Αντιγόνη Σοφοκλέους: Στιχ.280-294.

Μετάφραση:

ΚΡ: Σταμάτα, πρίν και μένα με τα λόγια σου γεμίσεις με  θυμό, μήπως δειχθείς ανόητος και γέροντας συνάμα, γιατί λές ανυπόφορα πράγματα, όταν κάθεσαι και μου λές ότι οι θεοί νοιάζονται για τούτο το νεκρό. Γιατί άραγε επειδή τον τιμούσαν ως ευεργέτη γι αυτό θέλησαν  να τον θάψουν αυτόν που ήλθε να κάψει τους περίστυλους ναούς και τα αφιερώματά τους και τη γή εκείνων και να καταλύσει τους νόμους; Ή βλέπεις ότι οι θεοί τιμούνε τους κακούς;Όχι δεν είναι έτσι. Αλλά κάποιοι μέσα στην πόλη από την αρχή κιόλας με δυσκολία υποφέροντας αυτά ενάντιά μου μουρμούριζαν κρυφά κουνώντας το κεφάλι και κάτω από το ζυγό της εξουσίας μου δεν έστεργαν να βάζουν υποτακτικά τον τράχηλό τους καθώς ορίζει ο νόμος το σεβασμό σε με να δείξουν.

Ερμηνευτικά στοιχεία.

1.Τα λόγια του Κρέοντα θα πρέπει να συσχετισθούν με τον αιώνα της φιλοσοφίας κατά τον οποίο ανδρώθηκε ο Σοφοκλής. Ο άνθρωπος δεν αντέχει πλέον κανένα ζυγό διότι έχει μάθει να στηρίζεται στο νού  του. Η αμφισβήτηση του Κρέοντος σημαίνει την αμφισβήτηση των δήθεν θεών και ανωτέρων οντοτήτων αλλά και την αποθέωση του ανθρωπίνου νοός. Όπως λέει ο Σωκράτης οι φωτισμένοι είναι έτοιμοι για τη νήσο των μακάρων και δεν έχουν ανάγκη κανένα παρά μόνο την παιδεία. Η Αντιγόνη επίσης είναι έτοιμη για την αναχώρηση στη χώρα των μακάρων  γνωρίζοντας τα πρέπει του αιωνίου κόσμου, κάτι που αποτελεί σπουδαία παιδεία.

2.Η αντιπαλότητα του Κρέοντος με το λαό(χορό)  ίσως θυμώνει το λαό της Αθήνας ο οποίος απολάμβανε την ενεργό συμμετοχή σε όλες τις εξουσίες κατά το χρυσό αιώνα. Ο Κρέοντας πάντως πιστεύει ότι κάνει  το καλό θεωρώντας ότι και οι θεοί ως τιμωροί του κακού Πολυνείκη είναι μαζί του.  Ο συλλογισμός του είναι απλός: οι θεοί είναι τέλειοι γιατί τιμωρούνε τους κακούς και αμείβουν τους  καλούς. Η αντιπαλότητα του καλού  και του κακού ενώ στην εποχή του Σωκράτη δεν λαμβάνεται στενά ηθικά αλλά γνωσιολογικά, βλέπουμε ότι σταθερά η ηθική πράξη κερδίζει έδαφος (θα αποθεωθεί στους χριστιανούς).

3. Όταν ο Κρέοντας συζητεί για άνδρες προδότες έχουμε φυσικά τραγική ειρωνεία , οι θεατές αλλά και οι αναγνώστες ξέρουν ότι η Αντιγόνη είναι αυτή που παρέβη τη  διαταγή του  βασιλέως.

Ασκήσεις.

1. Nα δώσεις ομόρριζα των παρακάτω λέξεων:

Αναξ,παύσαι,μεστώσαι, άνους,δαίμονας,πυρώσων.

2. Να κλίνεις το β΄Αόριστο του ρήματος: εισοράω-ω.

3. Να χαρακτηρίσεις συντακτικά τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

Λέγων,γέρων,πυρώσων.

4. Ποια κοινά σημεία ανάμεσα στο Σωκράτη στην Αντιγόνη βλέπεις; (το πέρασμα από την γνωσιολογική θεωρία στην ηθική πράξη).

5. Να συμπληρώσεις το συλλογισμό της παρακάτω πρότασης( ας θεωρηθεί ότι αυτή η πρόταση είναι μία από τις τρείς προτάσεις του συλλογισμού, ποιες είναι οι άλλες δύο;).

«Οι θεοί δεν τιμούν τους κακούς».

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.