Nέα Ελληνικά κείμενα Β΄Λυκείου. Νίκος Καζαντζάκης: Αλέξης Ζορμπάς.

1. Στο  απόσπασμα ακολουθείται ο μεικτός αφηγηματικός τρόπος της μίμησης. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση με εσωτερική εστίαση από το δραματοποιημένο αφηγητή-συγγραφέα ο οποίος είναι και ο ήρωας της ιστορίας , εναλλάσσεται με το διάλογο που καλύπτει τη μεγαλύτερη έκταση. Η παρεμβολή του μύθου με την απλότητα και την παραστατικότητα που τον διακρίνει ενισχύει τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Τα δύο αυτά –διάλογος και μύθος – υπηρετούν την πρόθεση του συγγραφέα να μετουσιώσει το φιλοσοφικό του στοχασμό σε μυθιστορηματικό λόγο.

2.Η γλώσσα του αποσπάσματος είναι απλή, η χρήση λέξεων και εκφράσεων της ομιλουμένης γλώσσας (αφεντικό) κάνει το διάλογο να αναπτύσσεται φυσικά και αβίαστα.Το κυριότερο εκφραστικό μέσο με το οποίο ο συγγραφέας αισθητοποιεί τους στοχασμούς του είναι οι εικόνες. Υπάρχουν επίσης μεταφορές και παρομοιώσεις και προσωποποιήσεις.

3.Ο  Ζορμπάς είναι ένας άνθρωπος αμόρφωτος , ένας αγνός δουλευτής , άνθρωπος του μόχθου , δυνατός και ρωμαλέος, ένας εργάτης καλοζωϊστής γεμάτος πάθος για τη ζωή. Ο αυθορμητισμός , η πηγαιότητα , η ανθρωπιά και η εξωστρέφεια η θυμοσοφία του και η γήϊνη προσωπικότητά του τον κάνουν να στέκει στον αντίποδα του μορφωμένου αφηγητή συγγραφέα.

Ο συγγραφέας είναι ο διανοητής ο εμβριθής άνθρωπος ο άνθρωπος  του πνεύματος και της θεωρίας. Στοχαστικός, ενορατικός ενσαρκώνει τον τύπο του φιλοσόφου.

4.ο θάνατος της μαντάμ Ορτάνς , προσώπου προσφιλούς στο Ζορμπά , έκανε το φαινόμενο του θανάτου γεγονός χειροπιαστό , τον πρόβαλε ως απειλή όχι πλέον αόριστη και μακρινή αλλά άμεση και ορατή. Τα ερωτήματα με τα οποία διατυπώνονται οι μεταφυσικές ανησυχίες  του ζορμπά είναι: «Τι να γίνεται εκεί πάνω, τι πάει να πούν όλα αυτά;ποιος τα καμε και γιατί τα καμε;Γιατί να πεθάνουμε, από πού ερχόμαστε και πού πηγαίνουμε; Θεωρεί ότι  το μορφωμένο αφεντικό του θα πρέπει να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα.Στη θέα της αβύσσου , του αγνώστου όπου το ανθρώπινο μυαλό δεν μπορεί να εισέλθει , την ώρα που ο άνθρωπος προσκρούει στα όρια εκείνα , πέρα από τα οποία δεν υπάρχει δρόμος για το λογικό του, βιώνει τον ιερό τρόμο.

Ερωτήσεις.

1.Ο Πλάτων χρησιμοποίησε στη διδασκαλία  του

Ποίηση

Μύθο

Διδασκαλία.

Γιατί ο Καζαντζάκης τον μιμείται;

2. Ο Ιησούς στους περίφημους μακαρισμούς του επαίνεσε τους απλούς και τους ταπεινούς; Αυτοί τελικά είναι οι μορφωμένοι;

3. Ο Søren Kierkegaard στέκεται με θαυμασμό και δέοςμπροστά στον «πα­τέρα της πίστης», τον Αβραάμ, καιπροσπαθεί όχι να εξηγήσει το φαινόμενο της πίστης,αλλά να προβάλει τα στοιχεία εκείνα που ενισχύουν τηνάποψη ότι η πίστη του Αβραάμ κινείται στη σφαίρα του παράδοξου και του παρά­λογου και μόνο έτσιμπορεί να προσεγγισθεί.Διακρίνεις κάποια κοινά στοιχεία με τον ιερό τρόμο του Καζαντζάκη (εδώ ανιχνεύεται η νιτσεϊκή βούληση ενάντια σε κάθε νοητική απλά προσπέλαση της ζωής).

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.