Aρχαία Ελληνικά Β΄Λυκείου. Σοφοκλέους Αντιγόνη.

1^ο Στάσιμο.

Ο πολιτισμός και οι αντιλήψεις του Σοφοκλέους.

Η ναυσιπλοΐα αποτελεί ένα σχετικά εξελιγμένο βήμα στην ανθρώπινη πορεία προς τον πολιτισμό , γιατί προϋποθέτει την ύπαρξη των εργαλείων και αρκετή πνευματική ανάπτυξη ώστε να υπάρχει η επιθυμία για το ταξίδι. Οι πρώτες απόπειρες αναμφισβήτητα έγιναν με τα μονόξυλα.Το μονόξυλο ήταν κορμός δένδρου από το οποίο είχεαφαιρεθεί  τοεσωτερικό του.  Οι σχεδίες ήταν το δεύτερο βήμα και μία μακρινή τους ανάμνηση έχουμε στην Οδύσσεια όπου ο Όμηρος με λεπτομέρεια περιγράφει την κατασκευή της σχεδίας του Οδυσσέα. Ύστερα εμφανίσθηκαν τα πλοία. Ήδη η μινωϊκή Κρήτη βλέπουμε να διαθέτει αξιόλογη  ναυτική δύναμη και πιθανότατα να έχει υποτάξει και άλλες περιοχές. ( πρβλ. φόρο Αθηναίων στο Μίνωα). Οι διάφορες  βελτιώσεις στην κατασκευή των πλοίων (πηδάλιο, ιστία, κουπιά, σειρές κουπιών, σχήμα σκάφους) επέτρεψαν  στους Έλληνες να κυριαρχήσουν επί εκατοντάδες χρόνια σε όλο το μεσογειακό χώρο.

Αντιγόνη Σοφοκλέους, 319-331.

Μετάφραση:

Φυ: Αυτός που το έκανε ταράζει την ψυχή σου, εγώ τα αυτιά σου μόνο.

Κρ: Αλοίμονο πόσο είναι φανερό ότι γεννήθηκες φλύαρος.

Φυ: Όπως και να έχει όμως δεν έκανα ετούτη τουλάχιστον τη δουλειά.

Κρ: Όχι μόνο αυτό αλλά πούλησες και την ψυχή σου για τα λεφτά.

Φυ: Αλίμονο, Αλήθεια φοβερό λαθεμένη (άδικη) κρίση να έχει αυτός που έχει την κρίση.

Κρ: Κάνε τον έξυπνο και παίξε με την κρίση, αν όμως δεν μου φανερώσετε αυτούς που τα έκαναν αυτά θα έχετε να πείτε στον έξω κόσμο ότι τα σκοτεινά (παράνομα) κέρδη φέρνουν συμφορές.

Φυ: Πάνω από όλα μακάρι  να βρεθεί, είτε όμως πιαστεί είτε  όχι αυτό η τύχη θα  το κρίνει με κανένα τρόπο δεν  θα με δείς εσύ πίσω εδώ πέρα να έλθω.Γιατί και τώρα που σώθηκα χωρίς να το ελπίζω και να το πιστεύω (περιμένω) χρωστάω στους θεούς μεγάλη ευγνωμοσύνη.

Σχόλια.

Αρχαία Ελληνικά Β΄Λυκείου. Σοφοκλέους Αντιγόνη. Στιχ. 304-318.

Μετάφραση:

Κρ: Εάν όμως σέβομαι ακόμη το Δία ( ο Δίας δέχεται από μένα σεβασμό) /καλά κατάλαβέ το/στο λέω με όρκο/ αν δεν ανακαλύψετε και δε φέρετε στα μάτια μου μπροστά / αυτόν που με τα ίδια του τα χέρια του έκανε τούτη την  ταφή/δε θα΄ναι αρκετός για σας ο Χάρος μόνος/ μέχρι που κρεμασμένοι ζωντανοί/ να φανερώσετε πώς έγινε αυτή η αποκοτιά (προσβολή) για να μάθετε από πού πρέπει να βγάζετε το κέρδος και από δώ και πέρα από εκεί να το αρπάζετε/ και για να καταλάβετε ότι δεν πρέπει να αγαπάτε  να κερδίζετε από παντού/γιατί μπορείς να δείς από τα παράνομα κέρδη οι πιο πολλοί να χάνονται παρά να χουν σωθεί.

Φυλ: Θα με αφήσεις  κάτι να πώ ή έτσι μεταβολή να κάνω και να φύγω;

Κρ: Δεν καταλαβαίνεις ότι και τώρα που μιλάς με ενοχλείς;

Φυλ: Στα αυτιά  ή στην ψυχή νοιώθεις τι δάγκωμα του  πόνου;

Κρ: Και γιατί κανονίζεις τη λύπη μου πού είναι;

Θέμα έκθεσης Α΄Λυκείου. «Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι στην εποχή μας( ανάπτυξη μέσα σε 400-500 λέξεις).

1.Βιολογικός τομέας:

Η σωματική κατάσταση των ηλικιωμένων βρίσκεται σε μία παρακμιακή φάση κατά την οποία οι βιολογικές λειτουργίες και δυνατότητες περιορίζονται δραματικά. Αυτή η φυσική κάμψη εκδηλώνεται κατά κύριο λόγο με τη μείωση των αισθήσεων , τα  προβλήματα κινητικότητας, της επιδείνωσης των χρόνιων παθήσεων κ.λ.π.

2. Κοινωνικός/ ψυχολογικός τομέας.

Οι ηλικιωμένοι βιώνουν σε μεγάλο βαθμό την αίσθηση του κοινωνικού αποκλεισμού ακόμη και των κοινωνικών διακρίσεων.

Α) Η συνταξιοδότηση (απομαχία) με τη διπλή της διάσταση : έξοδος από την παραγωγικη δραστηριότητα και τα συνακόλουθα οικονομικά προβλήματα προκαλούν έντονα προβλήματα προσαρμογής στα νέα δεδομένα.

Β) Η απομάκρυνση από την εργασία προκαλεί πολλές φορές το αίσθημα του μη παραγωγικού μέλους της ομάδας , του βάρους στην οικογένεια και το κοινωνικό σύνολο.

Αντιγόνη Σοφοκλέους. Μετάφραση Α΄επεισόδιο: 293-303.

Μετάφραση:

ΚΡ: Από αυτούς εδώ γνωρίζω καλά ότι παρασυρόμενοι από τα χρήματα έχουν κάνει όλα αυτά εδώ. Γιατί συνήθεια καμμία μέσα στους ανθρώπους δεν βλάστησε άλλη τόσο  κακή όσο το χρήμα. Αυτό και πόλεις κυριεύει, αυτό και ξεσηκώνει άνδρες από τα σπίτια τους αυτό και δασκαλεύει και ξεπλανεύει μυαλά συνετά  ανθρώπων να στρέφονται σε άνομες πράξεις, και τους ανθρώπους διδάσκει να κάνουν πανουργίες και να γνωρίζουν όλα τα ανόσια έργα. Όσοι όμως παίρνοντας λεφτά έκαναν αυτά εδώ έρχεται κάποτε ο καιρός που θα φθάσουν να τιμωρηθούν.

Λεξιλογικά:

Εξεπίσταμαι: επιστασία, επιστάτης

Άργυρος:  αργύριον, αργυροχόος, ανάργυρος.

Πορθεί: πορθητής, πόρθησε, απόρθητο κάστρο.

Ετυμολογία;

Νόμισμα από το νομίζω (νόμος)

Δόμος  από το δέμω (οικοδόμος)

Βροτός από το βιβρώσκω

Μισθαρνέω- ω μισθός και άρνυμαι ( παίρνω για τον εαυτό μου).

Έκφραση –Έκθεση Θέμα έκθεσης ( από το θεματολόγιο της Α΄Λυκείου).

Σε ένα άρθρο που θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα του σχολείου σας να αναπτύξετε το θέμα: « Πώς μπορούν οι νέοι να αντισταθούν στις συνέπειες εκπομπών τύπου  ριάλιτι σόυ( Μεγάλου  αδελφού); ( 400-500 λέξεις).

Πώς μπορούν οι νέοι να αντισταθούν;

1.Οι νέοι οφείλουν να συνειδητοποιήσουν τις αρνητικές επιδράσεις τέτοιων εκπομπών στην προσωπικότητά τους, διότι:

Αμβλύνουν τις εσωτερικές αντιστάσεις και αποδυναμώνουν τους πνευματικούς αμυντικούς  μηχανισμούς.

Προσβάλλουν τη νοημοσύνη , υποβαθμίζουν την αισθητική των θεατών, ευτελίζουν την προσωπικότητα των συμμετεχόντων και  διασύρουν κάθε έννοια σεβασμού προς την ιδιωτική ζωή.

2.Με την ευρύτερη αναθεώρηση του πλαισίου αξιών που θα αποδίδει προτεραιότητα στην πνευματική και  αισθητική αναζήτηση.

3.  Με την πνευματική καλλιέργεια που:

Ενισχύει την κριτική στάση απέναντι σε φαινόμενα ευτελισμού και γελοιοποίησης της ανθρώπινης οντότητας.

Αναβαθμίζει την επιλεκτική δυνατότητα του νέου.

Nέα Ελληνικά κείμενα Β΄Λυκείου. Γεωργίου Σεφέρη « Επί Ασπαλάθων».

Ο μύθος του Αρδιαίου:

«Ο διαμεσολαβητικός ρόλος του Ηρός : Ο Ηρ, γιος του Αρμένιου από την Παμφυλία, ήταν ένας γενναίος πολεμιστής, ο οποίος σκοτώθηκε σε μια μάχη. Εκεί παρέμεινε άταφος επί δέκα ημέρες, μαζί με τους άλλους νεκρούς συντρόφους του. Τη δωδέκατη ημέρα, όταν οι δικοί του τον μετέφεραν για να τον τοποθετήσουν στην νεκρική πυρά για αποτέφρωση, η ψυχή του πήρε σάρκα και οστά, και άρχισε να διηγείται στους θνητούς την ιστορία που έζησε το διάστημα που ήταν νεκρός. Σύμφωνα με τη διήγηση του Ηρός, οι ψυχές των νεκρών είχαν μεταβεί εἰς τόπον τινά δαιμόνιον, προκειμένου να κριθούν. Στο σημείο εκείνο υπήρχαν δύο χάσματα πάνω στη γη, και δύο ακριβώς απέναντι στον ουρανό. Ανάμεσα σ' αυτά τα χάσματα του ουρανού και της γης δικαστές απένειμαν δικαιοσύνη στους νεκρούς. Όσες ψυχές ερχόντουσαν από τον ουρανό, για να κριθούν, ήσαν κατευχαριστημένες, ενώ όσες ερχόντουσαν από τη γη γεμάτες δυστυχία, αφού η υποχθόνια πορεία τους είχε διαρκέσει χίλια χρόνια. Ο Ηρ δεν πέρασε από τη διαδικασία της κρίσεως, αλλά του ανατέθηκε η «αποστολή» να παρακολουθήσει με λεπτομέρεια όλα όσα συνέβαιναν εκεί, προκειμένου να τα μεταφέρει στους θνητούς.Η περίπτωση του Αρδιαίου: Τον Αρδιαίο, τύραννο της Παμ­φυλίας, ο οποίος είχε διαπράξει σειρά ανόσιων εγκλημάτων, οι τιμωροί του κάτω κόσμου, αφού τον έδεσαν χειροπόδαρα και τον έσυραν πάνω στους ασπαλάθους, τελικά τον πέταξαν , μαζί με άλλους, στον Τάρταρο. (Οι ποινές και οι ανταμοιβές ήσαν δεκαπλάσιες των όσων ο καθένας είχε διαπράξει, αλλά οι ποινές για ασέβεια έναντι των θεών και των γονιών, ή για φυσική αυ­τουργία σε φόνο ήσαν πολύ μεγαλύτερες).».

Ενότητες του ποιήματος:

Αντιγόνη Σοφοκλέους: Στιχ.280-294.

Μετάφραση:

ΚΡ: Σταμάτα, πρίν και μένα με τα λόγια σου γεμίσεις με  θυμό, μήπως δειχθείς ανόητος και γέροντας συνάμα, γιατί λές ανυπόφορα πράγματα, όταν κάθεσαι και μου λές ότι οι θεοί νοιάζονται για τούτο το νεκρό. Γιατί άραγε επειδή τον τιμούσαν ως ευεργέτη γι αυτό θέλησαν  να τον θάψουν αυτόν που ήλθε να κάψει τους περίστυλους ναούς και τα αφιερώματά τους και τη γή εκείνων και να καταλύσει τους νόμους; Ή βλέπεις ότι οι θεοί τιμούνε τους κακούς;Όχι δεν είναι έτσι. Αλλά κάποιοι μέσα στην πόλη από την αρχή κιόλας με δυσκολία υποφέροντας αυτά ενάντιά μου μουρμούριζαν κρυφά κουνώντας το κεφάλι και κάτω από το ζυγό της εξουσίας μου δεν έστεργαν να βάζουν υποτακτικά τον τράχηλό τους καθώς ορίζει ο νόμος το σεβασμό σε με να δείξουν.

Ερμηνευτικά στοιχεία.

1.Τα λόγια του Κρέοντα θα πρέπει να συσχετισθούν με τον αιώνα της φιλοσοφίας κατά τον οποίο ανδρώθηκε ο Σοφοκλής. Ο άνθρωπος δεν αντέχει πλέον κανένα ζυγό διότι έχει μάθει να στηρίζεται στο νού  του. Η αμφισβήτηση του Κρέοντος σημαίνει την αμφισβήτηση των δήθεν θεών και ανωτέρων οντοτήτων αλλά και την αποθέωση του ανθρωπίνου νοός. Όπως λέει ο Σωκράτης οι φωτισμένοι είναι έτοιμοι για τη νήσο των μακάρων και δεν έχουν ανάγκη κανένα παρά μόνο την παιδεία. Η Αντιγόνη επίσης είναι έτοιμη για την αναχώρηση στη χώρα των μακάρων  γνωρίζοντας τα πρέπει του αιωνίου κόσμου, κάτι που αποτελεί σπουδαία παιδεία.

H εξεταστέα ύλη των Πανελλαδικών για το 2018.

Πανελλαδικές εξετάσεις 2018 (Πατήσθε επάνω στον τίτλο).

Έκφραση-Έκθεση Α΄Λυκείου. Σχεδιάγραμμα έκθεσης. Θέμα: «Ποιες προϋποθέσεις πρέπει κατά τη γνώμη σας να πληρούν οι νόμοι ώστε να συμβάλλουν στην ορθή απονομή της δικαιοσύνης ;».

Κριτήρια επιβολής της ποινής (ή στόχοι /προϋποθέσεις ορθής απονομής της δικαιοσύνης).

Επιβάλλεται οι νόμοι να:

1.Παίρνουν φυσικά υπ΄όψιν τη φύση και βαρύτητα του αδικήματος. Nα μην διαπνέονται από δογματική αυστηρότητα ώστε να μην καλλιεργούν αισθήματα μίσους εχθρότητας και εκδικητικότητας του δράστη προς την πολιτεία την κοινωνία και τους αντίστοιχους θεσμούς της.

2. Επιδιώκουν το σωφρονισμό (δεν  έχουν δηλαδή απλώς τιμωρητικό χαρακτήρα).

Του δράστη (ειδική πρόληψη)

Του υπολοίπου κοινωνικού συνόλου (γενική πρόληψη).

Στοχεύουν στην αποτροπή από τη διάπραξη αξιόποινων πράξεων και τον παραδειγματισμό.

3. Να μην επηρεάζεται η δικαστική κρίση από :

Α)την κοινωνική θέση

Β) την οικονομική δύναμη

Γ) το αξίωμα του πολίτη

Αλλά να διακρίνεται από πνεύμα ισονομίας αμεροληψίας, για να καθίσταται αδιάβλητη στη συνείδηση των πολιτών.

4.Λαμβάνεται υπ΄όψιν:

Α) Η προσωπικότητα του κρινομένου (η τυχόν παθολογική υφή της, ο πρότερος έντιμος βίος, κ.ο.κ).

Β) Η ιδιαιτερότητα των συγκεκριμένων συνθηκών τέλεσης του αδικήματος ( η ψυχολογική , η συναισθηματική φόρτιση κ.α).