Έκφραση-Έκθεση Γ΄Λυκείου. Κριτήριο αξιολόγησης, με ενδεικτικές δικές μου απαντήσεις.

κείμενο.

Η οικονομία του «τίποτα δεν πάει χαμένο».

Η γραμμική οικονομία και τεχνολογία της βιομηχανικής επανάστασης βασισμένη στην ιερά και απεριόριστη  μεγέθυνση και στο σύστημα της οικονομίας της αγοράς οδήγησε στη μαζική παραγωγή και κατανάλωση. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα την άντληση των φυσικών πόρων και εξάντληση (των πεπερασμένων) αποθεμάτων τους αλλά και τη δημιουργία και διάθεση αποβλήτων. Εάν σε αυτά προστεθεί η ρύπανση των εδαφών, της ατμόσφαιρας, η μόλυνση διατροφικών προϊόντων, η μείωση της βιοποικιλότητας και η ερημοποίηση τεραστίων εκτάσεων πρόκειται για διαδικασία «χωρίς επιστροφή».

Μία απάντηση στις οικολογικές αυτές προκλήσεις θα ήταν η αποσύνδεση του οικονομικού πλούτου από τη φυσική-υλική κατανάλωση: παράγουμε περισσότερο,καταναλώνοντας λιγότερους μη ανανεώσιμους πόρους.Ένας από τους τρόπους για να επιτευχθεί αυτό μπορεί να είναι η κυκλική οικονομία ή, κατά άλλους «αεικυκλική οικονομία» κυρίως μέσω της αξιοποίησης των αποβλήτων και όχι μόνο. Η έννοια η οποία εκλαϊκεύθηκε προς το τέλος της δεκαετίας του 2000 ήταν συνήθης πρακτική (επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση) σε παλιότερους τρόπους παραγωγής μέχρι τα μέσα του 20^ου αι. και εντάσσεται στην έννοια της οικολογικής (ή πράσινης υπό την ευρεία έννοια) οικονομίας. Πρόκειται για τον επαναπροσανατολισμό των παμπάλαιων τεχνικών και πρακτικών («τίποτα δεν πάει χαμένο») που θα καθιστούσαν ως μία νέα (οικο-ορθολογική) ρύθμιση, δυνατό το πέρασμα σε μία βιώσιμη πράσινη και ποιοτική μεγέθυνση. Ωστόσο, όπως θα δούμε και στη συνέχεια, οι οικο-πρακτικές αυτές ρυθμίσεις δεν φαίνεται να μπορούν να γενικευθούν αλλά ούτε και να είναι επαρκείς.

Η κυκλική οικονομία αποσκοπεί σε μία οικονομία λιτή σε πόρους και σε ελαχιστοποίηση των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Με την κυκλική οικονομία «κλείνει ο κύκλος» υλικών και ενέργειας χάρη στην επιδιόρθωση, επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση.  Εδώ προβάλλεται ένας κόσμος χωρίς εντροπία, όπου τα απόβλητα μιάς δραστηριότητας γίνονται πρώτες ύλες, μιάς άλλης δραστηριότητας μέσω μιάς ανακύκλωσης επ΄άπειρον. Ειδικότερα τούτο επιδιώκεται με τη χρήση των αποβλήτων ως πόρων, κυρίως με την παρέμβαση στην παραγωγή, « οικο-συλλαμβάνοντας», δηλαδή τα προϊόντα με την κατανάλωση ελάχιστης ενέργειας και πρώτων υλών αντί αυτά να οδηγούνται στις χωματερές ή στην καύση. Τούτο επιτυγχάνεται είτε κατά την παραγωγή είτε καθ΄όλη την διάρκεια ζωής των, με αύξηση του χρόνου ζωής των προϊόντων, με έμφαση στην επιδιόρθωση.(…). Με λίγα λόγια στόχος είναι να παράγονται ίδια με λιγότερα (υλικά και ενέργεια) επομένως με λιγότερη υλική ένταση.

Όμως αυτού του τύπου η οικο-οικονομία προϋποθέτει και απαιτεί πληροφοριακές και εφοδιαστικές υποδομές που δημιουργούν επιπρόσθετα κόστη. Από την άλλη οι σχετικές εταιρικές συμφωνίες δεν εμπίπτουν στις απαγορεύσεις του δικαίου προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού. Επιπλέον παρατηρείται ότι η κυκλική αυτή διαδικασία έχει όρια ένεκα απωλειών σε κάθε φάση της και ότι σε κάθε «κύκλο» κατανάλωσης χάνεται  οριστικά ένα μέρος των πόρων. Με άλλα λόγια η ανακύκλωση των υλικών είναι εφικτή μέχρι ενός βαθμού  αφού η ενέργεια δεν μπορεί να ανακυκλωθεί.  Είναι φανερό επίσης ότι η κυκλική οικονομία είναι συνδεδεμένη με την αναδιαμόρφωση της οικονομίας της αγοράς και του ανταγωνισμού: Η εξοικονόμηση πόρων και η μείωση της εξάρτησης από τις πεπερασμένες πρώτες ύλες δημιουργούν ένα νέο(οίκο) ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Κλείνοντας ας τονισθεί τελευταίο αλλά όχι μικρότερης σημασίας, ότι η κυκλική οικονομία μπορεί να επιβραδύνει την εξάντληση των πόρων αλλά δεν την αποφεύγει σε μία μεγεθυνσιακή οικονομία της αγοράς και κατανάλωσης. Άλλωστε στην αντίληψη της ΕΕ οι οικολογικές αυτές καινοτομίες έχουν ως κοινό ζητούμενο τη μεγιστοποίηση της οικονομικής μεγέθυνσης. Πράγματι οι εναλλακτικές μορφές διαχείρισης (παραγωγής και διάθεσης) αφορούν στους εξαντλήσιμους πόρους, οι οποίοι παρά την οικονομία που προσφέρουν, θα συνεχίσουν να εξαντλούνται.

(Νικολόπουλος Τ, tvxs gr, 2018 (διασκευασμένο).

 

Ερωτήσεις – Απαντήσεις.

1. Σε κάθε μία από τις διατυπώσεις που ακολουθούν να δώσετε το χαρακτηρισμό «Σωστό» ή «Λάθος» ανάλογα με το αν αποδίδουν το νόημα του κειμένου σωστά ή όχι. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με συγκεκριμένη αναφορά στο κείμενο.

Α) Η σημερινή μορφή της οικονομίας έχει οδηγήσει στην εξάντληση των φυσικών αποθεμάτων λόγω της μαζικής παραγωγής προϊόντων.

Σωστό (τούτο έχει ως αποτέλεσμα….και διάθεση αποβλήτων).

Β)Η κυκλική οικονομία προτάθηκε για πρώτη φορά το 2000 καθώς μέχρι τότε ίσχυε η συνεχής εκμετάλλευση νέων πόρων.

Σωστό (η έννοια….οικονομίας).

Γ) στόχος της κυκλικής οικονομίας είναι η επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων μιάς δραστηριότητας για τη δημιουργία μιάς νέας.

Σωστό (εδώ προβάλλεται…επ΄άπειρον).

Δ) Το μοναδικό πρόβλημα της κυκλικής οικονομίας αποτελεί το μεγάλο κόστος που προϋποθέτει η κατασκευή των μέσων επαναχρησιμοποίησης των πόρων και των αποβλήτων.

Λάθος ( όμως αυτού του τύπου….ανταγωνιστικό πλεονέκτημα).

Ε) Η εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας μπορεί να συντελέσει στην καθολική αντιμετώπιση του προβλήματος της εξάντλησης των πόρων.

Λάθος ( Κλείνοντας…αγοράς και κατανάλωσης).

Μον.15

 

2. Θέλετε να ενημερώσετε τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές σας σχετικά με τα προβλήματα που συνδέονται με την κυκλική οικονομία, όπως τα διαβάσατε στο παραπάνω κείμενο στις δύο τελευταίες παραγράφους. Να γράψετε ένα περιληπτικό κείμενο 60-80 λέξεων το οποίο και θα διαβάσετε στην τάξη σας.

Αγαπητοί συμμαθητές και συμμαθήτριες.

Σε αυτές τις δύο παραγράφους του κειμένου ο γράφων αναλύει κάποια σημαντικά ζητήματα σχετικά με την κυκλική οικονομία.Συγκεκριμένα μας αναφέρει  ότι αυτού του είδους η οικονομία δημιουργεί νέα κόστη τα οποία δεν καλύπτονται από τη νομοθεσία της ελεύθερης αγοράς. Επίσης ως πρόβλημα αναφέρεται η απώλεια πόρων σε αυτού του είδους την οικονομία η οποία σχετίζεται άμεσα με την μεταρρύθμιση της οικονομίας της αγοράς και του ανταγωνισμού.  Ο αρθρογράφος κατακλείοντας αναφέρει ότι στο σκεπτικό της ΕΕ δεν υπάρχει η αντιμετώπιση του προβλήματος της εξάντλησης των πόρων αλλά η μεγιστοποίηση των οικονομικών δεικτών μέσα από αυτό το είδος της οικονομίας.

Μον.15

 

3.Να εντοπίσετε τον τρόπο ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η πρώτη παράγραφος  του κειμένου αναπτύσσεται με τη μέθοδο του αιτίου και αποτελέσματος. Παραδίδονται αιτίες (Η γραμμική οικονομία….της οικονομίας της αγοράς) και το αποτέλεσμα (οδήγησε…..διάθεση αποβλήτων).Επίσης παραδίδονται οι αιτίες (εάν σε αυτά προστεθεί….τεραστίων εκτάσεων) και ένα ακόμα αποτέλεσμα (πρόκειται για διαδικασία χωρίς επιστροφή). Σημαντικό ρόλο στην κατανόηση του τρόπου ανάπτυξης της παραγράφου έχει η διαρθρωτική λέξη «τούτο έχει ως αποτέλεσμα». Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας αναλύει σφαιρικά το θέμα της γραμμικής οικονομίας και τεχνολογίας.

Μον.5.

 

4.Να εξετάσετε τον τρόπο που επιτυγχάνεται η συνοχή και η συνεκτικότητα στην τέταρτη παράγραφο.

1.Η παράγραφος ξεκινά με την αντιθετική λέξη «όμως» άρα έχει σχέση αντίθεσης με την αμέσως προηγουμένη παράγραφο. Διότι ο συγγραφέας θέλει να δηλώσει ότι υπάρχουν συγκεκριμένα προβλήματα (κόστη και άλλα) στη θεμελίωση της κυκλικής οικονομίας.

2….αυτού του τύπου…Η αντωνυμία αυτού επαναλαμβάνει τον τύπο της οικο-οικονομίας η οποία αναλύθηκε στην προηγουμένη παράγραφο και συνεχίζει να αναλύεται και σε αυτή την παράγραφο.

3….από την άλλη…η δεύτερη πρόταση σχετίζεται αντιθετικά και συμπληρωματικά με την πρώτη πρόταση προκειμένου να δηλώσει ότι τα κόστη της κυκλικής οικονομίας δεν πληρώνονται στον κόσμο της ελεύθερης αγοράς.

4…επιπλέον…παρατίθενται περαιτέρω πληροφορίες για τον τύπο της κυκλικής οικονομίας( η κυκλική οικονομία έχει όρια διότι η καθ εαυτή ενέργεια δεν μπορεί συνεχώς να αναπαράγεται).

5….είναι φανερό επίσης…μέσα από τις συνδετικές αυτές λέξεις παρέχονται συμπληρωματικές πληροφορίες για την ανάγκη αναδιάρθρωσης της οικονομίας και της αγοράς προκειμένου να αναπτυχθεί περαιτέρω η νέα κυκλική οικονομία.

Μον.5.

 

5.Να εντοπίσετε τους τρόπους και τα μέσα πειθούς στην τρίτη παράγραφο.

Ο τρόπος πειθούς στην τρίτη παράγραφο είναι η επίκληση στη λογική και τα μέσα πειθούς είναι τα λογικά επιχειρήματα του αρθρογράφου.  Συγκεκριμένα μέσα από τα κατάλληλα λογικά επιχειρήματα  έχοντας ως μείζων πρόταση το ότι η επιστήμη μπορεί να παράξει το οικονομικότερο δυνατό μέσο ο γράφων μας ενημερώνει μέσα από τα λογικά του συμπεράσματα  ότι η κυκλική οικονομία ελαχιστοποιεί τη μόλυνση του περιβάλλοντος, αναμορφώνει τη χρήση της ενέργειας, ο κόσμος ωφελείται, τα απόβλητα πλέον έχουν ενεργό ρόλο ώστε να παράγονται πολλά με το λιγότερο δυνατό κόστος.  

Μον.5.

 

6. Να εντοπίσετε τη συλλογιστική πορεία της τρίτης παραγράφου και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Η συλλογιστική πορεία της τρίτης παραγράφου είναι παραγωγική, διότι ο συγγραφέας εκκινεί από μία γενική διατύπωση ( η κυκλική οικονομία αποσκοπεί σε μία οικονομία λιτή) και μέσα από ελάσσονες προτάσεις ( χρήση ενέργειας και αποβλήτων κατά καινό τρόπο) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μέσα από την κυκλική οικονομία παράγονται υλικά με λιγότερη υλική ένταση και υλικά χρήσης.

Μον.5.

 

7. Να χρησιμοποιήσετε κάθε ένα από τα παρακάτω επίθετα και να γράψετε από μία δική σας περίοδο ώστε να προκύπτει η σημασία της λέξεως :  απεριόριστη, επαρκείς, δυσμενών, επιπρόσθετα, εναλλακτικές . ( τα επίθετα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διαφορετικό γένος και πτώση).

1. Το καινούργιο μου συμβόλαιο προσφέρει απεριόριστο αριθμό κλήσεων προς όλα τα κινητά τηλέφωνα.

2.Υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις ότι αυτός είναι ο ηθικός αυτουργός.

3. Τα δρομολόγια των πλοίων αναβάλλονται λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών.

4.Λόγω των πολλών επεισοδίων που προηγήθηκαν η αστυνομία έλαβε επιπρόσθετα μέτρα.

5.Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις εάν δεν αποδώσει αυτή η εφεύρεσή μου.

Μον.5.

 

8. Να αναγνωρισθεί η σύνταξη που επικρατεί στην παρακάτω περίοδο λόγου και να μετατραπεί στην αντίθετή της : « …η κυκλική οικονομία μπορεί να επιβραδύνει την εξάντληση των πόρων αλλά δεν την αποφεύγει σε μία μεγενθυσιακή οικονομία της αγοράς και κατανάλωσης». Ποια αλλαγή παρατηρείτε στο επικοινωνιακό αποτέλεσμα με την αλλαγή της σύνταξης;

Η εξάνληση των πόρων μπορεί να επιβραδυνθεί από την κυκλική οικονομία αλλά δεν αποφεύγεται σε μία μεγενθυσιακή οικονομία της αγοράς και της κατανάλωσης. Πλέον στη μετατροπή της προτάσεως από την ενεργητική φωνή στην παθητική φωνή το νοηματικό βάρος πέφτει στην ενέργεια που υφίστανται οι πόροι στην αγορά και στην κατανάλωση (επιβραδυνθεί , αποφεύγεται ) και όχι στο υποκείμενο τόσο που προκαλεί αυτές τις ενέργειες.

Μον.5.

 

9.Ο συγγραφέας του κειμένου προτείνει την κυκλική οικονομία επειδή «αποσκοπεί σε μία οικονομία λιτή σε πόρους και σε ελαχιστοποίηση των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων». Ως εκπρόσωπος του σχολείου σας αναλαμβάνετε να γράψετε μία επιστολή στο συγγραφέα στην οποία θα προτείνετε και άλλα  μέτρα αντιμετώπισης της οικολογικής καταστροφής , επισημαίνοντας και την αξία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης (350-400 λέξεις).

Μον.40.

Αγαπητέ κ.Νικολόπουλε.

Διάβασα το κείμενό σας για την κυκλική οικονομία και δεν σας κρύβω ότι εντυπωσιάσθηκα από τις πρωτοπόρες και τόσο καινοτόμες σκέψεις σας. Συμφωνώ μαζί σας ότι η οικονομία της ανακύκλωσης εξοικονομεί πόρους και διαφυλάττει αρκετά την υγεία του περιβάλλοντος. Σε κάθε περίπτωση ως μαθητής που νοιάζομαι για τον κόσμο στον οποίο θα ζήσω θα ήθελα να συζητήσω μαζί σας και κάποια άλλα μέτρα επίσης αντιμετώπισης περιβαλλοντικών καταστροφών καθώς και την μεγάλη αξία της πολυσχιδούς καθιέρωσης της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.

Η βάση των σκέψεών σας είναι ότι πλέον μπορεί ο σημερινός άνθρωπος μέσα από την ορθή χρήση της επιστήμης να επιβαρύνει όλο και λιγότερο το οικοσύστημα.  Η επιστήμη πλέον μας δείχνει το δρόμο ώστε μέσα από την υγειονομική ταφή των σκουπιδιών  να μην επιβαρύνουμε το περιβάλλον, μέσα από τη σωστή χρήση βιοκαυσίμων να περιορίσουμε αποφασιστικά την περιβαλλοντική μόλυνση. Η ανάπτυξη της σημερινής τεχνολογίας μπορεί να προτείνει τη σωστή χρήση πιο αθώων προς το περιβάλλον πρώτων υλών που χρησιμοποιούν οι βιομηχανίες παραγωγής ενέργειας προκειμένου να περιορίσουμε όσο μπορούμε την οικολογική καταστροφή.

Επίσης σημαντικό είναι το να αναφέρουμε ότι ο περιορισμός της χρήσης χημικών οικιακών συσκευασμάτων, η σωστή διοχέτευση των αποβλήτων των βιομηχανιών, αλλά και η συνεπής χρήση υγιών προς το περιβάλλον υλικών μπορεί να επιφέρει την περιβαλλοντική ισορροπία η οποία κινδυνεύει. Βέβαια σε κάθε περίπτωση απαιτείται η πολιτική βούληση η οποία μπορεί να εξαναγκάσει ανεύθυνους συμπολίτες μας οι οποίοι χάριν του κέρδους δεν υπολογίζουν την περιβαλλοντική υγεία να εργασθούν προς το σκοπό της οικολογικής ισορροπίας.

Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντική η σωστή διδαχή στα σχολεία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Οι νέοι άνθρωποι μέσα από στοχευμένα περιβαλλοντικά προγράμματα, επισκέψεις σε ευαίσθητους περιβαλλοντικά χώρους, μπορούν να αναπτύξουν περιβαλλοντική συνείδηση ούτως ώστε όταν στην κοινωνία αποκτήσουν θέσεις σημαντικές να προβούν σε κινήσεις προφύλαξης του οικοσυστήματος. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορεί να φέρει το μαθητή σε επαφή με ανθρώπους (μέσα από περιβαλλοντικές επισκέψεις) οι οποίοι εργάζονται για την προστασία του περιβάλλοντος, μπορεί να συνδέσει το νέο άνθρωπο με το φυσικό και ζωϊκό βασίλειο με τέτοιο άμεσο τρόπο ώστε αυτός να αποκτήσει οικολογική συνείδηση πράττοντας προς το καλό της περιβαλλοντικής ισορροπίας.

Εν κατακλείδι όλοι είμαστε  υπεύθυνοι να χρησιμοποιήσουμε τα αγαθά της επιστήμης και της τεχνολογίας προς το καλό των ανθρώπων και της κοινωνίας. Η υγεία η δική μας περνά μέσα από την υγεία του περιβάλλοντος και η επιστήμη είναι το μεγάλο μέσο ώστε να καταφέρουμε σε αγαστή ισορροπία με το οικοσύστημα να καλυτερεύσουμε τη ζωή μας. Όπως πολύ σωστά αναφέρετε πρέπει να αποσυνδέσουμε το κέρδος από τη συνεχή παραγωγή αγαθών επιζημίων προς το περιβάλλον μαθαίνοντας τη σωστή ανακύκλωση των ήδη υπαρχόντων.  Μέσα ειδικά από τη σωστή διδασκαλία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία οι νέοι άνθρωποι νωρίς θα καταλάβουν ότι το οικοσύστημα είναι το σπίτι τους το οποίο και θα πρέπει να προσέχουν.

 

Με εκτίμηση

Χχχ

Μαθητής της Γ΄Λυκείου χχχ

 

(Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος).