Ιστορία Β΄Γυμνασίου.II. O κόσμος του ισλάμ κατά την περίοδο του μεσαίωνα.

Η εξάπλωση των Αράβων.

Α.Ίδρυση και αρχές του ισλάμ.

Ισλάμ.

Ορισμός: Μονοθεϊστική θρησκεία που ίδρυσε ο Μωάμεθ το 622.

Σημασία όρων: ισλάμ= αφοσίωση και πίστη στο θέλημα του θεού.

Συνέπεια: Η ίδρυση του ισλάμ βοήθησε στη συνένωση των Αράβων και στην εξάπλωσή τους, εξέλιξη η οποία επηρέασε τη παγκόσμιο ιστορία.

Μωάμεθ- Προφήτης.

√ήταν οδηγός καραβανιών τα οποία ταξίδευαν στις χώρες της εγγύς ανατολής.

√γνώρισε στα ταξίδια του το χριστιανισμό και τον ιουδαϊσμό , επηρεάσθηκε από τις δύο θρησκείες και διεκήρυξε τις αρχές του ισλαμισμού.

√το έτος της Εγίρας (=αποδημίας) διώχθηκε από τη Μέκκα την πατρίδα του και πήγε στη Μεδίνα όπου απέκτησε πυρήνα πιστών οπαδών. Το έτος της Εγίρας απετέλεσε την αφετηρία του χρονολογικού συστήματος των Αράβων.

√μέσα σε μία δεκαετία (622-632) μέχρι το θάνατο του Μωάμεθ το ισλάμ επεκτάθηκε σε όλη την Αραβία.

Κοράνι (=ο λόγος του θεού).

1.είναι το ιερό βιβλίο της νέας θρησκείας

2.απαιτούσε από τους πιστούς (μουσλίμ) να διαδώσουν το ισλάμ με ιερό πόλεμο (τζιχάντ) κατά των απίστων.

3. απαγόρευε στους μουσλίμ να καταναγκάσουν σε αλλαγή τους πιστούς της βίβλου (χριστιανούς και ιουδαίους).

4.οι πιστοί οι οποίοι πέθαιναν πολεμώντας για την πίστη τους ονομάζονταν μάρτυρες της πίστης και εξασφάλιζαν τον παράδεισο.

Β.η επέκταση . Παράγοντες και συνέπειες.

Επέκταση των Αράβων προς το βυζάντιο.

Ο χαλίφης (=τοποτηρητής και διάδοχος του προφήτη) ηγήθηκε της εξόρμησης των Αράβων από τη χερσόνησό τους.

1.ο βυζαντινός στρατός ηττήθηκε στο Γιαρμούκ (626).

2.Κατακτήθηκαν οι γειτονικές ρωμαϊκές και περσικές επαρχίες (Συρία, Παλαιστίνη, Αίγυπτος, Μεσοποταμία, Περσία).

3. Τα ανατολικά σύνορα του βυζαντίου που είχαν επεκταθεί από τον Ηράκλειο περιορίσθηκαν στη Μικρά Ασία έως την οροσειρά του Ταύρου.

Λόγοι Αραβικής επεκτάσεως.

1.      Η εξάντληση Βυζαντινών και Περσών από τους μακροχρόνιους πολέμους στα έτη του Ηρακλείου.

2.      Η αντίθεση μεταξύ της κεντρικής εξουσίας και των ανατολικών βυζαντινών περιοχών που ήταν προσκολλημένες στο μονοφυσιτισμό και που εύκολα κατακτήθηκαν από τους Άραβες τον 7^ο αι. και εντάχθηκαν στο χαλιφάτο (αραβικό κράτος).

Επέκταση Αράβων προς τη Δύση.

1.      Κατέκτησαν τα παράλια της Βορείου Αφρικής μέχρι την Καρχηδόνα ως τα τέλη του 7^ου αι.

2.      Τον 8^ο αι.πέρασαν το Γιβραλτάρ και κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της Ισπανίας.

3.      Την προέλασή τους σταμάτησε στο Πουατιέ της Γαλλίας το 732 ο Κάλολος Μαρτέλος αυλάρχης των  Φράγκων.

Θαλάσσια επέκταση των Αράβων.

1.Διεκδίκησαν από το Βυζάντιο την κυριαρχία της Μεσογείου.

2. Ναυπήγησαν στόλο με τις ναυτικές γνώσεις και την εμπειρία των Φοινίκων και των Αιγυπτίων .

3. Κατέλαβαν την Κύπρο τη Ρόδο την Κώ τη Χίο και την Κύζικο.

4. Πολιόρκησαν δύο φορές την Κωνσταντινούπολη και αποκρούσθηκαν από τους Βυζαντινούς με το υγρό πύρ επινόηση του Συρίου Καλλινίκου που κατέκαιε τα πλοία των εχθρών.

5.Τον 9^ο αι.κατέκτησαν τη Σικελία και την Κρήτη.

Συνέπειες αραβικής επεκτάσεως:

1.Διάσπαση του μεσογειακού κόσμου που είχε ενοποιηθεί από τους ρωμαίους.

2.Εδαφική συρρίκνωση της βυζαντινής αυτοκρατορίας και απώλεια αστικών κέντρων.

3. Μείωση της αγροτικής παραγωγής εξαιτίας της ερήμωσης πολλών περιοχών.

4. Αρνητική επιρροή στο εσωτερικό και εξωτερικό εμπόριο του βυζαντίου.

Ερωτήσεις.

1.Πού οφείλεται η γρήγορη εξάπλωση του ισλάμ;

2.ποιές είναι οι κυριότερες συνέπειες της αραβικής επεκτάσεως;

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.