Λατινικά,Ενότητα 3η. Θεωρία και ασκήσεις.

Α.Κείμενο.

Cēpheus et Cassiope Andromedam filiam habent. Cassiope, superba formā suā, cum Nymphis se comparat. Neptūnus irārtus ad oram Aethiopiae urget beluam marīnam, quae incolis nocet. Oraculum incolis respondet: «regia hostia deo placet!» Tum Cēpheus Andromedam ad scopulum adligat; belua ad Andromedam se movet. Repente Perseus calceis pennātis advolat; puellam videt et stupet formā puellae. Perseus hastā beluam delet et Andromedam liberat. Cēpheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent.

Μετάφραση:

Ο Κηφέας και η Κασσιόπη έχουν μια κόρη, την Ανδρομέδα. Η Κασσιόπη, περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνει τον εαυτό της με τις Νηρηίδες. Ο Ποσειδώνας θυμωμένος στέλνει στην ακτή της Αιθιοπίας ένα θαλάσσιο κήτος, που αφανίζει τους κατοίκους. Το μαντείο απαντά στους κατοίκους: «Στο θεό αρέσει βασιλικό σφάγιο». Τότε ο Κηφέας δένει την Ανδρομέδα πάνω σε ένα βράχο. Το κήτος κατευθύνεται προς την Ανδρομέδα. Ξαφνικά καταφτάνει πετώντας ο Περσέας με τα φτερωτά σανδάλια του· βλέπει την κόρη και θαμπώνεται από την ομορφιά της. Ο Περσέας σκοτώνει το κήτος με το δόρυ και απελευθερώνει την Ανδρομέδα. Ο Κηφέας, η Κασσιόπη και οι κάτοικοι της Αιθιοπίας χαίρονται πάρα πολύ.

Παρατηρήσεις:

Superba : επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου ή κατηγορηματικός προσδιορισμός στο Cassiope.

Forma: αφαιρετική της αιτίας στο Cassiope.

Cum Nymphis : εμπρόθετος προσδιορισμός της σύγκρισης.

Incolis: αντικείμενο σε πτώση δοτική στο noceo :

Calceis : αφαιρετική του  μέσου στο advolat.

Gaudent: ρήμα ημιαποθετικό.

Hasta: αφαιρετική του οργάνου στο delet.

Aρχικοί χρόνοι ρημάτων του κειμένου:

Adligo-avi-atum-are(1)

Advolo-avi-atum-are(1)

Comparo-avi-atum-are(1)

Deleo-evi-etum-ere(2)

Gaudeo-gavisus sum,gavisum,gaudere(2) (ημιαποθετικό).

Habeo-habui-habitum-habere(2).

Libero-avi-atum-are(1)

Moveo-movi-motum-mevere(2)

Noceo-nocui-nocitum-nocere(+δοτ) (2)

Placeo-ui-itum-ere(2)

Respondeo-ndi-nsum-ere(2)(+δοτ).

Stupeo-ui—ere(2).

Urgeo-ursi—ere(2).

Video-vidi-visum-videre(2).

AΣΚΗΣΕΙΣ.

1.Να γραφούν οι τύποι των ονομάτων που ζητούνται:

Cēpheus:  δοτική ενικού

Filiam: αφαιρετική πληθυντικού

beluam marīnam: αιτιατική πληθυντικού

incolis: δοτική ενικού

calceis pennātis: γενική πληθυντικού

hastā: αιτιατική πληθυντικού.

2.Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας με τις αντωνυμίες του κειμένου:

quae
	sua

3.Να γραφούν οι ρηματικοί τύποι που ζητούνται:

 habent: α και β ενικό ενεστώτος

comparat: β και γ πληθυντικό ενεστώτος

nocet: α και β πληθυντικό ενεστώτος

respondet: να κλιθεί όλος ο ενεστώτας

gaudent: να κλιθεί όλος ο ενεστώτας.

4.Να μεταφερθούν οι παρακάτω προτάσεις στον άλλο αριθμό με τα ρήματά τους στο αντίστοιχο πρόσωπο του άλλου αριθμού:

Α. Cēpheus et Cassiope Andromedam filiam habent.

Β. Tum Cēpheus Andromedam ad scopulum adligat;

Γ. belua ad Andromedam se movet

Δ. Repente Perseus calceis pennātis advolat;

5.Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

Filiam: είναι ……………………………………………………..στο………………………………………………………..

Superba: είναι………………………………………………….στο…………………………………………………………

Irārtus: είναι……………………………………………………………

Deo: είναι………………………………………………………….στο………………………………………………………..

Βασίλειος Μακρυπούλιας,φιλόλογος.