Έκθεση-έκφραση γ΄λυκείου. Θεωρία του μαθήματος. Βασικές αρχές οργάνωσης της παραγράφου:

 

Οι βασικές αρχές οργάνωσης της παραγράφου είναι:

Η επάρκεια

Η ενότητα

Η αλληλουχία

Η συνεκτικότητα

Η συνοχή

 

Α. Η επάρκεια της παραγράφου:

Επάρκεια της παραγράφου σημαίνει να αναπτύσσεται η παράγραφος με αρκετές (ποσότητα) αλλά και ουσιώδεις (ποιότητα) λεπτομέρειες. Προτιμάται ο όρος επάρκεια και όχι ο όρος πληρότητα διότι η πλήρης ανάπτυξη μιάς παραγράφου, η παράδοση δηλαδή όλων των λεπτομερειών που σχετίζονται με τη θεματική της πρόταση, είναι στις περισσότερες των περιπτώσεων μάλλον ανέφικτη.

Β. Ενότητα της παραγράφου:

Με τον όρο ενότητα της παραγράφου εννοείται η άμεση ή έμμεση νοηματική σχέση των λεπτομερειών της ανάπτυξης με την κύρια ιδέα/θέμα της παραγράφου.

Γ.Αλληλουχία της παραγράφου:

Με τον όρο αλληλουχία αποδίδεται η λογική σειρά με την οποία διατάσσονται οι ιδέες κατά την ανάπτυξη της θεματικής πρότασης της παραγράφου.

Δ. Συνεκτικότητα της παραγράφου.

Συνεκτικότητα έχει μία παράγραφος όταν έχει ενότητα και αλληλουχία, όταν δηλαδή οι λεπτομέρειές της είναι σχετικές με το θέμα της και διατάσσονται με λογική σειρά.

Ε. Συνοχή της παραγράφου.

Συνοχή είναι η σωστή σύνδεση των δομικών μερών και των λεπτομερειών της παραγράφου με διαρθρωτικές λέξεις / φράσεις  ή με άλλους τρόπους.

Η συνοχή της παραγράφου επιτυγχάνεται με τους παρακάτω τρόπους:

1.με διαρθρωτικές λέξεις και φράσεις: επίσης, ακόμα, επιπλέον, εξάλλου, άλλωστε, για παράδειγμα, δηλαδή, αντίθετα, απεναντίας κ.α.

2.με εμφατικές διαρθρωτικές φράσεις: το πιο σπουδαίο, το πιο σημαντικό, ιδιαίτερα σημαντικό είναι, αξίζει να αναφερθεί, θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε, αν σε αυτό προσθέσουμε και…κ.α

3.με επιδοτική σύνδεση: όχι ή δεν μόνο…αλλά και…(φράσεις κατάλληλες για κλιμάκωση των νοημάτων).

4.με επανάληψη λέξεων: συνήθως μίας λέξης ή και φράσης που βρίσκεται στο τέλος της προηγουμένης περιόδου.

5.με τη χρήση αντωνυμιών, ειδικότερα της επαναληπτικής αντωνυμίας αυτός-ή-ό .

6.με συνώνυμα: π.χ. μέσα ενημέρωσης=πηγές πληροφόρησης.

7.με τη χρήση του όλου και των μερών: π.χ μέσα ενημέρωσης= η τηλεόραση, ο τύπος, το ραδιόφωνο, το διαδίκτυο.

8.με τη διατύπωση ερωτήματος και τη δοθείσα απάντησή του.

Διαρθρωτικές λέξεις/ φράσεις:

Σύνδεσμοι: διότι, ενώ, λοιπόν κ.α.

Κειμενικά επιρρήματα:αρχικά,ακόμη, επιπλέον, επίσης, όμως, εξάλλου, τέλος κ.α

Προθετικά σύνολα:όπως γι αυτό, κατά συνέπεια, από την άλλη πλευρά κ.α

Αριθμητικά τακτικά:πρώτο, δεύτερο,κ.α

Φράσεις επεξηγηματικές:με άλλα λόγια, για παράδειγμα κ.α.

(οι διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις σε μία παράγραφο μπορεί να συνδέουν τη θεματική της πρόταση με τις λεπτομέρειες/σχόλια, λεπτομέρειες και σχόλια μεταξύ τους, και τις λεπτομέρειες σχόλια με την κατακλείδα της παραγράφου, όπως και την παράγραφο με την προηγούμενη παράγραφο ή και την επομένη παράγραφο.