Νέα Ελληνικά Α’ Λυκείου, Κριτήριο Αξιολόγησης (νέου τύπου) «Τρίτη ηλικία» – Μη Λογοτεχνικό και Λογοτεχνικό κείμενο.


Απαντήσεις : Βασίλειος Μακρυπούλιας.

Της Έρης Ναθαναήλ

ΚΕΙΜΕΝΟ – Τα παιδιά με τα κλωνάρια

1. Ήταν η ώρα του σούρουπου. Ένα ζευγάρι, αντρόγυνο, στην ώρα του σούρουπου κι εκείνο, κατέβαινε τη λεωφόρο πιασμένο μπράτσο, καθώς πορεύονταν τα ζευγάρια κάποιον άλλο καιρό. Το βάδισμά του ήταν κανονικό και λιγάκι βαρύ, ανάλογο με την ηλικία: Οι δυο μαζί πρέπει να έστριβαν τον κάβο του αιώνα.

2 Σε μια στιγμή, ξαφνικά μέσ’ από το μενεξελί σύθαμπο, ξεπροβαίνει μπροστά τους, σ’ αντίθετη φορά, μια ανάλαφρη παρέα: Κοριτσόπουλα και παιδαρέλια ανάμεσα στα δεκάξι και τα δεκαοχτώ τους. Γύριζαν από κάποιον εξοχικό περίπατο ή εκδρομή, γιατί κρατούσαν κλωνάρια, πρασινάδες, και τα κορίτσια είχαν σφιγμένα τα λιανά τους, σβέλτα πόδια σε παντελόνια. Ούτε λουλούδια αγκαλιές, ούτε μπουκέτα. Καμιά διάχυση σε χρώματα κι αρώματα. Ίσα ίσα δυο τρία κλαριά, σύμβολα στεγνά, ένα είδος μαρτυρίας λακωνικής του τόπου απ’ όπου έρχονταν. Η γενιά αυτή αγαπάει τη βραχυλογία, την κοφτή και σχεδόν βλοσυρή υποδήλωση, κάθε μεγαλοστομία τη σιχαίνεται, ακόμα και στα λουλούδια, που είναι για τον άνθρωπο η πιο έμφυτη ερωτική αλληγορία. Η φτερωμένη διμοιρία προχωρούσε σε ιδιότυπο σχηματισμό: Μπροστά τα κορίτσια, ξοπίσω τους τ’ αγόρια. Ήταν βέβαια ένα αυτοσχέδιο, καινούργιο εθιμοτυπικό που τα είχε συντάξει έτσι, όχι η παλιά πρόληψη για διαχωρισμό των εριφίων από τα πρόβατα. Το έβρισκαν φαίνεται πιο πρακτικό ή και πιο σύμφωνο με τον αντιλυρικό τους κόσμο. Το ζευγάρωμα είναι μια φυσιολογική λειτουργία και τίποτ’ άλλο – άρα μια στιγμή.

3. Οι δυο γενιές – το ζευγάρι, η διμοιρία – αντικρίστηκαν, αντιπέρασαν. Όμως, στα μάτια του πρώτου, είχε απομείνει ένα ξάφνιασμα, κάτι σα μυστικό χτύπημα στο μέτωπο, από κείνα που σε κάνουν μονομιάς να ξυπνήσεις αντίκρυ σ’ ένα νέο όραμα της ζωής.

4. Στάθηκαν, γύρισαν κατά πίσω τα κεφάλια τους, κοίταξαν το σχηματισμό που ξεμάκραινε στο λιθόστρωτο με το γοργό, ρυθμικό του βήμα. Ξεκίνησαν πάλι. Είχες τώρα την εντύπωση πως το ζευγαρωμένο βάδισμά τους είναι λιγάκι πιο βαρύ.

– Είδες τα κορίτσια; είπε ο ένας. Πώς μας κοίταξαν!

– Αυτά πρόσεξα κι εγώ, έκανε η άλλη.

5. Αυτό τους είχε ξαφνιάσει. Όχι η αντίθεση στα χρόνια, το χτυπητό δίπτυχο που φέρνει, σε κάποια γραμμένη στιγμή, αντιμέτωπες τις γενιές. Εκείνο που τους είχε κρούσει, ήταν ο τρόπος που τους κοίταξαν τα κορίτσια μέσα στα λίγα δευτερόλεπτα ώσπου ν’ αντιπεράσουν. Ίσια στα μάτια, αδίσταχτα, καρφωτά. Και με κάτι σαν ατάραχη αναμέτρηση, που τη στόμωνε αδιόρατα ένας ίσκιος δροσερής ειρωνείας.

6. Αναπόλησαν τότε άλλα αντικρίσματα, σε χρόνια περασμένα, πάλι ανάμεσα σε ηλικίες που έρχονταν και που έφευγαν. Ήταν διαφορετικά, πολύ διαφορετικά για να τα έχουν λησμονήσει. Αναθυμήθηκαν μάτια χλωρά, σαν και τούτα που είχαν τώρα δα περάσει, μονάχα λιγότερο αλύγιστα, μπορεί και λιγότερο σκληρά. Θέλησαν να είναι δίκαιοι, όσο τους περνούσε από το χέρι. Πιάσανε να εξηγούν, να σχολιάζουν. «Εμείς, είπανε, κοιτάζαμε τους μεγάλους με συστολή, σεβασμό. Τι ήταν ο σεβασμός; Μια ανατροφή που μας είχανε δώσει. Μέσα στα μάτια μας θάμπιζε η επίγνωση πως δεν ξέρουμε όσα ξέρουν εκείνοι, ένα δείλιασμα μπροστά στην υπεροχή. Αυτή η υπεροχή σήμερα σώζεται; Ας κάνουμε τον έλεγχό της, δίχως προκατάληψη».

7. […] Υπάρχει εδώ ένα θέμα κύρους, που μονάχοι μας το κλονίσαμε. Ο σεβασμός είναι άγραφος νόμος, μια τάξη αναγκαία για την ισορροπία της ζωής, εξασφαλίζει την ομαλή διαδοχή, οργανώνει εσωτερικά τον καινούριο κι ορμητικό φορέα της. Δεν είναι όμως προνόμιο, επιταγή δίχως αντίκρισμα. Η υπεροχή δεν μπορεί να σταθεί σαν κάτι δεδομένο. Πρέπει να έχει τα πειστήριά της πάντοτε έτοιμα, ακόμα κι αν δεν της τα ζητήσει ποτέ κανένας. Διαφορετικά, γίνεται αυθαιρεσία, πρόληψη, ταμπού1, ωμό δίκαιο του συμπτωματικά και πρόσκαιρα ισχυρότερου. Ήταν ένας καιρός, πραγματικά, όπου ο σεβασμός αξιωνόταν με το έτσι θέλω, από εκείνον που τύχαινε να έχει ένα χρονικό και μόνο προβάδισμα. Ο κόσμος γνώρισε πρεσβύτερους ανάξιους, που απαιτούσαν το σεβασμό μόνο και μόνο γιατί έτσι τους συνέφερε και γιατί είχαν την εξουσία να τον επιβάλουν. Ο καιρός αυτός, ας το πάρουμε απόφαση, έχει περάσει.

8. Πάει ο καιρός όπου ένα επιτήδειο μηδενικό απαιτούσε το σεβασμό, επειδή κατάφερε να σκαρφαλώσει σε μια καθέδρα. Όλο και περισσότερο, από δω κι εμπρός, ο διδάσκων θα κρίνεται, ο ηγέτης θα ελέγχεται, ο γονιός θα πρέπει να δείχνεται άξιος της αποστολής του. Η αντίληψη πως έτσι και κατόρθωσες να «φτάσεις» δεν έχεις πια για τίποτα να γνοιαστείς, ανήκει στην ιστορία. Ανατέλλει μια εποχή όπου ο κάθε ενδιαφερόμενος θα ξέρει πως το δύσκολο δεν είναι ν’ ανέβεις, αλλά να σταθείς. Πως η πολιτείασου και μόνη θα σε στηρίζει, όχι ο τίτλος.

Άγγελος Τερζάκης, «Προσανατολισμός στον αιώνα»

Λεξιλόγιο

1.      ταμπού = πρόσωπο, πράγμα ή θέμα που θεωρείται ιερό ή μιαρό και δεν επιτρέπεται να το θίγει κανείς.

2.      πολιτεία = ο τρόπος που ενεργεί και συμπεριφέρεται κάποιος.

ΘΕΜΑΤΑ(μαζί με απαντήσεις).

Α1. Σε κάθε μία από τις διατυπώσεις που ακολουθούν να δώσετε τον χαρακτηρισμό “Σωστό” ή “Λάθος”, ανάλογα με το αν αποδίδουν το νόημα του κειμένου σωστά ή όχι. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με συγκεκριμένη αναφορά στο κείμενο.

1.      Η συνύπαρξη των ηλικιωμένων χαρακτηρίζεται ως πιο πρακτική σε σχέση με αυτή των νέων.(Λάθος: Το έβρισκαν φαίνεται πιο πρακτικό ή και πιο σύμφωνο με τον αντιλυρικό τους κόσμο.).

2.      Αυτό τους είχε ξαφνιάσει ήταν ο τρόπος που τους κοίταξαν τα κορίτσια μέσα στα λίγα δευτερόλεπτα ώσπου να προσπεράσουν, σαν ατάραχη αναμέτρηση και σαν σε κλίμα ειρωνείας.(Σωστό: Είδες τα κορίτσια …..’εκανε ή άλλη).

3.      Οι ηλικιωμένοι χαρακτηρίζουν το σεβασμό ως στοιχείο της δικής τους ανατροφής.(Σωστό: εμείς είπανε…μας είχανε δώσει).

4.      Ο σεβασμός είναι άγραφος νόμος, δεν είναι όμως προνόμιο χωρίς αντίκρισμα ούτε δεδομένος.(Σωστό: όλη η 8 παράγραφος).

5.      Ένας άνθρωπος αξίζει το σεβασμό, επειδή κατάφερε να σκαρφαλώσει σε μια καθέδρα.   (Λάθος: πάει ο καιρός….σε μία καθέδρα).

Μονάδες 15

Α2. Να αποδώσετε περιληπτικά το νόημα των παραγράφων 7 και 8  του κειμένου με 50-60 λέξεις περίπου.

Απάντηση:

Σε αυτό το κείμενο ο Τερζάκης ασχολείται με τις σχέσεις των ηλικιωμένων και των νέων ανθρώπων. Θεωρεί ότι ο σεβασμός ανάμεσα στις ηλικίες είναι σημαντικός ώστε η μία ηλικία ομαλά να διαδέχεται την άλλη αλλά θα πρέπει να στηρίζεται σε πειστήρια και σε καμμία περίπτωση δεν είναι δεδομένος. Διότι πλέον στη σημερινή εποχή ο σεβασμός και η εκτίμηση θα κερδίζεται μέσα από την αξιολόγηση και την επικράτηση της πραγματικής  αξίας του άλλου.

Μονάδες 15

Β1. Να εντοπίσετε στο κείμενο 5 παραδείγματα συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας.

Απάντηση:

1…. Οι δυο μαζί πρέπει να έστριβαν τον κάβο του αιώνα….(εννοείται η αποτύπωση του χρόνου επάνω στο ζευγάρι των ηλικιωμένων…).

2…. μια ανάλαφρη παρέα…..(εννοείται η καλή διάθεση της παρέας…).

3…. Η φτερωμένη διμοιρία προχωρούσε….(εννοείται και πάλι η άνετη διάθεση της παρέας…).

4….. η παλιά πρόληψη για διαχωρισμό των εριφίων από τα πρόβατα….(εννοείται το να ξεχωρίσουν τα καλά στοιχεία από τα άσχημα στοιχεία…).

5…. κάτι σα μυστικό χτύπημα στο μέτωπο….(εννοείται οι έντονες εντυπώσεις των στιγμών που αφηγείται ο συγγραφέας).

 

Μονάδες 10

Β2 . – Είδες τα κορίτσια;… Πώς μας κοίταξαν!

– Αυτά πρόσεξα κι εγώ…

Γιατί ο δοκιμιογράφος επέλεξε τη χρήση ευθέος λόγου στο απόσπασμα αυτό; Να τον μετατρέψετε σε πλάγιο.         

Απάντηση: Ο Τερζάκης θέλει να αποδώσει την έκπληξη των ηλικιωμένων ανθρώπων οι οποίοι βλέπουν ότι δεν υπάρχουν τα ίδια τείχη σεβασμού ανάμεσα στους νέους και στους ωριμότερους ανθρώπους όπως συνέβαινε στην εποχή του. Γι αυτό αφηγείται σε ευθύ λόγο προκειμένου να αποδώσει όλη την έπληξη και την εν μέρει απογοήτευση των ηλικιωμένων όταν κατάλαβαν ότι οι νέοι σήμερα δεν έχουν πρόβλημα να αντιπαρατεθούν ευθέως με τους ηλικιωμένους.

Μετατροπή σε πλάγιο λόγο: Ο άνδρας ρώτησε εάν είδε τα κορίτσια πώς τους κοίταξαν, η γυναίκα απάντησε ότι και αυτή το είχε προσέξει.                                  

Μονάδες 5

Β3 . Να χωρίσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις στα συνθετικά τους και να φτιάξετε με το β΄ συνθετικό τους μια νέα σύνθετη λέξη:

Απάντηση:

Εθιμοτυπικό, (έθος+τύπος) =ελευθεροτυπία.

υπεροχή, (υπέρ+έχω) = παροχή.

πρόσκαιρα, (προς+καιρός)= επίκαιρος.

αντίληψη, (αντί +λαμβάνω) =κατάληψη.

Κατόρθωσες,(κατά +ορθώνω)= παλινόρθωση.

Μονάδες 15

Γ.  ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

Σε ένα  άρθρο για τη διαδικτυακή εφημερίδα του σχολείου σας να καταγράψετε τις απόψεις σας σχετικά με τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα της τρίτης ηλικίας και τους τρόπους, ώστε η πολιτεία και τα συγγενικά τους πρόσωπα να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. [250-300 λέξεις ]

Μονάδες 40

Απάντηση:

Η χαρά της ωριμότητας.

Επειδή η ζωή κινείται με απίστευτους ρυθμούς εξέλιξης, τεχνολογικής και επιστημονικής, έχει επικρατήσει η λανθασμένη εντύπωση ότι οι ώριμοι άνθρωποι δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες της καθημερινότητας. Από τα παλαιά εξάλλου χρόνια έχει επικρατήσει η σφαλερή κατά την άποψή μας αντίληψη ότι οι χαρές της ζωής αφορούν τους νέους και μόνο ανθρώπους. Σε μία εποχή  η οποία υπερηφανεύεται ότι προοδεύει και διακηρύσσει τα ατομικά δικαιώματα και την εφαρμογή τους, σε αυτή την εποχή οι ηλικιωμένοι έχουν μεν προβλήματα, έχουν όμως και η συντεταγμένη πολιτεία και οι δικοί τους άνθρωποι τη δυνατότητα να επιφυλάξουν μία πραγματικά ευτυχή ζωή στα άτομα της λεγόμενης τρίτης ηλικίας.

Αναμφίβολα η εποχή μας χαρακτηρίζεται από ταχύτατους ρυθμούς κίνησης και καθημερινής διεκπαιρέωσης των εργασιών. Οι ηλικιωμένοι πολύ δύσκολα μπορούν να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις της ψηφιακής εποχής. Επίσης η ψηφιακή εποχή και ο αιώνας της εξειδίκευσης έχουν αφήσει βαρύ το αποτύπωμά τους επάνω στους ηλικιωμένους οι οποίοι νοιώθουν αποκομμένοι από τη ζωή, την προσφορά και την παραγωγή.

 

Όμως ειδικά η Πολιτεία στην εποχή της απίστευτης διάχυσης της πληροφορίας και της εξέλιξης της μηχανής, έχει τη δυνατότητα να προνοήσει ώστε οι ηλικιωμένοι άνθρωποι να προσεγγίσουν και να μάθουν αρκετά πράγματα από την ψηφιακή εποχή.Με αυτόν τον τρόπο θα κανονίζουν τις οικονομικές και άλλες δοσοληψίες τους άνετα και εύκολα, θα παρακολουθούν τις εξελίξεις, θα ενημερώνονται και θα έχουν μία καλή καθημερινότητα. Επίσης οι πολιτειακοί παράγοντες μέσα από την ίδρυση κέντρων ηλικιωμένων θα μπορούσαν να οργανώνουν εκδρομές,επισκέψεις σε μνημεία ιστορικού και θρησκευτικού ενδιαφέροντος.

Το πιο όμως ουσιαστικό κομμάτι της βοήθειας μπορούν και πρέπει να το προσφέρουν στους ηλικιωμένους  τα παιδιά τους και τα οικεία σε αυτούς πρόσωπα. Μία ζεστή κουβέντα, μία πρόσκληση σε γιορτή, μία οργάνωση εκδρομής ίσως αποτελούν ενέσεις ζωής για τα άτομα της λεγόμενης τρίτης ηλικίας. Η αγάπη και η καθημερινή φροντίδα, η συγκατοίκηση και η ένδειξη συνεχούς ενδιαφέροντος, η βοήθεια στο σπίτι και σε πάσης φύσεως εργασίες, αποτελούν την καλύτερη ανθρώπινη επικουρία σε ανθρώπους οι οποίοι κάποτε σήκωσαν το βάρος της προσφοράς σε αυτόν τον κόσμο.

Οι ηλικιωμένοι επειδή ακριβώς αντιπροσωπεύουν τη σοφία και το χθές αυτού του κόσμου, την απωθημένη κουλτούρα η οποία είναι απαραίτητη προκειμένου οι νέοι να αυξήσουν την κληρονομιά την οποία από αυτούς έλαβαν, θα πρέπει και με ενέργειες του κράτους και των οικείων τους προσώπων να νοιώθουν και να είναι ενεργά μέλη της ζωής και της κοινωνίας. Με αυτόν τον τρόποι θα παντρεύεται η εμπειρία τη νέα γνώση και ο κόσμος συνεχώς θα εξελίσσεται προς το καλύτερο.

 

 

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ: Το ποίημα αυτό, της ώριμης περιόδου του ποιητή (ο Καβάφης είναι 58 ετών,  όταν γράφεται), παρουσιάζεται ως διάλογος ενός φανταστικού ποιητή με την Ποίηση.

Μελαγχολία τοῦ Ἰάσωνος Κλεάνδρου,  ποιητοῦ ἐν Κομμαγηνῇ· 595 μ.Χ.* .

Τό γήρασμα τοῦ σώματος καί τῆς μορφῆς μου
εἶναι πληγή ἀπό φρικτό μαχαῖρι.
Δέν ἔχω ἐγκαρτέρησι καμιά.
Εἰς σέ προστρέχω Τέχνη τῆς Ποιήσεως,
πού κάπως ξέρεις ἀπό φάρμακα·
νάρκης τοῦ ἄλγους δοκιμές,1ἐν Φαντασίᾳ καί Λόγῳ.2

Εἶναι πληγή ἀπό φρικτό μαχαίρι. —
Τά φάρμακά σου φέρε Τέχνη τῆς Ποιήσεως,
πού κάμνουνε — γιά λίγο — νά μή νοιώθεται ἡ πληγή.

(1921)

 Κωνσταντίνος Καβάφης (1863-1933)

1.      νάρκης του άλγους δοκιμές· δοκιμές νάρκης του άλγους· απόπειρες να κατευνασθεί ο πόνος.

2.      εν Φαντασία και Λόγω· με τη δύναμη της φαντασίας που συλλαμβάνει και με τη μαγική λειτουργία του λόγου, δηλ. της γλώσσας, που πραγματοποιεί τη σύλληψη.

ΘΕΜΑΤΑ

1. Η φθορά του σώματος και της μορφής,  που επέρχεται με το πέρασμα του χρόνου, αρχίζει να γίνεται ορατή στον ποιητή που βλέπει και αισθάνεται τα πρώτα σημάδια του γήρατος και καταφεύγει στην τέχνη ως μόνη του παρηγοριά, για να γιατρέψει τη φθορά του χρόνου. Πόσο συνειδητοποιημένος δείχνει ο ποιητής απέναντι στο ρόλο της ποίησης; Να απαντήσετε τεκμηριωμένα με αναφορές στο κείμενο.

Απάντηση:

Ο ποιητής δείχνει απολύτως συνειδητοποιημένος ότι η Ποίηση μπορεί να του προσφέρει όλα εκείνα τα ποιοτικά αντίμετρα ώστε να ελέγξει το βιολογικό πέρασμα του χρόνου. Κυρίως δείχνει συνειδητοποιημένος ότι η Ποίηση μέσα από τη Φαντασία και το Λόγο μπορεί να τον καταστήσει πολίτη ενός ευρύτερου κόσμου όπου η πίστη νικά το χρόνο μιάς και αποκαλύπτει την αλήθεια ότι ο άνθρωπος ως σκέψη και πνεύμα ζεί όταν το σώμα γηράσκει. Ο ποιητής αντιμετωπίζει την ποίηση ως ιατρό μιάς και ζητεί από αυτή φάρμακα, αυτή και μόνον η φράση καταδεικνύει ότι ο Καβάφης έχει επίγνωση της θεραπευτικής δύναμης της ποιήσεως, την οποία όπως είπαμε αντιμετωπίζει ως γιατρό που θεραπεύει μέσα από τη δύναμη του πνεύματος να δεί πέρα από το μαρασμό της σάρκας, προς το δρόμο του πνεύματος, ένα δρόμο που αιώνες τώρα οι ποιητικές συλλήψεις τον ανοίγουν διάπλατα.

Μονάδες 30

2. Ορισμένα από τα χαρακτηριστικά  γνωρίσματα της ποίησης του Καβάφη είναι τα παρακάτω. Να τα επιβεβαιώσετε αιτιολογώντας την απάντησή σας με στοιχεία του κειμένου.

·        Από άποψη μορφής τα ποιήματά του είναι μοντέρνα/νεωτερικά.Απουσιάζει η ομοιοκαταληξία, ο στίχος είναι ελεύθερος, δεν υπάρχει μέτρο και ορισμένος αριθμός συλλαβών.

·        Διακρίνονται στοιχεία (ψευδο)ιστορικότητας.Αναφέρεται στην ηλικία που ήταν ο ποιητής κατά το 1921, προσπαθώντας να μας καθορίσει ότι γράφηκε σε μία συγκεκριμένη εποχή κατά την οποία ο ποιητής είχε γεράσει. Σε μία ηλικία όπου η εμπειρία δίνει τη θέση της  στη φαντασία και το λόγο.

·        Μερικές φορές απουσιάζει η στίξη, όταν , όμως, η στίξη υπάρχει, παίζει σημαντικό ρόλο.Η διπλή παύλα  η οποία τονίζει το χρονικό προσδιορισμό «για λίγο» είναι σημαντική, διότι μας υπενθυμίζει τον πανδαμάτορα χρόνο από τον οποίο κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει, μέσα από το θάνατο ο άνθρωπος προχωρεί σε άλλες διαστάσεις.                

·        Ο ποιητικός του λόγος είναι λιτός, πεζολογικός: Οι λέξεις είναι απλές και καθημερινές, όπως θα λέγονταν και στο ζωντανό απευθείας λόγο(φρικτό μαχαίρι), επίσης λείπουν τα πολλά επίθετα και οι πολλοί προσδιορισμοί.

·        Γράφει σε μια ιδιότυπη γλώσσα, με  στοιχεία δημοτικής και καθαρεύουσας.( είναι γνωστή η επίδραση του Καβάφη από την αρχαιότητα, την οποία συνδυάζει με την καθομιλουμένη, αν και σε αρκετές περιπτώσεις χρησιμοποιεί αρχαίους τύπους προκειμένου να αναβιώσει επιτυχημένα πρόσωπα και πράγματα της αρχαίας εποχής: γήρασμα, εγκαρτέρησι, Φαντασία, Άλγος.

·        H αφήγηση και οι περιγραφές του είναι ρεαλιστικές. Ο λόγος του χαρακτηρίζεται από ακριβολογία.(πράγματι ο ποιητής είναι ρεαλιστής, ειδικά στην περίπτωση όπου παρομοιάζει έντονα τις δυσκολίες με τις φρικτές  πληγές που αφήνει το μαχαίρι, τελείως ψυχρά μας προσφέρει τα συναισθήματα τα οποία τον μελαγχολούν και τον απογοητεύουν).

·        Στο έργο του εντοπίζουμε το δραματικό μονόλογο (το ποιητικό υποκείμενο απευθύνεται στο “εσύ”) , τη θεατρικότητα.(πράγματι ο ποιητής ζωντανεύει την ποίηση, την καθιστά συνομιλήτρια ζωντανή και της απευθύνεται σε ζωντανό και διαλεκτικό β΄πρόσωπο(..τα φάρμακά σου φέρε…).

·        Στο έργο του δρουν πρόσωπα/ προσωπεία, όπως στο αρχαίο δράμα, πίσω από τα οποία κρύβεται ο ίδιος ο ποιητής Καβάφης.(πράγματι ο ποιητής κρύβεται πίσω από την κτητική αντωνυμία «του σώματος και της μορφής μου») δεν θέλει όμως να εξατομικεύσει το θέμα διότι όπως και οι δραματικοί ήρωες επιθυμεί να δώσει μία πανανθρώπινη διάσταση και στο φόβο του θανάτου αλλά και στη λυτρωτική δύναμη της ποίησης.

·        Το έργο του διαπνέεται από όπως επίσης και φιλοσοφικό στοχασμό, μια βαθιά αίσθηση του τραγικού.(σαφέστατα ο ποιητής νοιώθει και διαβλέπει την κοινή μοίρα των ανθρώπων και αυτό αφ΄ενός τον θλίβει αφ΄ετέρου προσπαθεί με όπλο την ποίηση να μην μείνει ανενεργός αλλά να χρησιμοποιήσει τα όπλα της ανθρώπινης φαντασίας του και λογικής).

·        Υπάρχει η αίσθηση παρακμής και ματαιότητας που δεν οδηγεί, όμως, στη διάλυση, καθώς το έργο του χαρακτηρίζεται από αίσθημα αξιοπρέπειας.(σαφέστατα υπάρχει απογοήτευση και απαισιοδόξία (δεν υπάρχει καμμία εγκαρτέρησι) όμως η Ποίηση, η επαφή με τις ανώτερες ιδέες προσφέρει στον ποιητή την αξιοπρέπεια του Αγώνα και του Ηθικού πρακτικού μεγαλείου ενός ανθρώπου που πολεμά να διαμορφώσει τη μοίρα του όσο περισσότερο μπορεί.

Μονάδες 30

3. Σε ένα κείμενο 100-200 λέξεων να καταγράψετε τις σκέψεις σας για τα συναισθήματα που νιώθει ένας ηλικιωμένος άνθρωπος που πλέον βρίσκεται στη δύση της ζωής αλλά στο απόγειο τα σοφίας του.

Μονάδες 40

Απάντηση:

Ο ηλικιωμένος άνθρωπος νοιώθει χαρούμενος και ευτυχισμένος πραγματικά εάν βλέπει ευδαίμονες τους δικούς του ανθρώπους. Θεωρεί ότι όλοι οι κόποι του επιβραβεύθηκαν μιάς και τα παιδιά του και τα παιδιά των παιδιών του είναι ευτυχείς και υγιείς. Από εκεί και πέρα χαίρεται γιατί κατάλαβε πολλές αλήθειες για τη ζωή που πέρασε, γνωρίζει πλέον πράγματα και καταστάσεις τις οποίες δεν μπορούσε παλαιότερα το ίδιο σωστά να εκτιμήσει. Τον ευχαριστεί βέβαια και το γεγονός ότι μπορεί σε μία ώριμη ηλικία να ξεκουρασθεί από τις πολλές ευθύνες και τα προβλήματα της ζωής.

Όμως η ζωή είναι κάτι το όμορφο και το ποθητό από όλους , μεγάλους και μικρούς. Ο ώριμος άνθρωπος στενοχωρείται που πλέον δεν μπορεί να χαρεί όσα ένας νέος άνθρωπος χαίρεται, τον στενοχωρεί περισσότερο ο φόβος του θανάτου και η μοναξιά. Βέβαια είναι σίγουρος ότι πάντα μπορεί να προσφέρει τη σοφή συμβουλή του, να βοηθήσει τις οικογένειες των παιδιών του, να συνεισφέρει στις οικογένειες των δικών του ανθρώπων. Τα παιδιά του όμως μπορεί να μην είναι κοντά του, οι δικοί του άνθρωποι μπορεί να έχουν φύγει, ο ηλικιωμένος άνθρωπος δεν θέλει καθόλου τη μοναξιά.Θεωρεί ότι επειδή κουράσθηκε  μέσα στην αχλύ της ζωής, αξίζει τώρα που έφυγαν οι ευθύνες από πάνω του να χαρεί ξέγνοιαστα αυτά τα ώριμα χρόνια της ζωής του. Όμως η ζωή είναι απρόβλεπτη και προς το καλό και προς το κακό.

Απαντήσεις: Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.

Έρη Ναθαναήλ*
Φιλόλογος


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

vasilios888@yahoo.gr