Iστορία Β΄Γυμνασίου. Η φεουδαρχία στη Δυτική Ευρώπη.Σχέδιο μαθήματος.

Διαμόρφωση της φεουδαρχίας:

Η οικονομία ήταν αγροτική

Ισχυροί και πλούσιοι ήταν οι κάτοχοι της περισσότερης γής.

Οι Ελεύθεροι άνθρωποι εξαιτίας των βαρβαρικών επιδρομών ζητούσαν την προστασία των ισχυρών γαιοκτημόνων.

Οι μικροϊδιοκτήτες της γής παραχωρούσαν τη γή τους στους ισχυρούς γαιοκτήμονες αλλά πληρώνοντας φόρους συνέχιζαν να την καλλιεργούν,βέβαια οι άρχοντες τους προστάτευαν από επιδρομές και λεηλασίες.

Φεουδαρχική κοινωνία:

Οι κοινωνικές ομάδες συνδέονταν με δεσμούς αλυσιδωτής εξάρτησης.

Οι μεγάλοι φεουδάρχες παραχωρούσαν στους υποτελείς βασάλους εκτάσεις γής , τα φέουδα, με αντάλλαγμα πίστη υποταγή και ποικίλες υπηρεσίες.

Οι φεουδάρχες πρόσφεραν στους υποτελείς προστασία και βοήθεια.

Ο ορισμός του υποτελούς από τον άρχοντα γινόταν με την τελετή της περιβολής η οποία είχε επίσημο χαρακτήρα.

Τάξεις φεουδαρχικής κοινωνίας:

1.Άνθρωποι της προσευχής  (κληρικοί-μοναχοί).

2.Άνθρωποι του πολέμου (άρχοντες).

3.Άνθρωποι της εργασίας (χωρικοί).

Σχέσεις φεουδαρχών και χωρικών.

Φεουδάρχες:

Είχαν τη δημόσια εξουσία του φέουδου.

Ήταν οι κύριοι άρχοντες των χωρικών.

Χωρικοί :

Πλήρωναν φόρους για τα κτήματα που καλλιεργούσαν και για τα μέσα που χρησιμοποιούσαν (μύλους).

Έκαναν αγγαρείες τις οποίες μπορούσαν και να εξαγοράζουν.

Κοινωνική ιεραρχία δυτικού Μεσαίωνα:

1.ο βασιλιάς.

2.Άμεσοι υποτελείς (μεγαλοκτηματίες,μεγαλοφεουδάρχες, εκκλησιαστικοί άρχοντες,ιππότες).

3.Κατώτεροι υποτελείς (βασάλοι, μικροφεουδάρχες).

4.Ελεύθεροι γεωργοί (μικροϊδιοκτήτες γής, προστατευόμενοι χωρικοί).

5.Πάροικοι (μόνιμοι καλλιεργητές γής των φεουδαρχών). Εξαρτώντο από το φεουδάρχη,του ζητούσαν άδεια για σημαντικά γεγονότα της ζωής τους.

6.Δούλοι ( ξένοι ή αιχμάλωτοι πολέμου,ανήκαν στον κύριό τους και σταδιακά βελτιώθηκαν οι συνθήκες της ζωής των).

Παρατηρήσεις.

1.Σύγκριση της κοινωνικής ιεραρχίας στο Βυζάντιο και στη Φεουδαρχική ευρώπη.

δυτική  ευρώπη.                                                                        Βυζάντιο.

Βασιλιάς                                                                                αυτοκράτορας

Αριστοκράτες-φεουδάρχες                                                αριστοκράτες

Μικροϊδιοκτήτες –χωρικοί                                                 μεσαία τάξη (έμποροι,τεχνίτες κ.α.).

Πάροικοι                                                                                μικροϊδιοκτήτες,ελεύθεροι αγρότες

Δούλοι                                                                                    (στρατιώτες – αγρότες).

                                                                                                Πάροικοι- πένητες

                                                                                                Δούλοι.

2.Ο Θεσμός της βυζαντινής πρόνοιας είχε πολλά κοινά με το θεσμό του φέουδου:

Α.Παραχωρούνταν από τον αυτοκράτορα σε στρατιωτικούς αξιωματούχους προκειμένου να καλλιεργήσουν την έκταση και να εισπραχθούν οι ανάλογοι φόροι.

Β.Οι προνοιάριοι αριστοκράτες και οι φεουδάρχες είχαν την υποχρέωση να συμμετέχουν σε στρατιωτικές  επιχειρήσεις.

Γ.Εάν δεν ήταν συνεπείς το φέουδο επέστρεφε στον κάτοχό του.

Δ.Οι κάτοχοι των φέουδων είχαν πολιτική εξουσία οι προνοιάριοι όμως όχι.

Ε.Η σχέση φεουδάρχη και ενοικιαστού του φέουδου ήταν σχέση υποτέλειας,δεν συνέβαινε όμως το ίδιο ανάμεσα στον αυτοκράτορα και στον αριστοκράτη κάτοχο του φέουδου.

Βασίλειος Μακρυπούλιας,φιλόλογος.