Κρύφιες πλευρές του Επιταφίου του Περικλέους.

 

Κρύφιες πλευρές του Επιταφίου του Περικλέους.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αποκαλυφθεί ο ιστορικός κόσμος και το ιστορικό ανθρώπινο μοντέλο Πολίτου  το οποίο ενυπάρχει πίσω από τον περίφημο Επιτάφιο του Περικλέους.Δυστυχώς τα κλασσικά αυτά κείμενα έχουν καλυφθεί από μία επιφανειακή φιλολογική εξέταση, με αισθητικές και ηθικές απολήξεις, χάνοντας με αυτόν τον τρόπο την οντολογική δομική τους παρουσία και σημασία μέσα στο ανθρώπινο γίγνεσθααι. Θα πρέπει να εξετασθεί όχι μόνον η οντολογική φύσις του Επιταφίου του Θουκυδίδου (η οποία είναι κομβικής σημασίας έρευνα) αλλά και το γιατί εγράφη  το αριστουργηματικό αυτό κείμενο από  τον πατέρα της επιστημονικής ιστορίας, από το Θουκυδίδη.

Ας προσέξουμε ότι ο Επιτάφιος εγγράφεται στις απαρχές του Πελοποννησιακού πολέμου. Αυτό δεν είναι τυχαίο για έναν άνθρωπο ως ο Θουκυδίδης ( ο οποίος έχει κατανοήσει πολύ καλά το Ηρακλείτειο απόφθεγμα: Πόλεμος πατήρ πάντων εστίν): άρα θα πρέπει να εξετάσουμε (κάτι το οποίον ελάχιστα έχει εξετασθεί): ποια πράγματα, ιδέες, αξίες, μοντέλα ανθρώπου, γεννήθηκαν από τον Πατέρα ο οποίος είχε το όνομα: Πελοποννησιακός πόλεμος;

Ο κάθε πόλεμος λοιπόν προωθεί και ανασυνθέτει νέες δυνάμεις οι οποίες καταλήγουν σε νέες μορφές ανθρώπου, κόσμου και Πολιτείας. Ο Θουκυδίδης είχε στο μυαλό του την Οντολογική σειρά των πραγμάτων (η οποία ξεκάθαρα διαφαίνεται στο κρυμμένο τετράγωνο της  δημηγορίας του αυτής η οποία προβάλλει το Αθηναϊκό υποκείμενο, την Αθηναϊκή Πολιτεία, την Άλλη Πολιτεία και τον Άλλο πολιτικό κόσμο, επίσης την έννοια της δημιουργικής πολιτικής και πολιτειακής δομής.

Ο Θουκυδίδης ως δομιστής Ιστορικός συνεχίζει τον μεγάλο δομιστή Ποιητή (Όμηρο) κατασκευάζοντας δύο πολύ συγκεκριμένες δομές: τον Πολίτη του Λόγου και την Πόλη της Λογικής: ο Επιτάφιος από αυτήν την άποψη συνεχίζει την τεράστια Ομηρική παράδοση: δεν περιγράφει αλλά κτίζει: όπως ο Όμηρος έκτισε το Ωραίο Υποκείμενο του σκεπτομένου περιπλανωμένου και ενσυναισθητικού ανθρώπου παρόμοια ο Θουκυδίδης κτίζει μοντέλο ελλόγου πολίτου σε έλλογο πολιτειακό κόσμο.

Κατ΄αρχάς ο Θουκυδίδης είναι ισάξιος με το Σωκράτη μαιευτικός ιστορικός: Ξεκινά από τη σειρά που θα υιοθετήσουν έπειτα οι συγγραφείς της βίβλου: ο κόσμος είναι το σύνολο των ιδεών και αξιών οι οποίες θα κτίσουν τον Πολίτη και την Πόλιν: άρα ο Θουκυδίδης ως μαιευτήρας τίκτει εκ του κόσμου τον  Νέο Αθηναίο και μοναδικό Αθηναίο Πολίτη: ο κόσμος του Θουκυδίδου ήταν αυτός ο οποίος είχε αντικαταστήσει το σύνολο του Ομηρικού κόσμου με τις νοητικές και αξιακές δυνάμεις του Ανθρώπου Φιλοσόφου (για αυτό εξάλλου επιμένει τόσο πολύ στο φιλοσοφούμεν άνευ μαλακίας και φιλοκαλούμεν μετ΄ευτελείας): οι 12 θεοί έχουν πλέον γίνει σκέψη, γνώση, αιτία, έρωτας ένωσης των αντιθέτων, βούληση, σκοπός. Οι 12 συμπαντικές δυνάμεις είναι έτοιμες να απεκδυθούν της θείας ταυτότητάς των και ως οικοδόμοι να κτίσουν τον νέο  Άνθρωπο και την Νέα Πόλιν: όλα όμως σε πολιτικό περιβάλλον: διότι ο Θουκυδίδης γνωρίζει ότι το έμβρυο θέλει και χρειάζεται μήτρα για να αναπτυχθεί: η μήτρα του νέου ελλόγου ανθρώπου και της Νέας Πόλης είναι το πολιτικό περιβάλλον: διότι μόνον μέσα σε ένα  τέτοιο περιβάλλον όλοι να εξισωθούν έναντι του Λόγου, θα προσφέρουν το σύνολο των ανθρωπίνων δυνάμεων, μόνον σε ένα  τέτοιο πολιτικό περιβάλλον θα λάβει χώρα ένα τρομερό πείραμα το οποίο θα ολοκληρωθεί στις πολιτικές κοινωνίες των χαοτικών αυτοκρατοριών: Οι άνθρωποι προσφέρουν στην κοινότητα της  Πόλης το σύνολο των ωραίων δυνάμεών των ώστε να κτισθεί το νέο ανθρώπινο υποκείμενο μέσα στην ωραία πόλη. Όλα νοούνται ως προσφερόμενα σύνολα ανθρωπίνων δυνάμεων, ενεργειών, σκέψεων και πράξεων: παρομοίως ο Ιησούς θα αναφωνήσει: λάβετε φάγετε, πίετε εξ αυτού πάντες: ο μεγάλος δάσκαλός του είναι ο Θουκυδίδης ο οποίος είναι ο πρώτος ο οποίος ανακαλύπτει στον Αθηναίο πολίτη  την προτύπωση ενός μικρού θεού   ο οποίος προσφέρει στην κοινότητα το σύνολο των ωραίων του ικανοτήτων προκειμένου να κτισθεί ο Νέος Αθηναίος Πολίτητς στην νέα Αθηναϊκή πολιτεία. Για αυτό ο Αθηναίος ιστορικός επιμένει τόσο πολύ στην αδάμαστη, χαοτική, απροσδιόριστη και παραβατική ανθρώπινη φύση: για να γίνει κατανοητός ο ρόλος του Πατρός Λόγου ο οποίος καθίσταται μέγας πολιτικός χειρουργός: λαμβάνει από τον Άνθρωπο πολίτη τις καλές πλευρές της ανθρωπίνης φύσης, τις συνθέτει και δημιουργεί τον τέλειο Αθηναίο Πολίτη στην τελεία Αθηναϊκή Πόλιν:

για να γίνει κατανοητό ότι το κακό νικάται αφαιρετικά από το καλό: διότι ο Πολίτης ο οποίος σκέπτεται, δρά με σκοπό, ενώνεται με βάση μία κοινή πολιτική κοινότητα, ξεπερνά τον εαυτόν του χάρις ιδεών και αξιών, είναι Εγώ μέχρι να απορροφηθεί από το Εμείς, ζεί εδώ αλλά ανήκει σε ένα  ευρύτερο Είναι (Πατρίδος και σκοπού) νικώντας το χρόνο και το χώρο, αυτός ο Πολίτης ενίκησε τη Φύση των κοινών όντων:  ζώων, φυτών, θεών και ανθρώπων: για αυτό ο Επιτάφιος του Περικλέους είναι δοκίμιο περί της συμπαντοποίησης του Ανθρώπου: ο άνθρωπος νικά την κληρονομηθείσα φύση (της μοίρας, της ανάγκης, της κοινής κακίας και του κακού εγωϊσμού) και ενδύεται μία ανωτέρα πολιτειακή ελευθέρα φύση: αυτή του Ανθρώπου που σκέπτεται , δρά και είναι έτοιμος να ακολουθήσει την ελευθέρα κοινή οντολογική πορεία πέρα από το ατομικό και το εγωϊστικό: άρα ο Επιτάφιος δημιουργεί την Πίστιν ότι ο άνθρωπος του λόγου μπορεί να επανασυνθέσει την φύσιν  του ως σύνολο νέων ιδεών και αξιών: με αυτόν τον τρόπον ο Επιτάφιος είναι προλόγιον σε κάθε θρησκεία πολιτική και επιστήμη καθώς αυτές στηρίζονται στον έλεγχο και ανανέωση της ανθρωπίνης φύσεως: άρα ο άνθρωπος καθίσταται δυναμικό μέγεθος συνεχώς εξελισσόμενο, με αυτόν τον τρόπο συνεχώς αλιεύονται νέες και νέες οντολογικές δυνάμεις του ανθρώπου άρα υπάρχει οντολογική πρόοδος. Ο άνθρωπος είναι μεταμόρφωση του Είναι και της κοινής οντολογικής πορείας , αρχή στην οποία συλλήβδην στηρίχθηκε κάθε μετέπειτα φιλοσοφία και θρησκεία.

Πολύ πρίν  από τον Μάρτιν Χάϊντεγγερ ο Θουκυδίδης συνειδητοποίησε ότι το Είναι εκτυλίσσεται μέσα στο σύνολο των στιγμών του το οποίο ως συνέχεια ονομάζεται Χρόνος: ο Επιτάφιος είναι ο Χρόνος που χρειάζεται ο Νούς για να μορφοποιήσει και ουσιοποιήσει τον Έλλογο Πολίτη στον Έλλογο Πολιτειακό κόσμο. Για αυτό ο ιστορικός συζητεί ότι θα αρχίσει από τους προγόνους: πρέπει να  φανεί ότι όλα γίνονται μέσα στην κοινότητα του χρόνου: ο χρόνος ως διάρκεια κοινών στιγμών σκέψεων και ενεργειών είναι ο συνεκτικός κρίκος ο οποίος προσφέρει ταυτότητα Είναι στον Πολίτη και στην Πόλη  η οποία είναι σύνολο κοινών στιγμών του Νοός και των Αξιών του. Αφ΄ής στιγμής μέσα στο πέρασμα του  χρόνου ο Αθηναίος Πολίτης και η Αθήνα ως Πόλις είναι όμοια σε σκέψεις, δράσεις, πράξεις, ιδέες και αξίες, σημαίνει ότι στο πέρασμα του Χρόνου μπορεί να δημιουργηθεί ένα πρότυπο ανθρώπου και πόλης με συγκεκριμένη και διαρκή και αέναη έλλογη και ουσιακή ταυτότητα: ο Θουκυδίδης είναι ο δημιουργός του Πολιτικού ανθρωπίνου και πολιτειακού Είναι, ο μεγάλος εχθρός της άλογης φύσης η οποία αφήνει τον άνθρωπο ανοχύρωτο στις μεταβολές της τύχης και του χρόνου. Ο Επιτάφιος είναι ο έμψυχος Παρθενών, η Πίστις ότι ο άνθρωπος μπορεί στο πέρασμα του χρόνου να καταστή συγκεκριμένο υπεύθυνο πρότυπο με ταυτοποιημένο τρόπο σκέψης, δράσης, πορείας και δημιουργικότητας σε σχέση με τις ιδέες και αξίες του Καλού του Κοινού του Ωραίου: σε αντίθεση με τον Όμηρο στον Θουκυδίδη οι αξίες του Ωραίου και του Καλού δεν αλληλοπεριχωρούνται μόνον στον Οδυσσέα , η Ιθάκη καθίσταται κλεινόν άστυ φωτισμένων νοητικά ανθρώπων: επάνω σε αυτό το πείραμα ο Μέγας Αλέξανδρος θα κτίσει τον κοινό μεγάλο κόσμο της Ελληνιστικής εποχής.

Εντός του Εγκοσμίου Είναι ο Νούς κτίζει τον Έλλογο Άνθρωπο: φτιάχνει νευρώνες, αισθητήρια, όργανα, κινήσεις και ενεργειακούς σκοπούς. Ο Αθηναίος Πολίτης σκέπτεται και πράττει, έχει σκοπό, ανήκει σε ομοιότητα ελλόγων ανθρώπων άρα είναι συνειδητοποιημένος ότι όλα όσα σκέπτεται και πράττει υπάρχουν και σε άλλους άρα δημιουργείται πυρήνας γηϊνου έρματος ώστε να φανεί ότι η προτύπωση του Ολύμπου μπορεί  να αποτυπωθεί στην γή: η Αθήνα φιλοδοξεί να καταστή Όλυμπος επί της γής: άρα με βάση τη λογική ο Θουκυδίδης επιχειρεί το μεγάλο πνευματικό πέταγμα: εάν στην Μυθολογία ο τόπος των θεών είναι ο Όλυμπος, τότε στην λογική ιστορία των ανθρώπων ο τόπος των Ελλόγων ανθρώπων είναι η Αθήνα: άρα ο Επιτάφιος βαδίζει στη συνέχεια της Μυθολογίας και της συνεχούς Οντολογικής πορείας: ο χώρος όπως και ο χρόνος λαμβάνει και αυτός τα σκήπτρα και πολύ πρίν τον Κάντ το χωρόχρονο καθίσταται κυρίαρχο μέγεθος στην ανθρωπίνη ιστορία: μέσα από την τρομερή διαφορά του τόπου και του χώρου στον Πλάτωνα: η Αθήνα δεν είναι απλά τόπος κατοικίας: είναι χώρος εκτύλιξης των υψηλοτέρων οντολογικών πνευματικών δυνάμεων: άρα όπως ο χρόνος διαχωρίζεται ως αδιάφορη στιγμή και σκοποθετημένη διάρκεια, παρόμοια και ο χώρος διαχωρίζεται ως απλός τόπος κατοικίας και  ως μέρος εκτύλιξης υψίστων πνευματικών δυνάμεων.

Η Αθήνα βέβαια υπερυψούται και θετικώς και αρνητικώς, και σε σχέση με αυτό το οποίο Είναι αυτή και σε σχέση με ό,τι δεν είναι σε σχέση με τους Άλλους: άρα εξωτερικεύονται οι δυνάμεις της Ομοιότητας και της Ετερότητας: ο Θουκυδίδης γνωρίζει πολύ καλά ότι η Αθήνα Είναι όχι το Όλον, η Αθήνα πολεμά για τον Μερικό: διότι το σύνολο των δυνάμεων δεν μπορεί να περιχωρηθεί σε μία μόνον Πόλιν: εάν μπορούσε η Αθήνα να περιχωρηθεί το Όλον τότε θα ήτο το Είναι: δυστυχώς το κλεινόν άστυ αποδεικνύει την καταραμένη μοίρα του Ανθρώπου και των δημιουργημάτων του: οι Άνθρωποι γίνονται οι ίδιοι μοίρα: δηλαδή: μοιράζουν τις δυνάμεις του Όλου και ολοκληρώνουν το κομμάτι που επιλέγουν: το ονομάζουν καλό και το εσωτερικοποιούν στον τέλειο Πολίτη  και στην τελεία Πόλη: η Αθήνα και η Σπάρτη είναι το Όλον, η Αθήνα είναι το τέλειο μέρος αυτού του όλου: άρα ο Θουκυδίδης πράττει το αναπόφευκτο: επιλέγει το καλό και αποποιείται του κακού: όπως ο Οδυσσέας επιθυμούσε την πορεία της πνευματικής Αθηνάς και δεν ήθελε το χαοτικό κόσμο του Ποσειδώνος: σε λογικό νοησιοκρατικό πλαίσιο ο Θουκυδίδης επί του νοήμονος Πολίτου και της νοήμονος Πόλης ολοκληρώνει το ταξείδι του Οδυσσέως: ο Αθηναίος Οδυσσέας δεν θέλει το χάος του Ποσειδώνος, το χαοτικό Οντολογικό κόσμο των Σπαρτιατών: θέλει τη Σοφία και νοησιοκρατικότητα της Αθηνάς νοός: άρα ο Οδυσσέας του Ομήρου φθάνει στην Ιθάκη της νοησιοκρατικής Αθήνας ων ο ίδιος άνθρωπος του Λόγου, της αιτίας, του σκοπού, του όλου, της πράξης της συνείδησης. Τα Ομηρικά έπη μέσα από τον Πελοποννησιακό πόλεμο η Ιθάκη σχηματοποιείται στην Αθήνα και ο Οδυσσέας μορφοποιείται ως ο Νοήμων Αθηναίος στην νοήμονα Αθήνα. Ο Θουκυδίδης είναι ο Όμηρος με τη γραφίδα του νοός και όχι των θεών.

Πλέον ο άνθρωπος θα σταθεί γερά με τα νοητικά του πόδια επί της γής: κάθε επομένη θρησκεία και πολιτική και επιστήμη και φιλοσοφία θα εναποθέσουν μοντέλο ανθρώπου σε μοντέλο κόσμου: ο Θουκυδίδης είναι αυτός ο οποίος έδωσε την ιστορική πιστοποίηση στα εφευρήματα του Ομήρου: στον Άνθρωπο Οδυσσέα και στον Χώρο Ιθάκη.