Nεοελληνική Γλώσσα Α΄Γυμνασίου. Προσοχή στη λογική και συναισθηματική ποιότητα των προτάσεων:

Οι αποφαντικές (τελεία) εκφράζουν τη λογική σκέψη

Οι επιφωνηματικές (θαυμαστικό) εκφράζουν το συναίσθημα

Οι προστακτικές (τελεία) το συναίσθημα σε συνδυασμό με τη λογική

Οι ερωτηματικές (ερωτηματικό) ποικιλία σκέψεων και συναισθημάτων.

Ώστε:

Ο σημερινός άνθρωπος της τεχνολογίας χαρακτηρίζεται ως απρόσωπος (αποφαντική).

Πόσο λυπούμαι για το σημερινό κατάντημα  αυτού του ανθρώπου(!) (επιφωνηματική).

Πρέπει να διαβάσεις (προστακτική).

Άραγε δεν συναισθάνεσαι τι έχεις κάνει; (ερωτηματική).

Προσοχή στο όλο επικοινωνιακό πλαίσιο:

Ο πομπός απευθύνεται στο δέκτη ανάλογα με τις σχέσεις και το επίπεδο φιλίας που έχουν. Ανάλογο είναι και το μήνυμα.  Χρησιμοποιούμε τις παραπάνω προτάσεις ανάλογα με το τι θέλουμε να τονίσουμε (λογική, συναίσθημα κ.λ.π)  επίσης χρησιμοποιούμε φράσεις για να τονίσουμε φιλικό ύφος, σοβαρό ύφος κ.λ.π.

Πόσο λυπούμαι για το ότι απέτυχες στις εξετάσεις (επιφωνηματική , οικείο ύφος, συναισθήματα). Θα πρέπει να διαβάσεις περισσότερο την άλλη φορά (προστακτική, σοβαρό ύφος, λογική και συναισθήματα).

Οι προτάσεις μετατρέπονται ανάλογα με το ύφος και το περιεχόμενο το οποίο θέλω να προσδώσω:

Θα ήθελα να μου πεί κάποιος τις ώρες μαθημάτων (αποφαντική)

Πές μου τις ώρες των μαθημάτων σου (προστακτική)

Θα μου πείς τις ώρες των μαθημάτων σου; (ερωτηματική).

Προσοχή οι προτάσεις οι οποίες δεν  έχουν άρνηση λέγονται Καταφατικές

Π.χ οι σημερινοί άνθρωποι κάθονται πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή

Οι προτάσεις οι οποίες περιέχουν άρνηση (δεν,μην) ονομάζονται αρνητικές.

δεν μου αρέσει να κάθομαι πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή.

Προσοχή, η στίξη καθορίζει τη λογική και το συναίσθημα που θέτω στις προτάσεις μου:

Άρχισε το σχολείο . (τελεία .λογική πραγματικότητα)

Άρχισε το σχολείο ; (ερωτηματικό, απορία θαυμασμό).

Αρχίστε το σχολείο. (τελεία, προσταγή, οριστικό).

Η λογική και τα συνασθήματα εκφράζονται :

Με ουσιαστικά  ( αναφέρω επιχειρήματα (λογική)(νοιώθω χαρά(συναισθήματα)

Με επίθετα (είμαι λογικός (λογική) είμαι  μελαγχολικός (συναισθήματα)

Με μετοχές ( είμαι πεπεισμένος (λογική)είμαι λυπημένος (συναισθήματα).

Με επιρρήματα (καλώς (λογική) δυστυχώς (συναισθήματα).

Κριτήρια πληρότητας της επιστολής:

1.Πληρότητα περιεχομένου όσον αφορά σκέψεις και συναισθήματα

2.Κατάλληλο ύφος (φιλικό κ.α) ανάλογο με τις συνθήκες της επικοινωνίας)

3.Χρήση προτάσεων που το είδος τους ταιριάζει με τις συνθήκες επικοινωνίας.

Ασκήσεις.

1.Να μετατρέψεις σε επιφωνηματικές τις παρακάτω προτάσεις και να αναφέρεις τι δηλώνουν:

Πές τους να αρχίσουν το μάθημα.

Πές τους να πάμε στην εκδρομή.

Στις 11 Σεπτεμβρίου αρχίζουν τα μαθήματα.

2.Γράφετε επιστολή σε φίλο σας ο οποίος σπουδάζει σε άλλο Γυμνάσιο και τον καλείτε να συνεργασθείτε σε σχολικό πρόγραμμα.

3.Τι σημαίνουν οι παρακάτω φράσεις.

Περί όνου σκιάς

Εις αλλά Λέων

Τις βούλεται αγορεύειν

Ουδείς εκών κακός

Βασίλειος Μακρυπούλιας , φιλόλογος.