Κ. Καρυωτάκης, Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα

Ο Κ. Καρυωτάκης είναι ο κύριος εκφραστής των τάσεων που επικρατούν κατά την πρώτη δεκαετία του Μεσοπολέμου:

ü  αβεβαιότητα, ρευστότητα και απογοήτευση μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο και τη Μικρασιατική καταστροφή.

ü  οριστικός ενταφιασμός της Μεγάλης ιδέας – αναζήτηση νέων οραμάτων.

ü  αστάθεια στην πολιτική ζωή με δικτατορίες και συνεχή αλλαγή κυβερνήσεων.

ü  αστικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας – εμφάνιση νέων κοινωνικών προβλημάτων.

ü  κριτική στο πολιτικό και κοινωνικό κατεστημένο.

Ανάλυση- Ερμηνεία. 

Δομή:   Δύο στροφές – ενότητες:

o   1^η στροφή: ……………………………………………………………..

o   2^η στροφή: ……………………………………………………………..

Το ποίημα αποτελείται από δύο άνισες ως προς τον αριθμό των στίχων στροφές. Το μέτρο είναι ιαμβικό, αλλά οι στίχοι δεν έχουν μεταξύ τους τον ίδιο αριθμό συλλαβών. Υπάρχουν ορισμένες ομοιοκαταληξίες, οι οποίες όμως είναι ακανόνιστες και μοιάζουν σχεδόν τυχαίες. Ο στίχος είναι ……………... Η χρήση …….. ενικού προσώπου δίνει προσωπικό και εξομολογητικό τόνο στο περιεχόμενό του.

1^η Στροφή

Στη στροφή αυτή εναλλάσσονται σχεδόν τα εκφραστικά στοιχεία της παρομοίωσης και της μεταφοράς:

Στίχοι 1-2 παρομοίωση

Στίχοι 3-4 μεταφορά

Στίχοι 9-10 παρομοίωση

Στίχοι 11-12 μεταφορά

ενώ διάσπαρτη είναι η ειρωνική διάθεση του ποιητή. Πιο αναλυτικά:

Το ποίημα αρχίζει με μια ……………….. η οποία αποτελεί και τον τίτλο του ποιήματος .  Η ανθοδέσμη από τριαντάφυλλα (παρομοίωση) συμβολίζει ……………………………………………………………………………,στοιχεία που χαρακτηρίζουν το συγκεκριμένο βράδυ του ποιητή. Ο ίδιος αισθάνεται σ΄ αυτή τη φάση εγκλωβισμένος στην πρόκληση.

Η φύση (Βράδυ) λοιπόν  παρέχει συμβολισμούς στους οποίους ο ποιητής υποβάλλει τα δικά του συναισθήματα

Το ρήμα «Είδα»:  συνιστά έκφραση προσωπικών συναισθημάτων, έκφραση του εσωτερικού κόσμου= λυρική ποίηση προσπάθησα να δω. Ο ποιητής προσπαθεί να δώσει ένα ευχάριστο τόνο στην βραδιά.

Κάποια χρυσή… ευωδιά: (στιχ.  3-4) : αποτελεί διπλή μεταφορά και είναι ταυτόχρονα εικόνα …………………………………………………………………

Αναζητά κανείς τι αποτέλεσμα είχε στη ψυχή του ποιητή για να καταλήξει: Και στην καρδιά αιφνίδια καλοσύνη (ειρωνεία)

……………………..: Ο ποιητής εξομολογείται με ειλικρίνεια, κάνοντας την αυτοκριτική του, ότι το όμορφο βράδυ γεννά  αιφνίδια καλοσύνη ένα  όχι συνηθισμένο συναίσθημα. Η διάθεσή του λογικά ήταν στενάχωρη και βαρύθυμη. Επομένως προσπαθεί να ξεφύγει από αυτά που τον πνίγουν και να δει την ξεγνοιασιά της βραδιάς, να χαρεί την ερωτική ατμόσφαιρα

Το παίρνει απόφαση και : Στα χέρια το παλτό…. Περιττό. 

Επισημαίνεται η Σελήνη ………………………………………………………..

Η  ατμόσφαιρα γίνεται ηλεκτρισμένη (παρομοίωση) και ο ποιητής βιώνει έντονα την ερωτική ατμόσφαιρα μέσα από την αίσθηση της αφής.

«Η σκέψις …περιττό»: Η μεταφορά υποκρύπτει κάποια ειρωνεία αν συνδυαστεί με την αιφνίδια καλοσύνη των στιχ. 5-6.  Τα ……………. συναισθήματα που δημιουργούνται από την μεν ύπαρξη του όμορφου βραδιού και από το περιττό βάρος των ποιημάτων και της σκέψης, συμβολίζουν το ασυμβίβαστο ανάμεσα στην ποίηση και στη ζωή.  Συμπέρασμα: η ποίηση τον απομακρύνει από τη χαρά της ζωής που κρύβεται στον έρωτα, στη ξεγνοιασιά. Το ποίημα θα μπορούσε να τελειώσει αν δεν το έγραφε ο Καρυωτάκης.

2^η στροφή :

«Έχω κάτι σπασμένα φτερά» : Με τη μεταφορά  αυτή  ο ποιητής δηλώνει ότι οι δυνατότητες να ανταποκριθεί στο ερωτικό κάλεσμα είναι ανύπαρκτο αφού  βλέπει πως και αυτή η προσπάθειά του να ξεφύγει από τη μονοτονία είναι χωρίς αποτέλεσμα.

Στιχ. 14-18: Οι τέσσερις   ερωτήσεις σχεδόν ρητορικές  δηλώνουν ότι ………………………………………………………………………………………….Γιατί ήρθε το καλοκαίρι: για ποιο λόγο υπάρχουν όμορφα πράγματα

Ποιαν ανέλπιστη χαρά ήρθε να προσφέρει: είναι μάταιη η προσδοκία

Ποιες αγάπες  ήρθε να καλλιεργήσει: η αγάπη είναι μάλλον ανύπαρκτη

Ποιο ταξίδι ονειρευτό υπόσχεται: ποια απόδραση από την πραγματικότητα

και όχι γιατί στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν αλλά γιατί ο ποιητής δεν μπορεί  και καλύτερα δεν ξέρει να τα βρει.: άλλο ένα σημάδι της ανικανότητας και της επίγνωσης της αδυναμίας του αυτής που βέβαια τον κάνει να συναισθάνεται και την τραγικότητά του. Ο ποιητής επειδή ξέρει την ματαιότητα του κόσμου δεν μπορεί να χαρεί με τις εφήμερες απολαύσεις.

Α) Να συγκρίνετε  το παραπάνω  ποίημα  με  το ποίημα του Ν. Λαπαθιώτη «Νυχτερινό» ως προς:  1) τον χρόνο και τον χώρο 2) τον ρόλο του φεγγαριού και την επίδρασή του στην ψυχική διάθεση του ποιητή/αφηγητή 3) τους εκφραστικούς τρόπους (τις εικόνες -οπτικές και ηχητικές-, τις πλούσιες μεταφορές, το «σπάσιμο» της ομοιοκαταληξίας).

Ν. Λαπαθιώτη «Νυχτερινό»

Ένα φεγγάρι πράσινο , μεγάλο,
που λάμπει μες τη νύχτα, – τίποτ’ άλλο.
Μια φωνή, που γρικιέται μες στο σάλο
και που σε λίγο παύει, – τίποτ’ άλλο.
Πέρα, μακριά, κάποιο στερνό σινιάλο
του βαποριού που φεύγει, – τίποτ’ άλλο.
Και μόνο ένα παράπονο μεγάλο
στα βάθη του μυαλού μου. – Τίποτ’ άλλο.