Eισαγωγή στην Ιλιάδα, σχεδιάγραμμα.

1.Ο τίτλος του έργου:

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω η Ιλιάδα ασχολείται με τον Τρωϊκό πόλεμο και το όνομα του τίτλου της το οφείλει στη λέξη Ίλιον το οποίον αποτελεί δεύτερον όνομα της Τροίας.

2.Το θέμα:

Το κύριο θέμα και η αφετηρία της Ιλιάδας όπως δηλώνει ο ποιητής στο προοίμιο του έργου είναι ο θυμός (μήνις) του Αχιλλέα ( ο οποίος προέκυψε μέσα από τη σύγκρουση του ήρωα με τον αρχιστράτηγο Αγαμέμνονα ) με όλα τα επακόλουθά του.

3. Το περιεχόμενο της Ιλιάδος – η χρονική διάρκεια των γεγονότων (ο χρόνος της ιστορίας).

Η Ιλιάδα αναφέρεται στον κατακτητικό πόλεμο των Αχαιών κατά της Τροίας και στις συγκρούσεις τους με τους Τρώες κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλεως. Όμως ο ποιητήτς δεν ξεκινάει την αφήγησή του από την αρχή του πολέμου αλλά τα γεγονότα που αφηγείται καλύπτουν μόλις 51 ημέρες του δεκάτου χρόνου και τελευταίου του πολέμου ( το έπος αρχίζει με την έκρηξη του θυμού του Αχιλλέα και τελειώνει με το θάνατο και την κηδεία του Έκτορα).

4. Ιλιάδα και Οδύσσεια : ομοιότητες και διαφορές:

Ομοιότητες:

1.Και η Ιλιάδα και η Οδύσσεια χρησιμοποιούν την ίδια ιδιότυπη γλώσσα.

2.Και τα δύο έπη έχουν ως αφετηρία τον Τρωϊκό πόλεμο (ανήκουν στα έπη του τρωϊκού κύκλου).

3.Και στα δύο έπη προβάλλεται ενιαίος πολιτισμός με κοινά στοιχεία στις κοινωνικές και πολεμικές συνήθειες, στη θρησκεία , στην αντίληψη για τη ζωή, στους θεσμούς στις αξίες και στα ιδανικά.

Διαφορές:

1.Στην Ιλιάδα η γλώσσα είναι αρχαιότερη ενώ στην Οδύσσεια τύποι της γλώσσας έχουν απλουστευθεί.

2.Η Ιλιάδα ως πολεμικό έπος υμνεί την παλικαριά και την αξία του αγώνα ενός πολεμιστή ενώ στην Οδύσσεια προβάλλεται η αξία της ειρηνικής ζωής και η επιστροφή σε μία Πατρίδα.

3. Στην Οδύσσεια κυριαρχούν τα παραμυθικά στοιχεία (φανταστικοί τόποι,μυθικά στοιχεία, τέρατα, μαγικές μεταμορφώσεις κ.α) ενώ η Ιλιάδα κινείται σε έναν κόσμο πραγματικό χωρίς τέρατα και φανταστικές περιπέτειες.

4. Στην Ιλιάδα ο θεσμός της Βασιλείας φαντάζει ισχυρός, όχι όμως και στην Οδύσσεια όπου οι ευγενείς μνηστήρες εποφθαλμιούν το θρόνο του βασιλέως της Ιθάκης Οδυσσέως.

5. Οι θεοί στην Ιλιάδα έχουν ανθρώπινη διάσταση: παρουσιάζουν αδυναμίες και ελαττώματα  όμως στην Οδύσσεια παρουσιάζονται ηθικοί και εξιδανικευμένοι και ενεργούν ομόφωνα με γνώμονα το δίκαιο.

6.Ως προς την αφηγηματική τεχνική στην Ιλιάδα η αφήγηση είναι γραμμική (χρονολογική) ενώ στην Οδύσσεια αρχίζει in media res (ο ποιητής την αρχίζει από ένα προχωρημένο σημείο της ιστορίας του και ενώ αυτή ευρίσκεται σε εξέλιξη ο Οδυσσέας με αναδρομική αφήγηση συμπληρώνει τα γεγονότα των προηγουμένων χρόνων για να συνεχίσει ο ποιητής και να ολοκληρώσει την ιστορία).

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.