Αρχαία Ελληνικά Β΄Λυκείου. Αντιγόνη Σοφοκλέους, στιχ. 25-41.

Μετάφραση:

Αντιγόνη:Αλλά το κουφάρι του Πολυνείκη ο οποίος είχε κακό θάνατο, λένε πώς στους πολίτες διακηρύχθηκε κανείς να μην  το θάψει,μήτε να τον μοιρολογήσει, μα να τον αφήσουν άταφο και άκλαυτο, τύχη γλυκιά για τα όρνια, καθώς το κοιτάνε ψάχνοντας για τροφή ( να βρούν κάτι για να χορτάσουν). Τέτοια λένε πώς διαλάλησε ο Κρέοντας ο καλός, για σένα και για μένα, αλήθεια λέω και για μένα, και έρχεται (λένε) τώρα εδώ, να τα κηρύξει αυτά δημόσια, να΄ναι ξεκάθαρα γι αυτούς που δεν τα ξέρουν, και δεν την παίρνει την υπόθεση σαν κάτι το ασήμαντο, αλλά πώς έτοιμος είναι ο θάνατος με λιθοβολισμό, μπροστά στην πόλη, για όποιον κάνει κάτι από αυτά που απαγορεύει. Έτσι έχουν αυτά μπροστά σου. Και γρήγορα θα δείξεις εάν γεννήθηκες με ευγενική καταγωγή (γενναία) ή είσαι από ευγενείς γονείς ανάξια (δειλή).

Ισμήνη: Αν έτσι έχουν αυτά που λές τι παραπάνω θα μπορούσα να προσφέρω εγώ,  δύστυχη, ό,τι και αν  κάνω (λύνοντας ή δένοντας;).

Λεξιλογικά:

Νέκυς=νεκρός, βορά=σαρκοβόρος, δημόλευστος= λαός, ευγενής= ευγένεια.

Συντακτικά:

 τὸ μὴ τάφῳ  καλύψαι  μηδὲ  κωκῦσαί  τινα, ἐᾶν δε: υποκείμενα του απρμφ: . ἐκκεκηρῦχθαι .

ἄκλαυτον, ἄταφον: Κατηγορούμενα στο : νέκυν.

Πραγματολογικά:

Στην Ομηρική εποχή επικρατούσε η αντίληψη πώς αν το σώμα του νεκρού δεν ενταφιασθεί και δε δεχθεί τις καθιερωμένες τιμές το πνεύμα του ταλαιπωρείται και η ψυχή του υποφέρει γιατί οι νεκροί την απωθούν από τη συναναστροφή τους.

Οι αρχαίοι τιμούσαν τους νεκρούς και πίστευαν ότι η στάση τους αυτή απέναντι στους νεκρούς συμβαδίζει με το θείο αίσθημα. Πίστευσαν ότι κατά κάποιο τρόπο οι θεοί προστάτευσαν το σώμα του Έκτορα όταν ο Αχιλλέας επίτηδες το άφηνε άταφο. Βέβαια σύμφωνα με άγραφη αρχαία παράδοση τα  σώματα των προδοτών της πατρίδας θάβονταν έξω από τα τείχη της πόλεως.  Σύμφωνα με τον Πλάτωνα στους Νόμους οι μιαροί θα πρέπει να θάβονται εκτός της Πόλεως χωρίς να απολαμβάνουν τις τιμές που έχει θεσπίσει η πόλη για τους νεκρούς. Άρα ουσιαστικά ο Κρέοντας εκφράζει το αίσθημα –όπως αυτός πιστεύει – των πολιτών θεωρώντας τον Πολυνείκη προδότη.

Οι Αρχαίοι λοιπόν Έλληνες πίστευαν πώς δεν κατέβαινε στον Άδη η ψυχή του νεκρού στον οποίο δεν είχε προσφερθεί η τιμή της ταφής.

 ἄκλαυτον, ἄταφον,οἰωνοῖςγλυκὺν (30) θησαυρὸν εἰσορῶσι πρὸς χάριν βορᾶς: Μέσα από τη διαδοχή όλων αυτών των «βαρέων» επιθέτων φανερώνεται η σκληράδα του Κρέοντος απέναντι στον Πολυνείκη.

Ο Θάνατος με λιθοβολισμό δεν ήταν άγνωστος στην  Αρχαία Ελλάδα. Με αυτόν τον τρόπο πέθανε ο Παλαμήδης εξαιτίας του φθόνου του Οδυσσέως, όπως και ο βουλευτής Λυκίδης στη Σαλαμίνα γιατί είχε προτείνει να δεχθούν τις προτάσεις του Μαρδονίου.

Ασκήσεις:

1.Να δημιουργήσετε ομόρριζα από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

 Φασι

προκεῖσθαι

δημόλευστον

2. Να χαρακτηρίσεις συντακτικά τις παρακάτω λέξεις;

Δημόλευστον

Κακή

Προκηρύξοντα

3. Να κλίνεις την υποτακτική β΄Αορίστου της μετοχής: εἰσορῶσι .

4. Γιατί ο Κρέοντας επιλέγει την ποινή του λιθοβολισμού για τον παραβάτη της εντολής του;

5. Με ποιόν τρόπο συνδέεται η Αριστοτελική πόλις (το ύψιστο αγαθό στη φιλοσοφία του Σταγειρίτη) με την πολιτική φιλοσοφία του Κρέοντος;

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.