Mέσα μαζικής επικοινωνίας. Θέμα έκθεσης: Σε άρθρο το οποίο θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα της συνέλευσης των κατοίκων της γειτονιάς σας , αναλύετε ποια είναι η σημασία του βιβλίου στο σύγχρονο άνθρωπο. Στη συνέχεια εξετάζετε αν η τηλεόραση συμβάλλει στη διάδοση του βιβλίου ή αντίθετα εάν οδηγεί στον παραγκωνισμό του.

Tίτλος:  Βιβλίο ή τηλεόραση.

Πρόλογος.

Στην εποχή  του πολιτισμού της εικόνας και της οικονομικής κρίσης το βιβλίο είναι για πολλούς πολυτέλεια. Σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες είναι επιτακτική ανάγκη να αναδειχθεί η σημασία του βιβλίου για το σύγχρονο άνθρωπο , αλλά και  να εξετασθεί αν η τηλεόραση συμβάλλει στη διάδοση του βιβλίου ή αν οδηγεί στον παραγκωνισμό του.

Α. Η σημασία  του βιβλίου.

Συμβολή στην ελεύθερη διακίνηση των ιδεών.

Τα βιβλία που συμβάλλουν στην ελεύθερη διακίνηση των ιδεών αποτελούν θεμελιώδες στοιχείο της συλλογικής μνήμης.Με την μελέτη τους το άτομο γνωρίζει την πραγματικότητα, τα ιδιαίτερα στοιχεία των πολιτισμών , την ιστορία και τους μύθους , αλλά και ερμηνεύει φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα όπως την υπέρβαση των στερεοτύπων , των προλήψεων και των δεισιδαιμονιών και την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών.

Συμβολή στην ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας.

Η μελέτη των βιβλίων που βοηθούν στην ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας, δίνει τη δυνατότητα στο άτομο να σκεφθεί , να επαληθεύσει , να αμφισβητήσει . Μπορεί να συμμετέχει σε συζητήσεις , να αναπτύσσει επιχειρήματα ή να ανασκευάζει τα επιχειρήματα των άλλων , προσεγγίζοντας συνολικά τα ζητήματα που πραγματεύεται.

Διαμόρφωση ιστορικής συνείδησης.

Η μελέτη βιβλίων συμβάλλει στη διαμόρφωση ιστορικής συνείδησης , όταν αυτά συντελούν στην κατανόηση των αιτίων των  γεγονότων αλλά και στη συγκριτική προσέγγιση ιστορικών περιόδων . Οι άνθρωποι μπορούν να αξιοποιήσουν τα συμπεράσματα από τη μελέτη του παρελθόντος στη χάραξη πορείας προς το παρόν και το μέλλον. Χάρη στη μελέτη βιβλίων αναδεικνύεται η σημασία της διαφορετικής προσέγγισης της ιστορίας , της αναζήτησης δηλαδή πίσω από τα πρόσωπα των βαθυτέρων οικονομικών και πολιτικών συνθηκών που καθόρισαν της ιστορικές εξελίξεις.

Τα βιβλία είναι δύναμη ανατροπής.

Τα βιβλία είναι δύναμη ανατροπής όταν βοηθούν στην αντίσταση σε τυραννικά , δικτατορικά και ολιγαρχικά καθεστώτα. Σε περιόδους όπου ο άνθρωπος οδηγείται σε αδιέξοδα σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα μαζικής πολιτικής δράσης ,τα βιβλία αποτελούν καταφύγιο καθώς του δίνουν την ψυχική δύναμη να σταθεί όρθιος και να συνεχίσει να αγωνίζεται. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο προσφιλής τακτική των ολοκληρωτικών καθεστώτων είναι να καίνε τα βιβλία , να τα  λογοκρίνουν και να απαγορεύουν την κυκλοφορία τους.

Β. Η τηλεόραση συμβάλλει στη διάδοση του βιβλίου , ή αντίθετα οδηγεί στον παραγκωνισμό του;

Β1. Πότε η τηλεόραση συμβάλλει στη διάδοση του βιβλίου;

Όταν στα τηλεοπτικά προγράμματα υπάρχουν ειδικές εκπομπές για το βιβλίο , η τηλεόραση συμβάλλει στη διάδοσή του καθώς οι αναγνώστες ενημερώνονται για τις νέες εκδόσεις των βιβλίων και την κριτική η οποία ασκείται σε αυτά. Όταν προβάλλονται θεατρικά έργα ή μυθιστορήματα,γίνονται τηλεοπτικές σειρές, γνωστοποιείται το έργο αξιόλογων συγγραφέων, και οι θεατές  προσανατολίζονται στη μελέτη των βιβλίων τους. Η προβολή συναυλιών συνθετών που μελοποίησαν κορυφαίους   ποιητές συντελεί στην ανάγνωση των ποιημάτων τους.

Β2. Η τηλεόραση οδηγεί στον παραγκωνισμό του βιβλίου.

Η εικόνα γοητεύει τον τηλεθεατή.

Η εικόνα γοητεύει τον τηλεθεατή και τον καθηλώνει στη  θέση του παθητικού δέκτη μηνυμάτων , καθώς δεν χρειάζεται να σκεφθεί, να φαντασθεί, να δημιουργήσει. Δέχεται χωρίς αντιδράσεις τη συνεχή  ροή  πληροφοριών και εικόνων, θεωρεί αυτονόητα και δεδομένα όλα όσα προβάλλονται , δεν αναζητεί τη γνώση. Δεν έχει ούτε τη διάθεση ούτε το χρόνο για τη μελέτη των βιβλίων.

Η προβολή της αντίληψης από τηλεοπτικές σειρές και διαφημίσεις ότι η επιτυχία προσδιορίζεται από τη συνεχή συσσώρευση υλικών αγαθών διαμορφώνει καταναλωτικό τρόπο ζωής. Σε αυτές τις συνθήκες το βιβλίο συχνά αντιμετωπίζεται ως διακοσμητικό στοιχείο στις απαστράπτουσες βιβλιοθήκες.

Μαζική κουλτούρα.

Η λειτουργία της τηλεόρασης δεν αποσκοπεί στην πολιτιστική αναβάθμιση της κοινωνίας. Αντίθετα επειδή ελέγχεται από οικονομικά ισχυρούς κύκλους, εξυπηρετεί τη μεγιστοποίηση των κερδών τους. Για να επιτευχθεί αυτό αλλά και για να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη, τα προγράμματα της τηλεόρασης προβάλλουν τη μαζική κουλτούρα.

Τηλεοπτικές σειρές.

Τηλεοπτικές σειρές λειτουργούν ως υποκατάστατο του βιβλίου. Με έντονη συγκινησιακή φόρτιση και απλοϊκό σενάριο , με τη σύγκρουση του απόλυτου καλού με το απόλυτο κακό, υποκαθιστούν την ανάγκη του ατόμου να εμπλουτίσει τα συναισθήματά του με την ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων.

Κυριαρχία συνθηματολογικών εκφράσεων.

Η τηλεόραση συντελεί στον παραγκωνισμό του βιβλίου καθώς με την κυριαρχία της αλλοιώνεται η γλώσσα.  Η επικράτηση συνθηματολογικών εκφράσεων στις τηλεοπτικές σειρές, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το άτομο δεν  μπορεί να διαβάσει, διότι συχνά ο γραπτός λόγος γι αυτόν είναι ακατανόητος και απρόσιτος ώστε οι τηλεθεατές αποξενώνονται από τον γραπτό   λόγο.

Επιλογικά.

Τα βιβλία που αναπτύσσουν  την κριτική ικανότητα και διαμορφώνουν ιστορική συνείδηση συμβάλλουν στη   διαμόρφωση ολοκληρωμένης προσωπικότητας. Η συνεχής  προβολή όμως από τα τηλεοπτικά προγράμματα του εύκολου κέρδους ως αξίας δημιουργεί την αντίληψη ότι η ενασχόληση με τη μελέτη βιβλίων αποτελεί πάρεργο και χαμένο χρόνο. Αντίθετα η ενασχόληση του ανθρώπου με βιβλία που βοηθούν στην απελευθέρωση της σκέψης αποτελεί προϋπόθεση για την υπέρβαση των συνθηκών που καθιστούν  το άτομο ευάλωτο στην εκμετάλλευση και στη χειραγώγηση.