Σενάριο μαθήματος,Ιστορία Β΄Γυμνασίου.

ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Τίτλος: Ο Κόσμος του Ισλάμ κατά την περίοδο του Μεσαίωνα

Δημιουργός:  Γιώργος Νικολάου, Φιλόλογος 1^ου Γυμνασίου Νάουσας Ημαθίας

Επιμορφωτής: Κώστας Γαλλής, Φιλόλογος 4^ου Γυμνασίου Βέροιας

Τόπος και χρόνος πραγματοποίησης:  Εργαστήριο πληροφορικής του 1^ου Γυμνασίου Νάουσας,  26,29,30 Απριλίου 2010.

Μάθημα: Ιστορία Β΄ Γυμνασίου

  Διδακτικές ενότητες: α)«Το εμπόριο και πολιτισμός του Ισλάμ»

Χρονική διάρκεια:  2 διδακτικές ώρες

Προϋποθέσεις υλοποίησης: Αρχείο προβολής παρουσίασης, Internet Browser, Φύλλα εργασίας.

Σύντομη περιγραφή: Στα πλαίσια του κεφαλαίου «Λαοί στον περίγυρο του Βυζαντινού κρά-τους» του σχολικού εγχειριδίου Ιστορίας των Ι. Δημητρούκα και Θ. Ιωάννου δίνεται η δυνα-τότητα στους μαθητές να  αντλήσουν επιπλέον πληροφορίες για έναν ανατολικό λαό ο οποίος με την εξάπλωσή του επηρέασε βαθιά την παγκόσμια ιστορία. Μέσα από την ανάγνωση κειμένων και πηγών καθώς και μέσα από την παρατήρηση πλήθους φωτογραφιών καλούνται οι μαθητές να εξάγουν συμπεράσματα σχετικά με τις επιπτώσεις που είχε η εμφάνιση των Αράβων τόσο στην ιστορία του Βυζαντίου και της Ευρώπης όσο και στο χώρο της θρησκείας, της οικονομίας και του πολιτισμού.

Γενικοί στόχοι:

1.Να προσφέρουμε στους μαθητές τη δυνατότητα να δραστηριοποιηθούν δημιουργικά.

2.Να τους μάθουμε να συνεργάζονται, να αναζητούν πληροφορίες και να επιλέγουν κριτικά όσες τους είναι χρήσιμες.

3.Να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες στη διδακτική διαδικασία του σχολείου.

2.Να τους μάθουμε να συνεργάζονται, να αναζητούν πληροφορίες και να επιλέγουν κριτικά όσες τους είναι χρήσιμες.

3.Να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες στη διδακτική διαδικασία του σχολείου.

Ειδικοί στόχοι διδακτικής ενότητας:

1.Να κατανοήσουν οι μαθητές τη σημασία των Αράβων για το διεθνές εμπόριο.

2. Να γνωρίσουν τις επιδόσεις των Αράβων στα γράμματα και τις τέχνες.

3. Να κατανοήσουν την πολιτιστική αλληλεπίδραση μεταξύ Ισλάμ, Βυζαντίου και Δύσης.

4. Να εκτιμήσουν τις επιστημονικές επιδόσεις των Αράβων και να αντιληφθούν την οφειλή της Ευρώπης προς αυτούς.

Μέθοδος: Η μέθοδος που ακολουθείται είναι η ερευνητική – συνεργατική. Επιδιώκεται η επεξεργασία από τους μαθητές συγκεκριμένου πληροφοριακού υλικού και η δραστηριοποίησή τους με τη συμπλήρωση φύλλων εργασίας.

Πορεία και δραστηριότητες: Οι μαθητές χωρίζονται σε ζευγάρια (1 ζευγάρι ανά οθόνη υπολογιστή) και καλούνται να ανοίξουν κατά την 1^η διδακτική ώρα την παρουσίαση την παρουσίαση «Το εμπόριο και πολιτισμός του Ισλάμ». Στη συνέχεια τους δίνονται τα φύλλα εργασίας που παρατίθεται παρακάτω. Αφού δουν τα ζητούμενα καλούνται να μελετήσουν τις διαφάνειες των παρουσιάσεων έχοντας τη δυνατότητα να επισημάνουν πάνω σ’ αυτές τις πληροφορίες που θέλουν. (Αυτό γίνεται με δεξί κλικ, επιλογή δείκτη, εργαλείο επισήμανσης). Τέλος συμπληρώνουν τα φύλλα εργασίας (παραγωγή λόγου) και παρουσιάζουν τις απαντήσεις τους κατά τη διάρκεια της 2^ης ώρας. Ακολουθεί έλεγχος, διόρθωση, αξιολόγηση.

Στην παρουσίαση «Το εμπόριο και πολιτισμός του Ισλάμ» υπάρχουν υπερσυνδέσεις με ιστοσελίδες και στα φύλλα εργασίας δίνονται οδηγίες για την αξιοποίησή τους. Πιο συγκεκριμένα: α) η λέξη «δανείστηκε» στη διαφάνεια 12 είναι υπερσύνδεση που μας μεταφέρει στην ιστοσελίδα www.sacred-destinations.com/categories/mosques. O καθηγητής ζητά από τους μαθητές, αφού πρώτα δουν τις διαφάνειες 6-14, να ενεργοποιήσουν την υπερσύνδεση «δανείστηκε» και στη συνέχεια να επιλέξουν τα τεμένη: Al-Azhar, Ibn Tulun, Al Aqsa, Dome of the Rock, Kairaouine, Mezquita de Cordoba, Great Mosque of Damascus και να δουν τις φωτογραφίες των ιστοσελίδων. Έπειτα τους ζητά να απαντήσουν στις ερωτήσεις 6 και 7 του φύλλου εργασίας 2. β) η φράση «έργα μικροτεχνίας» στη διαφάνεια 19 μας μεταφέρει στην ιστοσελίδα http://www.metmuseum.org/toah/hd/orna/hd_orna.htm. Ο καθηγητής αφού δείξει στους μαθητές πώς να κάνουν μετάφραση από το google, ζητά από του μαθητές να ενεργοποιήσουν τον σύνδεσμο Islamic art, early period, και αφού δουν αντικείμενα μικροτεχνίας, απαντούν στην ερώτηση 8 του φύλλου εργασίας 2. γ) η φράση επιστημονική πρόοδο στη διαφάνεια 20 μας είναι επίσης υπερσύνδεση που μας μεταφέρει στην ιστοσελίδα   www.saudiaramcoworld.com/issue/200703/rediscovering.arabic.science.htm. Ο καθηγητής ζητά από τους μαθητές αφού κάνουν πάλι μετάφραση από το google, να διαβάσουν τα κείμενα  και στη συνέχεια τους καλεί  να ασχοληθούν με τη δραστηριότητα 9 του φύλλου εργασίας 2. δ) Τέλος,  η φράση αραβικές λέξεις στη διαφάνεια 22 είναι υπερσύνδεση που μας μεταφέρει στην ιστοσελίδα www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html. Ο καθηγητής ζητά από τους μαθητές να χρησιμοποιήσουν το λεξικό, για να απαντήσουν στη δραστηριότητα 11 του φύλλου εργασίας 2. Για να βρουν επιπλέον λέξεις, πηγαίνουν στη σύνθετη αναζήτηση, επιλέγουν στον τύπο λήμματος «ουσιαστικό» και στην ετυμολογία – συντομογραφίες το: αραβ. Και μετά πατούν «βρες».

Ρόλος εκπαιδευτικού: Είναι καθαρά υποβοηθητικός και καθοδηγητικός ρόλος, αφού ο καθηγητής περιορίζεται μόνο στο να περνά από κάθε σταθμό εργασίας και να βοηθά τους μαθητές, όταν ο ίδιος κρίνει ότι πρέπει ή όταν αυτοί δυσκολεύονται σε κάτι.

Κριτική: Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν με αυτόν τον τρόπο διδασκαλίας και κυρίως με το πλούσιο οπτικό υλικό που είχαν μπροστά τους, ωστόσο κατά την υλοποίηση του σεναρίου στο εργαστήριο καταγράφη-καν οι εξής δυσκολίες:

α) Χρειάστηκαν 20 λεπτά περίπου πριν την έναρξη του μαθήματος για την ενεργοποίηση των υπολογι-στών και τη διανομή του ψηφιακού υλικού σ’ αυτούς, προκειμένου να μη χαθεί χρόνος από τη διδακτική ώρα.

β) Χρειάστηκε να γίνει τροποποίηση του σχολικού προγράμματος προκειμένου να είναι διαθέσιμο το εργαστήριο πληροφορικής και τις 3 ώρες.

γ) Ήταν απαραίτητο να αφιερωθούν συνολικά 3 διδακτικές ώρες, τη στιγμή που το αναλυτικό πρόγραμμα προβλέπει 2 ώρες.

δ) Σχεδόν σε όλες τις ερωτήσεις απάντησε πολύ μικρό ποσοστό μαθητών. Άρα χρειάζεται συντομότερο σε δραστηριότητες φύλλο εργασίας. Ωστόσο το αφήνω όπως έχει, για να επιλέξουν θέματα άλλοι εκπαιδευτικοί που θα το εφαρμόσουν μελλοντικά στην πράξη.

ε) Η μετάφραση του google που χρησιμοποιήθηκε, επειδή οι ιστοσελίδες είναι ξένες,  ήταν κακή, ενώ από ένα σημείο και μετά δεν γινόταν μετάφραση μιας ιστοσελίδας.

Βιβλιογραφία: Οι βιβλιογραφικές και δικτυακές πηγές που αξιοποιήθηκαν αναφέρονται στις τελευταίες διαφάνειες από τα αρχεία προβολής παρουσίασης που χρησιμοποιήθηκαν.

Εργασίες για το σπίτι (ελεύθερη επιλογή):

1.Αναζητήστε φωτογραφίες από το τέμενος του Ομάρ (Al-Aqsa) καθώς και πληροφορίες που εξηγούν την ιδιαιτερότητα και τη σπουδαιότητα της περιοχής πάνω στην οποία είναι χτισμένο.

2. Σε ένα φύλλο ζωγραφικής ζωγραφίστε δικά σας αραβουργήματα.

3.Υποθέστε ότι είστε ο Μωάμεθ. Αφηγηθείτε σε έναν χαλίφη τη ζωή σας.

4. Ζωγραφίστε το εξωτερικό ή το εσωτερικό μέρος ενός τεμένους ή αναζητήστε σχετικές φωτογραφίες.  

Οι εργασίες να αποσταλούν ηλεκτρονικά με e-mail στη δική μας ομάδα google.