Οργάνωση του Λόγου.

Η οργάνωση του λόγου γίνεται με

Α) με ορισμό

Β) με διαίρεση.

Α) οργάνωση του λόγου με ορισμό:

Ορισμός είναι ο καθορισμός και η έκθεση των κυρίων γνωρισμάτων μίας έννοιας.

Π.χ άμιλλα είναι ο ευγενής συναγωνισμός η προσπάθεια ανάμεσα σε  άτομα ή λαούς   για διάκριση και υπεροχή σε κάποιο τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Κάθε ορισμός διακρίνεται από τρία στοιχεία:

1.την οριστέα  έννοια.

2.το γένος ή την τάξη στην οποία ανήκει.

3.την ειδοποιό διαφορά δηλαδή το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που την κάνει να ξεχωρίζει από τις άλλες  έννοιες

Παράδειγμα:

Οριστέα έννοια :       άμιλλα είναι

Γένος :                         ο ευγενής συναγωνισμός

Ειδοποιός διαφορά:  η προσπάθεια ανάμεσα σε άτομα ή λαούς για διάκριση και υπεροχή σε κάποιο τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Τα είδη των ορισμών:

Ανάλογα με τον τρόπο που παρουσιάζουν την οριστέα έννοια:

Αναλυτικός: ο ορισμός που παρουσιάζει την ουσία μιάς έννοιας εκθέτοντας τα γνωρίσματα που περιέχονται στην έννοια αυτή.

Συνθετικός ή γενετικός: ο ορισμός όπου περιγράφεται η διαδικασία της γένεσης μιάς εννοίας ή ενός πράγματος από τα αναγκαία και ουσιώδη συστατικά του.

Β) οργάνωση του λόγου με διαίρεση:Tα συστατικά στοχεία της διαίρεσης:

Με τη διαίρεση αναλύουμε ένα όλο (διαιρετική έννοια)στα μέρη του (μέλη και πηλίκο της διαίρεσης)με βάση κάποιο ουσιώδες γνώρισμα(διαιρετική βάση).

Αναγκαίες προϋποθέσεις για μία σωστή διαίρεση:

1.Να είναι τέλεια και να περιέχει όλα τα είδη του γένους.

2.Να είναι συνεχής, να  μη γίνεται κάποιο άλμα στα είδη της.

3.Να έχει ορισμένη και ενιαία διαιρετική βάση.

Τα Είδη των Παραγράφων:

Α) Ανάπτυξη παραγράφου με σύγκριση-αντίθεση.

Στοιχεία θεωρίας:

Ένας τρόπος ανάπτυξης της παραγράφου είναι και η σύγκριση-αντίθεση:Αυτός ο τρόπος επιλέγεται όταν θέλουμε να συγκρίνουμε δύο πρόσωπα, δύο αντικείμενα,φαινόμενα κ.λ.π.

Η παράγραφος που αναπτύσσεται με σύγκριση-αντίθεση έχει συνήθως την εξής δομή:

1.Στη θεματική περίοδο αναφέρουμε τους ανθρώπους τα αντικείμενα ή τις ιδέες που σκοπεύουμε να συγκρίνουμε ή να αντιπαραθέσουμε.

2.Επιλέγουμε τις πιο χαρακτηριστικές ομοιότητες και διαφορές τους και τις εκθέτουμε στα σχόλια.Αυτό μπορεί να γίνει είτε παρουσιάζοντας όλα τα γνωρίσματα του ενός μέλους και κατόπιν όλα τα γνωρίσματα του άλλου μέλους είτε καταγράφοντας σημείο προς  σημείο τις ομοιότητες ή τις διαφορές όλων των μελών.

Στην πρόταση-κατακλείδα διατυπώνουμε το συμπέρασμα μας από τη σύγκριση ή αντίθεση που έχουμε κάνει.

Β) Συνοχή προτάσεων και περιόδων.

Η αντιθετική σύνδεση μπορεί να μας βοηθήσει να επιτύχουμε συνοχή όχι μόνο ανάμεσα στις λέξεις μιάς πρότασης ή τις προτάσεις  μιάς περιόδου αλλά και ανάμεσα σε προτάσεις διαφορετικών περιόδων ή παραγράφων ή νοηματικών ενοτήτων ενός κειμένου.

Για την αντιθετική σύνδεση μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τους αντιθετικούς συνδέσμους  ή άλλες λέξεις ή φράσεις οι οποίες δηλώνουν αντίθεση ή την αντιπαράθεση νοημάτων ή εννοιών.

Αντιθετικού σύνδεσμοι:

Παρατακτικοί:   αλλά, μά,όμως, παρά,μόνο, ωστόσο, εντούτοις, έπειτ,μάλιστα,μολαταύτα,

                             Εξάλλου.

Υποτακτικιοί:    ενώ, αν και ,μολονότι.

Λέξεις και φράσεις οι οποίες δηλώνουν αντίθεση: αντίθετα, σε αντίθεση,από την άλλη πλευρά, το ένα…το άλλο…το πρώτο…το δεύτερο…αντίστροφα…παρόλα αυτά…πέρα από αυτό…παρόλο, στον αντίποδα αυτής της άποψης κ.λ.π.

Οργάνωση του περιεχομένου:

Το περιεχόμενο της έκθεσης  θα πρέπει να παρουσιάζει τα παρακάτω στοιχεία:

1) Το περιεχόμενο που  ανέπτυξα να είναι πλήρως κατανοητό.

2)Να υπάρχουν γεγονότα τα οποία όμως συνοδεύονται και από τα απαραίτητα σχόλια.

3) Θα πρέπει να υπάρχει η οπτική γωνία του πομπού στην ανάπτυξη, στις αναφορές που γίνονται επάνω στην επικαιρότητα.

4)Να  υπάρχει λογική διάρθρωση του κειμένου( αιτία και αποτελέσματα, παράθεση ιδεών και γεγονότων, συλλογισμοί και μέθοδοι ανάπτυξης κ.λ.π).

5)Το κείμενο να είναι οργανωμένο σωστά( πρόλογος, κυρίως μέρος, επίλογος,νοηματικές ενότητες κ.λ.π).

6) Να είναι σωστά δομημένη η γλώσσα (λεξιλόγιο, στίξη,μορφοσυντακτικά φαινόμενα, γλωσσικές ποικιλίες, λειτουργίες της γλώσσας, ύφος κ.λ.π).

7) να υπάρχει: παθητική και ενεργητική φωνή

                           Αναφορική αλλά και ποιητική λειτουργία της γλώσσας.

                            Επικοινωνιακό πλαίσιο (να φαίνονται τα χαρακτηριστικά του πομπού και του δέκτη(δηλαδή εάν ο πομπός είναι μαθητής ο οποίος ομιλεί προς ένα ακροατήριο μαθητών τα νοήματα θα πρέπει να είναι ανάλογα της ηλικίας του πομπού και του δέκτη).

8) τα γεγονότα και τα σχόλια είναι της εξής μορφής( τα οποία  θα πρέπει να υπάρχουν προκειμένου το περιεχόμενο να είναι άρτιο:

Α)πράξεις που έχουν συντελεσθεί, συμβάντα:

Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου ήταν ένα γεγονός το οποίο έκανε αίσθηση στην ευρώπη.

Β)θα πρέπει μέσα στην έκθεση να υπάρχουν γεγονότα βέβαια και αναμφισβήτητα:

Π.χ είναι γεγονός ότι η διοργάνωση των Ολυμπιακών αγώνων αποτελεί ευκαιρία για διεθνή προβολή της χώρας μας.

Γ)  θα πρέπει να υπάρχουν δεδομένα και στοιχεία τα οποία γίνονται συλλογισμοί και οδηγούν σε συμπεράσματα και ασφαλή συμπεράσματα.

Π.χ το γεγονός ότι οι τρομοκρατικές επιθέσεις συνεχίζονται αποδεικνύει ότι το πρόβλημα της τρομοκρατίας δεν είναι εύκολο να αντιμετωπισθεί.

Δ) μέσα στην ανάπτυξη του περιεχομένου θα πρέπει να υπάρχουν τετελεσμένα γεγονότα και συμβάντα:

Π.χ βρέθηκε πρό τετελεσμένου γεγονότος και δεν πρόλαβε να αντιδράσει όταν του ανακοινώθηκε η ίδρυση του εργοστασίου λυμάτων στην περιοχή  του.

Ε) θα πρέπει να υπάρχει σύντομη ερμηνεία λέξεων και φράσεων που παρδίδονται στο κείμενο:

Η μελέτη των λεξιλογικών σχολίων στο μάθημα των Αρχάιων Ελληνικώνοδηγεί στο συμπέρασμα ότι η Ελληνική είναι μία ζωντανή γλώσσα.

Στ) Θα πρέπει να υπάρχει κρίση για γεγονότα ή πράξεις:

Τα σχόλια του δημοσιογράφου δεν πρέπει να συνυφαίνονται με το γεγονός.

Με ποιους τρόπους εκφραστικούς σχολιάζεται ένα γεγονός;

Α) Επίθετα.

Ο συνεχής κίνδυνος των ναρκωτικών εμφωλεύει παντού.

B) Eπιρρήματα:

Οι εμπρηστές χτύπησαν και πάλι προκαλώντας νέα πυρκαγιά.