Aρχαία Ελληνικά Β΄Λυκείου. Σοφοκλέους Αντιγόνη.

1^ο Στάσιμο.

Ο πολιτισμός και οι αντιλήψεις του Σοφοκλέους.

Η ναυσιπλοΐα αποτελεί ένα σχετικά εξελιγμένο βήμα στην ανθρώπινη πορεία προς τον πολιτισμό , γιατί προϋποθέτει την ύπαρξη των εργαλείων και αρκετή πνευματική ανάπτυξη ώστε να υπάρχει η επιθυμία για το ταξίδι. Οι πρώτες απόπειρες αναμφισβήτητα έγιναν με τα μονόξυλα.Το μονόξυλο ήταν κορμός δένδρου από το οποίο είχεαφαιρεθεί  τοεσωτερικό του.  Οι σχεδίες ήταν το δεύτερο βήμα και μία μακρινή τους ανάμνηση έχουμε στην Οδύσσεια όπου ο Όμηρος με λεπτομέρεια περιγράφει την κατασκευή της σχεδίας του Οδυσσέα. Ύστερα εμφανίσθηκαν τα πλοία. Ήδη η μινωϊκή Κρήτη βλέπουμε να διαθέτει αξιόλογη  ναυτική δύναμη και πιθανότατα να έχει υποτάξει και άλλες περιοχές. ( πρβλ. φόρο Αθηναίων στο Μίνωα). Οι διάφορες  βελτιώσεις στην κατασκευή των πλοίων (πηδάλιο, ιστία, κουπιά, σειρές κουπιών, σχήμα σκάφους) επέτρεψαν  στους Έλληνες να κυριαρχήσουν επί εκατοντάδες χρόνια σε όλο το μεσογειακό χώρο.

Η Γη κατέπληξε τον άνθρωπο με το μέγεθός της που δεν μπορούσε να το μετρήσει καθώς επίσης και για τη γονιμότητά της. Γρήγορα αυτή τη γονιμότητα ο άνθρωπος μπόρεσε να την τιθασεύσει και να την εκμεταλλευθεί αναπτύσσοντας τη γεωργία. Η γή ήταν ο μητρικός κόλπος των όντων και ταυτόχρονα η αιώνια κατοικία τους μετά το θάνατο. Για τη μυστηριώδη αυτή ιδιότητά της πολύ νωρίς θεοποιήθηκε. Πήρε τη μορφή γυναικείων θεοτήτων για να διατηρήσει τη βασική ιδιότητά της τη γονιμότητα. Της έδωσαν πολλά ονόματα , Γαία, Ρέα, Κυβέλη, Μήτηρ, Δημήτηρ, κ.λ.π. Γεννήθηκε από το Χάος και γέννησε τον Ουρανό τα Όρη και τον Πόντο.

Η διακυβέρνηση των πόλεων , η πρώτη κοινωνία ήταν οργανωμένη με βάση το γένος. Αργότερα εμφανίσθηκαν δυνάμεις εξουσίας και ακολούθησε η οργάνωση των ανθρωπίνων κοινωνιών  σε μεγάλα ή μικρά κράτη (πολιτικά οργανωμένες κοινωνίες). Από την ένωση πολλών οικογενειών (γένος) προήλθε η κωμόπολη και στη συνέχεια η πόλη.

Η ιατρική, ξεκίνησε από τυχαίες παρατηρήσεις ιδιαίτερα αρρώστων ζώων που από ένστικτο βρίσκουν θεραπευτικά βότανα. Οι αίγαγροι (αγριοκάτσικα) δίδαξαν τη χρήση του δίκταμου, τά άρρωστα σκυλιά τα καθαρτικά, ο ιπποπόταμος τη φλεβοτομία, οι κατσίκες έδειξαν στο Μελάμποδα την καθαρτική ιδιότητα του ελλεβόρου κ.α.

Η δικαιοσύνη πηγάζει από τους θεούς και είναι ορκόδετη , είναι η υποχρέωση του ανθρώπου απέναντι σε αυτούς. Η παράβαση των θεϊκών επιταγών επιφέρει τη νέμεση, τιμωρία.

Εργασία.

Στο παρακάτω απόσπασμα της άποψης του  Μπρέχτ για την Αντιγόνη να σημειώσεις τις κύριες ανθρωπιστικές και υπερανθρωπιστικές ιδέες οι οποίες κινούνται στο κείμενό του:

(Γύρισε και βάδισε με βήμα σταθερό, σαν να ’ταν

αυτή που οδηγούσε τους φρουρούς. Περνώντας την πλατεία, προς τα εκεί Πήγε, όπου είχαν κιόλας στήσει τις χάλκινες κολόνες για να τιμήσουμε την νίκη. Εκεί τάχυνε το βήμα.

Χάθηκε.

Και τούτη, όμως, η γυναίκα κάποτε έφαγε

από το ψωμί που ψήνεται στον σκοτεινό βράχο.

Στην σκιά των πύργων που κρύβει την αθλιότητα,

Καθόταν άνετα. Μέχρι που εκείνο που βγήκε

με σκοτωμούς από τον οίκο των Λαβδακιδών,

ξαναγύρισε με σκοτωμούς. Το αιματοβαμμένο χέρι

το μοίρασε στους δικούς του, κι αυτοί

δεν το πήραν, το ξέσκισαν,

Μετά απ’ αυτά μονάχα κάθισε αγριεμένη

έξω στο ύπαιθρο.

Ρίχτηκε στην καλοσύνη!

Το κρύο την εξύπνησε.

Μόνο σαν εξάντλησε όλη την υπομονή της,

μόνο σαν της επιβλήθηκε η τελική βλασφημία,

πέταξε η κόρη του τυφλού Οιδίποδα

την γεροντική καλύπτρα από τα μάτια της

και κοίταξε την άβυσσο.

Τυφλή κι η ίδια η Θήβα, τώρα σύρει τον χορό

και παραπαίοντας ρουφάει το ποτό της νίκης,

το ποτό με τα πολλά μπαχάρια, που το φτιάχνουν στο σκοτάδι

και το καταπίνει και αγάλλεται.).