Έκφραση-Έκθεση Γ΄Λυκείου. Η τέχνη της περιλήψεως.

Α.Κείμενο.

Πάνω από 86,7 εκατομμύρια παιδιά, κάτω των 7 ετών, έχουν περάσει ολόκληρη τη ζωή τους σε ζώνες συγκρούσεων, θέτοντας την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους σε κίνδυνο, ανακοίνωσε η UNICEF.

Ένα παιδί γεννιέται με 253 εκατομμύρια ενεργούς νευρώνες, αλλά το αν ο εγκέφαλος θα φθάσει την πλήρη ενήλικη ικανότητα των περίπου ενός δισεκατομμυρίου συνδεόμενων νευρώνων, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ανάπτυξη στην πρώιμη παιδική ηλικία, τονίζει η UNICEF. Αυτό περιλαμβάνει το μητρικό θηλασμό και τη διατροφή στην πρώιμη παιδική ηλικία, τα πρώτα ερεθίσματα που θα δεχθεί από εκείνους που το φροντίζουν, τις πρώτες ευκαιρίες για μάθηση και τη δυνατότητα να μεγαλώσει και να παίξει σε ένα ασφαλές και υγιές περιβάλλον. Κατά τη διάρκεια των πρώτων επτά ετών της ζωής, ο εγκέφαλος ενός παιδιού έχει τη δυνατότητα να ενεργοποιεί 1.000 εγκεφαλικά κύτταρα κάθε δευτερόλεπτο. Κάθε ένα από αυτά τα κύτταρα, γνωστά ως νευρώνες, έχει τη δύναμη να συνδέεται με άλλους 10.000 νευρώνες χιλιάδες φορές ανά δευτερόλεπτο. Οι εγκεφαλικές συνδέσεις χρησιμεύουν ως δομικά στοιχεία του μέλλοντος του παιδιού, καθορίζοντας την υγεία του, τη συναισθηματική ευεξία και την ικανότητα μάθησης, περιγράφει η UNICEF. Τα παιδιά όμως που ζουν μέσα σε συγκρούσεις, συχνά εκτίθενται σε ακραία ψυχικά τραύματα, που τα θέτουν σε κίνδυνο διαβίωσης σε συνθήκες τοξικού στρες, μια κατάσταση που αναστέλλει τις συνδέσεις των κυττάρων του εγκεφάλου – με σημαντικές συνέπειες στη γνωστική, κοινωνική και σωματική τους ανάπτυξη σε ολόκληρη τη ζωή τους, συνεχίζει η ανακοίνωση.

«Εκτός από τις άμεσες φυσικές απειλές που αντιμετωπίζουν τα παιδιά σε περιπτώσεις κρίσεων, διατρέχουν επίσης κίνδυνο από τα βαθιά ριζωμένα ψυχικά τραύματα» αναφέρει στην ανακοίνωση η Πία Μπρίτο, επικεφαλής της UNICEF για την Πρώιμη Παιδική Ανάπτυξη. Στοιχεία της UNICEF δείχνουν ότι σε παγκόσμιο επίπεδο το 1 στα 11 παιδιά, ηλικίας 6 ετών ή νεότερα, έχουν περάσει την πιο κρίσιμη περίοδο της ανάπτυξης του εγκεφάλου μέσα σε συγκρούσεις. «Οι συγκρούσεις στερούν από τα παιδιά την ασφάλεια, την οικογένεια και τους φίλους τους, το παιχνίδι και την καθημερινότητα. Όλα αυτά είναι στοιχεία της παιδικής ηλικίας που προσφέρουν στα παιδιά την καλύτερη δυνατή ευκαιρία να αναπτυχθούν πλήρως και να μαθαίνουν αποτελεσματικά, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να συμβάλουν στις οικονομίες και τις κοινωνίες τους, αλλά και στην οικοδόμηση ισχυρών και ασφαλών κοινοτήτων, όταν ενηλικιωθούν» εξηγεί η κ. Μπρίτο. Και συνεχίζει: «Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο, ώστε να παρέχουμε στα παιδιά και εκείνους που τα φροντίζουν κρίσιμες προμήθειες και υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένου του εκπαιδευτικού υλικού, της ψυχοκοινωνικής στήριξης και ασφαλείς χώρους, φιλικούς προς τα παιδιά, που μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της αίσθησης της παιδικής ηλικίας εν μέσω μιας σύγκρουσης».

Τα αίτια του πολέμου λόγω της φύσης τους δύσκολα ερμηνεύονται. Η κοινωνική συμπεριφορά δεν υπόκειται σε φυσικούς νόμους με τον ίδιο τρόπο όπως οι κυκλώνες και οι σεισμοί. Οι άνθρωποι γράφουν οι ίδιοι την ιστορία τους, συχνά με τη βία και μερικές φορές κατά ανεξήγητο τρόπο. Έτσι τα αίτια είναι περίπλοκα και πολυδιάστατα και διαφέρουν, συχνά θεμελιωδώς, από πόλεμο σε πόλεμο. Μπορούμε, όμως, να προσδιορίσουμε ορισμένες συνθήκες και αίτια που αυξάνουν τη πιθανότητα του πολέμου. Σε πολλές περιπτώσεις η ένοπλη σύγκρουση έχει λιγότερο να κάνει με  ιμπεριαλιστικές ιδεολογίες ή εδαφικές βλέψεις και περισσότερο με την οικονομική απληστία, τον ανταγωνισμό για τον έλεγχο οικονομικών πόρων. Οι υπερεθνικοί πόλεμοι απεικονίζουν πλέον το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ Δύσης και Ανατολής, ώστε τα τελευταία χρόνια, οι φτωχές χώρες έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να εμπλακούν σε ένοπλες συγκρούσεις ή σε τρομοκρατικά χτυπήματα από ό,τι οι πλούσιες. Όμως και η φτώχεια και η ανισότητα από μόνα τους δεν φαίνεται να είναι καθοριστικοί παράγοντες για αυτό, καθώς οι περισσότερες φτωχές χώρες ζουν εν ειρήνη τον περισσότερο καιρό.

Κανένα από τα αίτια αυτά δεν μπορεί να γίνει αυθύπαρκτα αποδεκτό, αν δεν προϋποθέσουμε την ευρύτερη ηθική κενότητα και ο κύριος «υπόδικος» είναι οι πολιτικές ηγεσίες. Ο πολιτικός ηγέτης καθορίζει την εξωτερική πολιτική και αν ο ίδιος στερείται ηθικής βάσης, τότε συγκαλύπτοντας τα βαθύτερα αίτια των επιλογών του υποσκάπτει την ειρήνη, θυσιάζει το λαό του στο βωμό του «εθνικού συμφέροντος» και τον κόσμο ολόκληρο στο βωμό της προσωπικής του φιλοδοξίας -μάλλον κενοδοξίας, ή της προσωπικής του παραφροσύνης – αδυνατώντας να κατανοήσει ότι ύψιστο συμφέρον είναι η ειρήνη και ότι το αξίωμα που κατέχει – δημοκρατικά ή μη – τον θέτει προ τεραστίων ευθυνών απέναντι στον λαό του και την ανθρωπότητα, δεν του αφήνει περιθώρια για ηθικά «παραστρατήματα».

Β.Περίληψη:

Η θεματική πρόταση της περίληψης:

Η θεματική πρόταση της περίληψης αποτελείται από τον τίτλο του κειμένου και το θεματικό κέντρο όλου του κειμένου:

Άρα: «Το κείμενο αυτό ασχολείται με την ευαίσθητη βρεφική και παιδική ηλικία και ερευνά τις συνέπειες δύσκολων κοινωνικών φαινομένων –όπως είναι ο πόλεμος –στην ψυχοσυνθεση του παιδιού.

Έπειτα η κάθε πρόταση είναι ο κάθε ένας πλαγιότιτλος της κάθε μιάς ενότητος(εννοείται ότι η περίληψη «δένεται» με τις κατάλληλες διαρθρωτικές λέξεις της περιλήψεως»).

Άρα:

1.Έπειτα ο συγγραφέας αναφέρει ότι πολλά παιδιά περνούν τη ζωή τους σε απάνθρωπα περιβάλλοντα που τα μαστίζει ο πόλεμος.

2.Μας δίδεται η χρήσιμη πληροφορία ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι –σωματικοί και ψυχικοί-οι οποίοι επηρεάζουν αποφασιστικά την ομαλή  ψυχική και σωματική εξέλιξη  του παιδιού.

3. Υποστηρίζοντας τις θέσεις του  με στοιχεία ο συγγραφέας μας αναφέρει εμπεριστατωμένα ότι πολλά παιδιά ανά τον κόσμο μεγαλώνουν μέσα σε απάνθρωπες κοινωνικές συνθήκες με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η ζωή τους.

4.Θεωρώντας ότι το μεγαλύτερο από όλα τα κακά είναι ο πόλεμος το κείμενο μας παρέχει διάφορες  εξηγήσεις και αιτίες του πολέμου, όπως τις ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις των δυνατών.

5.Κατακλείοντας το κείμενο ο συγγραφέας μας στρέφει την προσοχή στον αποφασιστικό ρόλο του πολιτικού ηγέτη σε κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα.

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.