Νέα Ελληνικά Α’ Λυκείου, Κριτήριο Αξιολόγησης (νέου τύπου) «Τρίτη ηλικία» – Μη Λογοτεχνικό και Λογοτεχνικό κείμενο.

Απαντήσεις : Βασίλειος Μακρυπούλιας.

Της Έρης Ναθαναήλ

ΚΕΙΜΕΝΟ – Τα παιδιά με τα κλωνάρια

1. Ήταν η ώρα του σούρουπου. Ένα ζευγάρι, αντρόγυνο, στην ώρα του σούρουπου κι εκείνο, κατέβαινε τη λεωφόρο πιασμένο μπράτσο, καθώς πορεύονταν τα ζευγάρια κάποιον άλλο καιρό. Το βάδισμά του ήταν κανονικό και λιγάκι βαρύ, ανάλογο με την ηλικία: Οι δυο μαζί πρέπει να έστριβαν τον κάβο του αιώνα.

2 Σε μια στιγμή, ξαφνικά μέσ’ από το μενεξελί σύθαμπο, ξεπροβαίνει μπροστά τους, σ’ αντίθετη φορά, μια ανάλαφρη παρέα: Κοριτσόπουλα και παιδαρέλια ανάμεσα στα δεκάξι και τα δεκαοχτώ τους. Γύριζαν από κάποιον εξοχικό περίπατο ή εκδρομή, γιατί κρατούσαν κλωνάρια, πρασινάδες, και τα κορίτσια είχαν σφιγμένα τα λιανά τους, σβέλτα πόδια σε παντελόνια. Ούτε λουλούδια αγκαλιές, ούτε μπουκέτα. Καμιά διάχυση σε χρώματα κι αρώματα. Ίσα ίσα δυο τρία κλαριά, σύμβολα στεγνά, ένα είδος μαρτυρίας λακωνικής του τόπου απ’ όπου έρχονταν. Η γενιά αυτή αγαπάει τη βραχυλογία, την κοφτή και σχεδόν βλοσυρή υποδήλωση, κάθε μεγαλοστομία τη σιχαίνεται, ακόμα και στα λουλούδια, που είναι για τον άνθρωπο η πιο έμφυτη ερωτική αλληγορία. Η φτερωμένη διμοιρία προχωρούσε σε ιδιότυπο σχηματισμό: Μπροστά τα κορίτσια, ξοπίσω τους τ’ αγόρια. Ήταν βέβαια ένα αυτοσχέδιο, καινούργιο εθιμοτυπικό που τα είχε συντάξει έτσι, όχι η παλιά πρόληψη για διαχωρισμό των εριφίων από τα πρόβατα. Το έβρισκαν φαίνεται πιο πρακτικό ή και πιο σύμφωνο με τον αντιλυρικό τους κόσμο. Το ζευγάρωμα είναι μια φυσιολογική λειτουργία και τίποτ’ άλλο – άρα μια στιγμή.

3. Οι δυο γενιές – το ζευγάρι, η διμοιρία – αντικρίστηκαν, αντιπέρασαν. Όμως, στα μάτια του πρώτου, είχε απομείνει ένα ξάφνιασμα, κάτι σα μυστικό χτύπημα στο μέτωπο, από κείνα που σε κάνουν μονομιάς να ξυπνήσεις αντίκρυ σ’ ένα νέο όραμα της ζωής.

4. Στάθηκαν, γύρισαν κατά πίσω τα κεφάλια τους, κοίταξαν το σχηματισμό που ξεμάκραινε στο λιθόστρωτο με το γοργό, ρυθμικό του βήμα. Ξεκίνησαν πάλι. Είχες τώρα την εντύπωση πως το ζευγαρωμένο βάδισμά τους είναι λιγάκι πιο βαρύ.

– Είδες τα κορίτσια; είπε ο ένας. Πώς μας κοίταξαν!

– Αυτά πρόσεξα κι εγώ, έκανε η άλλη.

Γλωσσικές Ασκήσεις Γυμνασίου [Κλίση Επιθέτων]

 

1. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο των επιθέτων που δίνονται ακολούθως: 

συνεχής, πλατύς, πολύς, ιδεώδης, στοιχειώδης, διεθνής, ανεπιτυχής, δαιδαλώδης

 

1. Κατάφερε να τους συμφιλιώσει ύστερα από πολλές................................... προσπάθειες.

2. Το άρθρο έχει σκοπό να σας ενημερώσει για τη λειτουργία της............................ Νεανικής Βιβλιοθήκης του Μονάχου.

3. Ύστερα από................... σκέψη αποφάσισε να φύγει.

4. Η συνεννόηση ήταν αποτέλεσμα............................. και αμοιβαίου ενδιαφέροντος.

5. Οι δρόμοι της πόλης μας είναι...........................

6. Είναι καταπληκτική η εντύπωση που προκαλεί το............................ κτήριο.

7. Δεν έδειχνε απέναντί του ούτε το.................................. σεβασμό.

8. Οι συνθήκες εργασίας σ’ αυτή την επιχείρηση είναι..........................

 

2. Να συμπληρώσετε τις φράσεις με τους κατάλληλους τύπους των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση.

 

1. Δεν αντέχω τη............................................................... (συνεχής πίεση).

2. Ορισμένα κράτη δε σέβονται τους................................................ (διεθνής κανόνας) δικαίου.

3. Ορισμένες ομάδες είναι πολύ...................................... (δημοφιλής).

4. Έκανε έκκληση για................................................... (αρραγής ενότητα).

5. Παρακολούθησε τη διάλεξη του................................................ (διαπρεπής αρχαιολόγος).

6. Δεν γνωρίζω το............................... (ακριβής) έτος της γέννησής του.

7. Οι μαθητές επισκέφτηκαν διάφορα................................................... (ευαγές ίδρυμα).

8. Χαθήκαμε στους................................................. (δαιδαλώδης δρόμος) της πόλης.

9. Ήμασταν μάρτυρες του πιο...................................................... (ειδεχθές έγκλημα).

10. Το Υπουργείο Γεωργίας ανέθεσε στα δασαρχεία την εκμετάλλευση των.......................................................... (δασώδης περιοχή).

 

ΑΝΑΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ, ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ-ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ,ΑΣΚΗΣΕΙΣ, ΕΝΟΤΗΤΑ 9,ΑΡΧΑΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΑΡΧΑΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ:ΑΝΑΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ,ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ -ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΥ,   ΑΣΚΗΣΕΙΣ.  ΕΝΟΤΗΤΑ 9

Αναδιπλασιασμός

α) Ομαλός αναδιπλασιασμός στα απλά ρήματα

Οι συντελικοί χρόνοι (παρακείμενος, υπερσυντέλικος και συντελεσμένος μέλλοντας) έχουν στην αρχή του θέματος αναδιπλασιασμό σε όλες τις εγκλίσεις και στο απαρέμφατο και τη μετοχή.

Ο αναδιπλασιασμός είναι τριών ειδών:

1) Επανάληψη του αρχικού συμφώνου του θέματος μαζί με ένα ε: (λύ-ω) λέ-λυ-κα.

Τέτοιον αναδιπλασιασμό παίρνουν τα ρήματα που το θέμα τους αρχίζει α) από ένα απλό σύμφωνο εκτός από το ῥ και β) από δύο σύμφωνα από τα οποία το πρώτο είναι άφωνο και το δεύτερο ένρινο ή υγρό( κ,γ,χ -π,β,φ -τ,δ,θ  μ,ν- λ,ρ )  

Π.χ.

ενεστώτας	παρακείμενος	υπερσυντέλικος
λύ-ω	λέ-λυ-κα	ἐ-λε-λύ-κειν
πνέ-ω (θ. πνευ-)	πέ-πνευ-κα	ἐ-πε-πνεύ-κειν
γράφ-ω	γέ-γραφα	ἐ-γε-γράφειν

Όταν το αρχικό σύμφωνο του θέματος είναι δασύπνοο (χ - φ - θ), τρέπεται στη συλλαβή του αναδιπλασιασμού στο αντίστοιχο ψιλόπνοο (κ - π - τ): χορεύ-ω, κε-χόρευ-κα, ἐ-κε-χορεύ-κειν· φυτεύ-ω, πε-φύτευ-κα, ἐ-πε-φυ-τεύ-κειν· θύ-ω, τέ-θυ-κα, ἐ-τε-θύ-κειν .

2) Συλλαβική αύξηση : (στρατηγέω -ῶ) ἐ-στρατήγηκα.

Τέτοιον αναδιπλασιασμό παίρνουν τα ρήματα που το θέμα τους αρχίζει α) από ένα διπλό σύμφωνο ή από ῥ· β) από δύο σύμφωνα, χωρίς όμως να είναι το πρώτο άφωνο και το δεύτερο υγρό ή ένρινο· γ) από τρία σύμφωνα. Π.χ.

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ 4η ΕΝΟΤΗΤΑ (ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΩΝ

)

 

1.     Nα συμπληρώσετε τον παρακάτω πινάκα:

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική	παράγοντας
Γενική		διαμέτρου
Αιτιατική				αίθουσα
Κλητική

 

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ  ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική			επιβάτες
Γενική
Αιτιατική					εδάφη
Κλητική

 

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική			δύναμη
Γενική	γραμματέα				διαλείμματος
Αιτιατική
Κλητική

 

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ  ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική		συμφέροντα		δρόμοι
Γενική
Αιτιατική
Κλητική

 

2.     Στις παρακάτω φράσεις να μεταφέρετε τα ουσιαστικά στον άλλο αριθμό (όπου είναι δυνατό):

·   ο ελαιώνας του πατέρα

·   ο αγώνας του ναύτη

·   η φιλοξενία του οικοδεσπότη

Αρχαία Α' Γυμνασίου: Παρατατικός και αόριστος

Μην ξεχνάτε σχετικά με τον Παρατατικό και τον Αόριστο...

***Μαζί με τον Υπερσυντέλικο αποτελούν τους Ιστορικούς ή Παρελθοντικούς Χρόνους Þ παίρνουν ΑΥΞΗΣΗ

Η Αύξηση είναι:

α. συλλαβική (ἐ), εφόσον το ρήμα ξεκινά στον ενεστώτα από σύμφωνο, π.χ. παιδεύω à ἐπαίδευον (παρατ.) –

                                               ἐπαίδευσα (αόρ.) –

                                               ἐπεπαιδεύκειν (υπερσ.)

*** Όταν το ρήμα αρχίζει από ῥ-, το ρ διπλασιάζεται μετά την αύξηση, π.χ. ῥέπω à ἔρρεπον.

β. χρονική (έκταση του βραχύχρονου σε μακρόχρονο), εφόσον το ρήμα ξεκινά από φωνήεν,

α / ε à η	π.χ. ἅπτω à ἧπτον ἐλπίζω à ἤλπιζον
ο à ω	ὀνομάζω à ὠνόμασα
ῐ à ῑ	ἱδρύω à ἵδρυσα
ῠ à ῡ	ὑβρίζω à ὕβριζον
αι / ει à ῃ οι à ῳ	αἰσθάνομαι à ᾐσθανόμην οἴχομαι à ᾠχόμην
αυ / ευ à ηυ	αὐξάνω à ηὔξανον εὔχομαι à ηὐχόμην

*** Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, όταν το ρήμα είναι σύνθετο με α’ συνθετικό πρόθεση. Τότε:

1.     αφήνουμε την πρόθεση στην άκρη,

2.     προσθέτουμε την αύξηση στο απλό ρήμα και

3.     στο τέλος προσθέτουμε την πρόθεση.