Aντιγόνη Σοφοκλέους: Στ.80-99 Πρόλογος

Μετάφραση:

ΑΝ: Αυτά εσύ μπορείς να τα προφασίζεσαι, εγώ όμως θα πάω να σωρεύσω χώμα για να φτιάξω τάφο για τον αδελφό τον πολυαγαπημένο.

ΙΣ:  Αλοίμονο άμοιρη πόσο πολύ φοβάμαι για εσένα!

ΑΝ: Για εμένα μη φοβάσαι , κοίταξε φρόντισε να κατευθύνεις τη δική σου μοίρα.

ΙΣ: Όμως τουλάχιστον μη φανερώνης σε κανέναν αυτό το σχέδιό σου, κράτα το κρυφό , όμοια θα πράξω και εγώ.

ΑΝ: αλοίμονο λέγε το φανερά, πολύ πιο   μισητή θε να σαι άμα σωπάσεις αν σε όλους δεν διαλαλήσεις τούτα εδώ.

ΙΣΜ: Ζεστή καρδιά για κρύα πράγματα έχεις.

ΑΝΤ:  ξέρω όμως ότι αρέσω σε αυτούς που πιο πολύ από όλους θα  πρέπει να αρέσω.

ΙΣΜ: Εντάξει εάν βέβαια  θα μπορέσεις,  τα αδύνατα όμως αγαπάς  (επιδιώκεις).

ΑΝΤ: Θα σταματήσω βέβαια όταν πιά δύναμη δεν θα έχω.

ΙΣΜ: Καθόλου όμως δεν πρέπει κανείς τα αδύνατα να κυνηγάει.

ΑΝΤ: Αν συνεχίσης να λές αυτά και εγώ θα σε μισήσω και δίκαια σαν  πεθάνης θα βρεθείς δίπλα στον πεθαμένο μισητή. Αλλά άσε εμένα και τη δική μου αλογισιά να πάθω αυτό το φοβερό  γιατί τίποτε δεν θα πάθω τόσο φοβερό ώστε να μη βρώ  θάνατο με τιμή.

ΙΣΜ: Λοιπόν προχώρα εάν έτσι θέλης, αυτό να ξέρεις μόνο ότι βαδίζεις ασυλλόγιστη όμως φίλη πραγματικά στους φίλους.

Παρατηρήσεις:

Λεξιλογικά:

Aντιγόνη Β΄Λυκείου. Κείμενο (στ.63-80).(Πρόλογος).

Μετάφραση:

ΙΣ:Ύστερα ότι κυβερνιόμαστε από πιο δυνατούς ώστε και σε αυτά να υπακούμε και ακόμα και σε πιο πικρά από αυτά. Εγώ λοιπόν θα υποταχτώ σε αυτούς που είναι στην εξουσία παρακαλώντας αυτούς που είναι στον κάτω κόσμο συγγνώμη να δώσουν σε εμένα γιατί από ανάγκη κάνω αυτά , γιατί να κυνηγάει (να κάνει) κανείς αυτά τα παραπάνω από τη δυναμή του αυτό δεν έχει νόημα κανένα.

ΑΝ: Ούτε θα σε παρακαλέσω ούτε και θα δεχόμουν βέβαια μαζί μου να συνεργασθείς( με  ευχαρίστησή μου)  έστω και αν τώρα πια θα ήθελες να με βοηθήσεις. Πίστευε εσύ ότι σου αρέσει εκείνον όμως εγώ θα θάψω ωραίο είναι για μένα να πεθάνω αυτά εκτελώντας , θα κείτομαι μαζί του αγαπημένη μαζί με αγαπημένο αφού θα έχω εκπληρώσει άγιο (όσιο) έγκλημα. Γιατί είναι πιο πολύ ο καιρός που θα πρέπει να αρέσω σε αυτούς που ευρίσκονται στον κάτω κόσμο παρά σε αυτούς που είναι εδώ πάνω. Γιατί αιώνια εκεί θα κείτομαι και σένα εάν σου φαίνεται σωστό περιφρόνησε όσα οι θεοί τιμούν.

ΙΣ: Δεν τα περιφρονώ ετούτα εγώ αλλά από τη φύση μου είμαι ανίκανη να κάνω κάτι ενάντια στη θέληση των πολιτών.

Λεξιλογικά:

Έκθεση-Έκφραση Α΄Λυκείου. Θέμα: «Ποιοί παράγοντες κατά τη γνώμη σας μπορούν να συμβάλουν στην καλλιέργεια γόνιμου και εποικοδομητικού διαλόγου;

Μέσα στην ιστορία του ανθρωπίνου πνεύματος θεωρήθηκε πρόοδος η διαλεκτική πορεία επίλυσης προβλημάτων που αναδεικνύονται μέσα από τη ζωή. Όπως όμως όλες οι ανθρώπινες κατακτήσεις έτσι και αυτή παρουσιάζει προβλήματα στην εφαρμογή της και επιζητεί τρόπους καθιέρωσης. Θα πρέπει σοβαρά  να εξετάσουμε τους παράγοντες εκείνους  οι οποίοι οι οποίοι πραγματικά μπορούν να συμβάλουν στην καλλιέργεια ενός γόνιμου και εποικοδομητικού διαλόγου.

Κατ΄αρχήν ο πολίτης θα πρέπει να συνειδητοποιήσει την αξία της παιδείας ως βάσης κάθε σώφρονος διαλόγου. Ο πεπαιδευμένος άνθρωπος επιθυμεί την αυτομόρφωση ή την διά βίου μάθηση προκειμένου συνεχώς να εξελίσσεται επιβεβαιώνοντας το αρχαίο γνωμικό «γηράσκω αεί διδασκόμενος». Με αυτόν τον τρόπο νοιώθει πάντα μαθητής, γνωρίζει πάντα να ακούει. Όποιος μαθαίνει να ακούει και να μαθαίνει είναι  καλός συνομιλητής διότι κυρίως σέβεται το συνομιλητή του απέναντι στον οποίο δεν νοιώθει αυθεντία αλλά ισότιμος συνομιλητής.

Η συνειδητοποίηση εκ μέρους του ατόμου της αξίας του διαλόγου βοηθά στην άρση των παρεξηγήσεων και των διαφορών. Είναι βέβαιο ότι όταν οι πολίτες συμμετέχουν σε συλλογικές δραστηριότητες  μαθαίνουν πρωταρχικά να σέβονται ο ένας τον άλλο, άρα πραγματικά εκπαιδεύονται στο γόνιμο διάλογο.  Η συνεχής διατύπωση διαφορετικών απόψεων και  η σχετική επιχειρηματολογία απαλλάσσουν τους συμμετέχοντες του διαλόγου από τη δογματική προσέγγιση των πραγμάτων.

Σε κάθε περίπτωση σημαντικός είναι και ο κοινωνικοποιητικός ρόλος της οικογένειας. Η οικογένεια μπορεί να διαμορφώσει ένα άνετο παιδευτικό και εξελισσόμενο περιβάλλον το οποίο μπορεί να διαπλάσει πολίτες οι οποίοι σέβονται και τους εαυτούς τους και τους άλλους. Επίσης το σχολικό περιβάλλον επιβάλλεται με την υιοθέτηση του διαλόγου στη διδακτική πράξη και με την ευρύτερη θεματική του στους παιδαγωγικούς του στόχους να συμβάλλει στη  διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων.

Nέα Ελληνικά κείμενα Β΄Λυκείου. Νίκος Καζαντζάκης: Αλέξης Ζορμπάς.

1. Στο  απόσπασμα ακολουθείται ο μεικτός αφηγηματικός τρόπος της μίμησης. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση με εσωτερική εστίαση από το δραματοποιημένο αφηγητή-συγγραφέα ο οποίος είναι και ο ήρωας της ιστορίας , εναλλάσσεται με το διάλογο που καλύπτει τη μεγαλύτερη έκταση. Η παρεμβολή του μύθου με την απλότητα και την παραστατικότητα που τον διακρίνει ενισχύει τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Τα δύο αυτά –διάλογος και μύθος – υπηρετούν την πρόθεση του συγγραφέα να μετουσιώσει το φιλοσοφικό του στοχασμό σε μυθιστορηματικό λόγο.

2.Η γλώσσα του αποσπάσματος είναι απλή, η χρήση λέξεων και εκφράσεων της ομιλουμένης γλώσσας (αφεντικό) κάνει το διάλογο να αναπτύσσεται φυσικά και αβίαστα.Το κυριότερο εκφραστικό μέσο με το οποίο ο συγγραφέας αισθητοποιεί τους στοχασμούς του είναι οι εικόνες. Υπάρχουν επίσης μεταφορές και παρομοιώσεις και προσωποποιήσεις.

3.Ο  Ζορμπάς είναι ένας άνθρωπος αμόρφωτος , ένας αγνός δουλευτής , άνθρωπος του μόχθου , δυνατός και ρωμαλέος, ένας εργάτης καλοζωϊστής γεμάτος πάθος για τη ζωή. Ο αυθορμητισμός , η πηγαιότητα , η ανθρωπιά και η εξωστρέφεια η θυμοσοφία του και η γήϊνη προσωπικότητά του τον κάνουν να στέκει στον αντίποδα του μορφωμένου αφηγητή συγγραφέα.

Ο συγγραφέας είναι ο διανοητής ο εμβριθής άνθρωπος ο άνθρωπος  του πνεύματος και της θεωρίας. Στοχαστικός, ενορατικός ενσαρκώνει τον τύπο του φιλοσόφου.

Αρχαία Ελληνικά από μετάφραση, Β’ Λυκείου. Αντιγόνη Σοφοκλέους. Στιχ.42-58.

Μετάφραση.

Ισμ: Για ποιόν κίνδυνο (παράτολμη πράξη) μιλάς; Σε ποιά απόφαση θα προχωρήσεις;

Αντ: Αν θα σηκώσεις το νεκρό μαζί με αυτό μου εδώ το χέρι.

Ισμ: Στ΄αλήθεια έχεις στο νού σου να τον θάψεις και ας είναι στους πολίτες απαγορευμένο;

Αντ: Τον δικό μου βέβαια και το δικό σου αδελφό. Αν σύ δεν θέλης. Γιατί εμένα κανείς αλήθεια δεν θα με πιάσει να τον έχω προδώσει.

Ισμ: Δύστυχη (ή παράτολμη) και ας έχει ο Κρέοντας το αντίθετο προστάξει;

Αντ: Μα δεν έχει δικαίωμα κανένα αυτός να με εμποδίζει από τους δικούς μου.

Ισμ: Αλοίμονο σκέψου , αδελφή, πόσο μισητός και κακοφημισμένος μας χάθηκε  ο πατέρας γερά χτυπώντας τα δύο του μάτια ο ίδιος με το δικό του χέρι,και αιτία οι ανομίες του που ξεσκέπασε μόνος του αυτός. Κι ύστερα η  μάνα και γυναίκα του , ονόματα δύο για πρόσωπο ένα, με μία πλεχτή θηλιά τελειώνει τη ζωή της, τρίτο κακό τα δύο αδέλφια μας χτυπώντας οι άμοιροι ο ένας τον άλλο σε  μία μέσα ημέρα μαζί (αμοιβαία) βρήκαν το θάνατο από το χέρι που ο ένας ενάντια στον άλλο σήκωσε.

Σχόλια.

Στ.42: Η Ισμήνη δεν χρησιμοποιεί τη λέξη έργο. Φοβείται ότι η Αντιγόνη θα την καλέσει σε συγκεκριμένες πράξεις και γι αυτό υπαινικτικά χρησιμοποιεί τη  λέξη  απλά «κίνδυνος».

Στ.43: το ρ.κουφιεις δηλώνει το στολισμό και τις τελευταίες φροντίδες οι οποίες θα πρέπει να γίνουν για το νεκρό.

Απεχθής- δυσκλεής: με τα επίθετα αυτά η Ισμήνη αρχίζει την απαρίθμηση των συμφορών για να αποτρέψει την αδελφή της από το επικίνδυνο έργο της ταφής του Πολυνείκη.

Λεξιλογικά:

Έκφραση-Έκθεση Β΄Λυκείου. Θέμα προς ανάπτυξη: « Ως εκπρόσωπος της μαθητικής κοινότητας, συμμετέχεις σε συζήτηση την οποία διοργανώνει ο σύλλογος γονέων και κηδεμόνων του σχολείου σου, όπου υποστηρίζεις ότι τα ΜΜΕ και τα λοιπά μέσα ηλεκτρονικής τεχνολογίας (από το διαδίκτυο έως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) όχι μόνο αντικαθιστούν το παραδοσιακό μοντέλο του δασκάλου αλλά ανοίγουν το δρόμο προς το ηλεκτρονικό σχολείου του μέλλοντος».

Κυρίες και κύριοι, αγαπητές συμμαθήτριες και συμμαθητές.

Ζώντας μέσα στην εποχή η οποία αναμφίβολα χαρακτηρίζεται από την τεχνολογική υπερανάπτυξη καταλαβαίνουμε ότι είναι αδύνατο το σχολείο και οι παραμετροί του να μην επηρεασθούν από αυτό το σημαίνον χαρακτηριστικό των καιρών  μας. Εάν σκεφθούμε ότι ο δάσκαλος,ο καθηγητής ως η κυρία πηγή γνώσης αντιπροσωπεύει παραδοσιακά τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε εκπαιδευτικού συστήματος καταλαβαίνουμε ότι ο εκπαιδευτικός αυτός παράγων επηρεάζεται από την πληροφοριακή επανάσταση της εποχής μας. Αυτή εξάλλου η επανάσταση ενέχει και εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά,μιας και μεταφέρει πολλές και γρήγορες πληροφορίες. Μήπως ο ρόλος του δασκάλου περιορίζεται και αλλάζει, μήπως ήλθε η ώρα του ηλεκτρονικού σχολείου;

Λίγο πολύ όλοι οι νέοι και οι νέες της γενιάς μου έχουμε με οποιονδήποτε τρόπο πρόσβαση στα σύγχρονα πληροφοριακά μέσα, πέρα από τα ΜΜΕ. Πλέον δεν περιμένουμε μόνο από το δάσκαλο και τα  σχολικά βιβλία να μάθουμε και να συλλέξουμε όσα πολύτιμα πράγματα χρειαζόμαστε για τη σχολική και ανθρωπιστική μας εκπαίδευση. Ποιος άραγε από τους συμμαθητές μου διαφωνεί στο ότι οι ειδήσεις των ΜΜΕ προσφέρουν πολύτιμες γνώσεις του καιρού μας για τους συγχρόνους ανθρώπους και τις κοινωνίες τους;Ποιος άραγε θα αμφισβητήσει ότι μέσα από το διαδίκτυο όπου ενεργητικά κατακλυζόμαστε από άπειρες πληροφορίες ως αυριανοί πολίτες συλλέγουμε παμπολλες πληροφορίες όλων των  τομέων και μαθημάτων;

Θεωρούμε όμως ως νέοι άνθρωποι και μαθητές ότι αυτό δεν καταργεί τον πανάρχαιο θεσμό του  δασκάλου, ίσως τον τροποποιεί. Σε κάθε περίπτωση όμως αυτό θα πρέπει να γίνει κατανοητό και από τους ιθύνοντες που κρατούν στα χέρια τους τις τύχες της παιδείας και του εκπαιδευτικού συστήματος. Σήμερα ο δάσκαλος δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως η αυθεντική και μόνη πηγή γνώσης. Θα πρέπει να υποδυθεί το ρόλο του κριτικού διαχειριστή της γνώσης η οποία πολλές φορές είτε παρέχεται από αυτόν είτε από τις εξωγενείς τεχνολογικές πηγές πληροφόρησης. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις θα εξελιχθεί και η δημοκρατικότητα στο σχολείο διότι θα αυξηθεί κατά πολύ ο χρόνος συζήτησης ανάμεσα σε μαθητές και καθηγητές. Ο καθηγητής, ως ώριμος άνθρωπος και επιστήμονας κατά δημιουργικό τρόπο θα κατευθύνει τους μαθητές κριτικά ώστε από τις άπειρες πληροφορίες που λαμβάνουν κάποιες να τις υιοθετούν ενώ κάποιες θα πρέπει να τις  αποφεύγουν.

Έκφραση-Έκθεση Α΄λυκείου. Θέμα προς ανάπτυξη: «Σε ένα κείμενο 400-500 λέξεων που θα δημοσιευθεί σε περιοδικό σχετικό με την προστασία του καταναλωτή, να αναπτύξετε τις θέσεις σας για το πώς μπορούν να αντιμετωπισθούν οι αρνητικές επιδράσεις της διαφήμισης».

Πρόλογος:

Σε ένα κόσμο ο οποίος όλο και περισσότερο στηρίζεται στη δύναμη της εικόνας είναι λογικό η διαφήμιση να έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις. Οι άνθρωποι πλέον ζούν με τη δύναμη της οπτικής και ακουστικής αίσθησης που διακατέχει τη  διαφήμιση, είναι μάλιστα ικανοί να υποταχθούν στα διαφημιστικά μηνύματα χωρίς δεύτερη σκέψη. Χωρίς καθόλου σκέψη. Βέβαια η υποκατάσταση της σκέψης από τη διαφημιστική εικόνα δεν είναι το μόνο αρνητικό που χαρακτηρίζει τη διαφήμιση. Υπάρχουν και άλλες αρνητικές συνέπειες και θα πρέπει πραγματικά ως νοήμονες άνθρωποι να σκεφθούμε πώς θα τις περιορίσουμε.

Κυρίως θέμα;

Η διαφήμιση πραγματικά συμβάλλει στην καλλιέργεια πνεύματος υλικού ευδαιμονισμού  μιάς και διευρύνει την καταναλωτική διάθεση των ανθρώπων και τους καθιστά δεσμίους των πλασματικών και τεχνητών αναγκών τους. Οι διαφημίσεις είναι κατασκευασμένες κατά τέτοιον τρόπο ώστε να υποτάσσει το ηγεμονικό μέρος του ανθρώπου στο θυμοειδές, σε μία εποχή όπου η αφθονία των αγαθών  λόγω της τεχνολογίας είναι μνημειώδης. Το άτομο μέσα από την παιδευτική ανάπτυξη του εαυτού του οφείλει να θέσει πνευματικά αναχώματα σε αυτή την αδηφαγία και  άλογη βουλιμία.

Το άτομο όμως ανήκει σε μία οικογένεια, η οποία μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην καθοριστική για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας και των ευρυτέρων αξιών φάση της νεανικής περιόδου. Διότι τα παιδιά είναι ευάλωτα στα διαφημιστικά μηνύματα λόγω του ανωρίμου και παρορμητικού χαρακτήρα τους. Γι αυτό οι γονείς θα πρέπει να μην διακατέχονται από τη νοοτροπία του καταναλωτισμού και της νεοπλουτιστικής επίδειξης. Επιβάλλεται να μην συνδέουν την έκφραση των συναισθημάτων αγάπης προς τα παιδιά με τη συνεχή αγορά υλικών αγαθών. Είναι αδήριτη ανάγκη τα παιδιά να διαπαιδαγωγούνται με ένα σύστημα αξιών το οποίο και θα αναδεικνύει τις αρετές του μέτρου και της αυτοσυγκράτησης.

Αρχαία Ελληνικά Β΄Λυκείου. Αντιγόνη Σοφοκλέους, στιχ. 25-41.

Μετάφραση:

Αντιγόνη:Αλλά το κουφάρι του Πολυνείκη ο οποίος είχε κακό θάνατο, λένε πώς στους πολίτες διακηρύχθηκε κανείς να μην  το θάψει,μήτε να τον μοιρολογήσει, μα να τον αφήσουν άταφο και άκλαυτο, τύχη γλυκιά για τα όρνια, καθώς το κοιτάνε ψάχνοντας για τροφή ( να βρούν κάτι για να χορτάσουν). Τέτοια λένε πώς διαλάλησε ο Κρέοντας ο καλός, για σένα και για μένα, αλήθεια λέω και για μένα, και έρχεται (λένε) τώρα εδώ, να τα κηρύξει αυτά δημόσια, να΄ναι ξεκάθαρα γι αυτούς που δεν τα ξέρουν, και δεν την παίρνει την υπόθεση σαν κάτι το ασήμαντο, αλλά πώς έτοιμος είναι ο θάνατος με λιθοβολισμό, μπροστά στην πόλη, για όποιον κάνει κάτι από αυτά που απαγορεύει. Έτσι έχουν αυτά μπροστά σου. Και γρήγορα θα δείξεις εάν γεννήθηκες με ευγενική καταγωγή (γενναία) ή είσαι από ευγενείς γονείς ανάξια (δειλή).

Ισμήνη: Αν έτσι έχουν αυτά που λές τι παραπάνω θα μπορούσα να προσφέρω εγώ,  δύστυχη, ό,τι και αν  κάνω (λύνοντας ή δένοντας;).

Λεξιλογικά:

Νέκυς=νεκρός, βορά=σαρκοβόρος, δημόλευστος= λαός, ευγενής= ευγένεια.

Συντακτικά:

 τὸ μὴ τάφῳ  καλύψαι  μηδὲ  κωκῦσαί  τινα, ἐᾶν δε: υποκείμενα του απρμφ: . ἐκκεκηρῦχθαι .

ἄκλαυτον, ἄταφον: Κατηγορούμενα στο : νέκυν.