Η παράγραφος,νεοελληνική γλώσσα Α΄γυμνασίου.

Α. Στοιχεία θεωρίας

1. Ορισμός

2. Παραδείγματα (ένα ή πολλά)

α. Στιγμιότυπα της καθημερινής εμπειρικής ζωής

β. Πολλά επιμέρους ομοειδή στοιχεία ενός ευρύτερο συνόλου, παρατίθενται συχνά ως αναφορά, σε ασύνδετο σχήμα 

3. Διαίρεση

α. Στη θεματική περίοδο παρουσιάζεται το διαιρούμενο σύνολο και τα μέρη που το αποτελούν

β. Στην ανάπτυξη της παραγράφου υπάρχουν σχόλια ή παρέχονται πληροφορίες για κάθε μέρος του διαιρούμενου όλου χωριστά

γ. Στην κατακλείδα υπάρχει συμπέρασμα

4. Σύγκριση – αντίθεση:

α. Στη θεματική περίοδο αναφέρονται τα δύο συγκρινόμενα – αντιτιθέμενα μέρη

β. Στην ανάπτυξη της παραγράφου υπάρχουν σχόλια ή παρέχονται πληροφορίες για κάθε αντιτιθέμενο/ συγκρινόμενο μέρος ξεχωριστά

γ. Στην κατακλείδα υπάρχει συμπέρασμα πάνω στην αντίθεση – σύγκριση

5. Αιτιολόγηση:

α. Στη θεματική περίοδο διατυπώνεται μία Άποψη / Κρίση / Θέση / Γνώμη η οποία χρειάζεται οπωσδήποτε αιτιολόγηση – στήριξη. Έτσι μπορούμε να ρωτήσουμε «γιατί» αμέσως μετά τη διατύπωσή της

β. Στην ανάπτυξη της παραγράφου, οι περίοδοι που ακολουθούν παίρνουν το χαρακτήρα απάντησης στο προηγούμενο «γιατί», αποτελούν τα επιχειρήματα με τα οποία αιτιολογείται – στηρίζεται η κρίση, θέση, άποψη της Θ.Π.

Η ύπαρξη τεκμηρίων δε συνιστά ανάπτυξη με αιτιολόγηση, αλλά με παραδείγματα.

γ. Στην κατακλείδα υπάρχει συμπέρασμα-επιβεβαίωση της αρχικής τοποθέτησης

6. Αίτιο – αποτέλεσμα:

α. Στη θεματική περίοδο υπάρχουν δύο εκδοχές:

i. Καταγράφεται ένα βασικό αίτιο ενός προβλήματος, φαινομένου, κατάστασης κ.λπ.

ii. Καταγράφεται το αίτιο και το αποτέλεσμα ή τα αποτελέσματα που δημιουργεί, προκαλεί κ.λπ.

β. Στην ανάπτυξη της παραγράφου, αναπτύσσεται το αποτέλεσμα ή τα αποτελέσματα (σε παράθεση ή στη μεταξύ τους αλληλουχία)

γ. Στην κατακλείδα υπάρχει συμπέρασμα

7. Αναλογία:

α. Στη θεματική περίοδο υπάρχει μια μεταφορά ή μια παρομοίωση, όπου συσχετίζονται δύο καταστάσεις: μία της γνώριμης σε όλους πραγματικότητας ή καθημερινότητας και μία που αφορά κάποια πτυχή από το θέμα του κειμένου π.χ. ζωή – ποδόσφαιρο, ζούγκλα – ανθρώπινη κοινωνία, ασθένεια - εγκληματικότητα

β. Η ανάπτυξη χωρίζεται σε δύο χονδρικά μέρη, που το ένα αφορά την προς συσχέτιση πραγματικότητα και το άλλο το θέμα

γ. Κατακλείδα συχνά δεν υπάρχει

8. Συνδυασμός μεθόδων (προσεκτική ανάγνωση όλης της παραγράφου με επισήμανση των διαρθρωτικών λέξεων).

Ασκήσεις.

1.Δίδεται η παρακάτω θεματική πρόταση:

«Είναι πλέον σύνηθες φαινόμενο η αντικατάσταση του εντύπου βιβλίου από το λεγόμενο ηλεκτρονικό βιβλίο».

Να αναπτύξεις τις λεπτομέρειες και την κατακλείδα αυτής της παραγράφου σημειώνοντας τη μέθοδο που επέλεξες(-100 λέξεις).

2. Δίδεται η παρακάτω θεματική πρόταση:

«Είναι σημαντικό να επιλέξω ένα επάγγελμα το οποίο θα με βοηθά να προσφέρω στο κοινωνικό σύνολο».

Να αναπτύξεις σε μία παράγραφο έως 100 λέξεις την παραπάνω θεματική πρόταση.