσι ως δείγμα πολυτελείας και επίδειξης: όμως καταφέρνει κάτι όμορφο: το μετατρέπει σε ελεγχομένη από την αγάπη του αδελφού δείγμα επίδειξης: επειδή θα το φορέσει η αδελφή του κατασκευαστή το παπούτσι αποτελεί δείγμα αγάπης και συμπαθείας: άρα η ορατότητα του παπουτσιού και στη Μάρρα και στο Βάν Γκόγκ υποκρύπτουν ανώτερα συναισθήματα.

Ευήμερος ο Μεσσήνιος.

Ο Ευήμερος ο Μεσσήνιος ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος της Κυρηναϊκής Σχολής, φίλος του βασιλιά Κασσάνδρου (311-298 π.Χ.).

Με παραγγελία του Κασσάνδρου, ο Ευήμερος ταξίδεψε στη νήσο Παγχαία του Περσικού Κόλπου. Στο έργο του Ιερή Αναγραφή περιγράφει τη ζωή των κατοίκων του νησιού αυτού, ισχυριζόμενος ότι ήταν Κρητικοί που μεταφέρθηκαν εκεί με εντολή του ίδιου του Δία, και ζούσαν στην Παγχαία με καθεστώς κοινοκτημοσύνης. Την «αναγραφή» αυτή ο Ευήμερος αφήνει να εννοηθεί ότι τη διάβασε σε βωμό της Πανάρας, της πρωτεύουσας της Παγχαίας, και έγραφε ότι ο Ουρανός, ο Κρόνος και ο Ζεύς υπήρξαν βασιλιάδες της Παγχαίας και θεοποιήθηκαν μετά τον θάνατό τους.

Ξεκινώντας από αυτό, ο Ευήμερος διαμόρφωσε τη θεωρία που έγινε γνωστή ως Ευημερισμός, δηλαδή τη θεωρία ότι οι θεοί ήταν κάποτε άνθρωποι και στη συνέχεια θεοποιήθηκαν. Η θεωρία αυτή μεταφράστηκε από τον Κόιντο Έννιο (Quintus Ennius, 239 - περ. 169 π.Χ.) στα Λατινικά, προκάλεσε ωστόσο αντιδράσεις ιερέων και φιλοσόφων. Ο Ευήμερος δέχθηκε ιδιαίτερη κριτική, συγκεκριμένα ο Πλούταρχος στο έργο του Περί Ίσιδος και Οσίριδος τον αποκαλεί άθεο. Ο Διόδωρος Σικελιώτης (6.1) και ο Λακτάντιος διέσωσαν αποσπάσματα του έργου του.

Σημειώσεις για τη διδασκαλία της Ελένης του Ευριπίδου.

1.To φιλοσοφικό υπόβαθρο της Ελένης του Ευριπίδου.

Η τραγωδία του Ευριπίδου «Ελένη» γράφηκε το 412 π.Χ και διδάχθηκε την ίδια εποχή στους Αθηναίους πολίτες. Το ιστορικό πλαίσιο της τραγωδίας μόνον τυχαίο δεν είναι: οι Αθηναίοι έχουν κατά φρικτό τρόπο ηττηθεί στη Σικελική εκστρατεία κάτι το οποίο τους επέφερε ολοκληρωτικό πραγματικό, ψυχολογικό και ηθικό πλήγμα: όλα αυτά εξάλλου αποδίδονται περίτρανα στο έργο του Θουκυδίδου. Επίσης το πνευματικό πλαίσιο της τραγωδίας είναι στα πλαίσια του πολύ ενδιαφέροντος.

Η Αθήνα της εποχής του Ευριπίδου διακατείχετο από δύο μέγιστα πνευματικά κινήματα: το σοφιστικό και το Σωκρατικό: σε μία ακόμα πιο βαθεία ανάλυση θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε το καθαρά σκεπτικιστικό και το μεταφυσικό: η σοφιστική φιλοσοφία αντιπροσωπεύει την καθαρά σκεπτικιστική δύναμη του Ελληνισμού, η Σωκρατική φιλοσοφία αναπαριστά την προσπάθεια του Ανθρώπου κατά μεταφυσικό τρόπο να διαλύσει την οντολογική συνέχεια και να δημιουργήσει έναν κόσμο ο οποίος θα περικλείεται πραγματικά από ιδέες και αξίες οι οποίες θα αντιπροσωπεύουν μία φιλοσοφική νήσο μέσα στο χάος του όλου.

Οι Σοφιστές δεν διαλύουν το υφιστάμενο χάος, το οποίον επισκέπτεται τον Άνθρωπο και ηρεμεί υπό τη μορφή της φύσεως, του Ανθρώπου, της Πόλης: δεν επιθυμούν καμμίας αντικειμενικότητος κατά το μετασχηματισμό του χάους σε φύση και πόλη και άνθρωπο: όλες αυτές οι άπειρες δυνάμεις οι οποίες ενασχολούνται με την μετατροπή του χάους σε όλα τα παραπάνω είναι ατομικές και υποκειμενικές, για αυτό εξάλλου και ο Πρωταγόρας θα καταστήσει τον Άνθρωπο μέτρο όλων των εκτιμήσεων περί του Όντος, επίσης ο Γοργίας και στην Ελένη του αλλά και στην ενασχόλησή του με τον Παλαμήδη θα αρνηθεί την οποιαδήποτε αντικειμενική ασφαλή γνώση, κάτι το οποίο θα δεχθεί ο Σωκράτης μέσα από την πίστη του ότι υπάρχει αντικειμενική επαγωγική και ασφαλής οριστική γνώσις. Η Ελένη του Ευριπίδου αντλεί το πνευματικό και ηθικό ύδωρ της μέσα από αυτά τα φιλοσοφικά ύδατα: ήδη θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τη σοφιστικότητα αλλά και τη σωκρατικότητα της τραγωδίας αυτής: ο Ευριπίδης αρνείται δογματικά να αποδεχθεί έναν θεό (έστω υπό την μορφή του Νοός) απόλυτον, ήδη κάμνει απέλπιδες προσπάθειες να μεταφέρει το θείο νού στον Ανθρώπινο Νούν υπό τη μορφή εξήγησης του κόσμου, ατομικής διερεύνησης και επιλογής νόστου και σκοπού: ο Νείλος δεν ξεχειλίζει λόγω του Διός, επίσης η Θεονόη περιορίζεται ως μάντισσα διότι ο ανθρώπινος Νούς είναι ο μόνος «μάντης» υπό την έννοια ότι μέσω σκέψεων και πράξεων είναι αυτός ο οποίος διαμορφώνει καθημερινά την ανθρώπινη ζωή, κίνηση και πραγματικότητα: η Ελένη όχι ως κόρη του Διός αλλά ως σκεπτομένη κόρη θα πρέπει να δημιουργήσει το νόστο της , το δικό της δρόμο, το δικό της σχέδιο: ο οποίος είναι μοναδικός διότι και η Ελένη είναι μοναδική. Αυτό το σημείο είναι πράγματι πολύ σημαντικό: η υποκειμενικότητα των Σοφιστών διεφύλαξε τη μοναδικότητα του ξεχωριστού Ανθρώπου. Γι αυτό και ο σοφιστής Ευριπίδης επέλεξε να παρουσιάσει το Είναι της Ελένης ως κάτι το μοναδικό και κάθε τι άλλο ως φαίνεσθαι: η Ελένη είναι μία μοναδική προσωπικότητα: ο σοφιστής Ευριπίδης ενάντια στο σωκρατικό αντικειμενισμό ο οποίος σαρώνει τα πάντα ενώπιον της Ιδέας και τα ομονοποιεί όλα, διδάσκει την ατομική διαφορετικότητα του προσώπου: η Ελένη είναι μοναδική, κάθε τι άλλο είναι Φαίνεσθαι: