Νέα Ελληνικά κείμενα B Λυκείου. Μ.Καραγάτσης, «τα χταποδάκια».


1.Αφόρμηση.
Το διήγημα αυτό που ανήκει στη συλλογή «το νερό της Βροχής» περιγράφει το δράμα ενός απλού λαϊκού ανθρώπου που υποφέρει από μοναξιά και αναζητεί απεγνωσμένα την ανθρώπινη επαφή.
2.Γενίκευση.
Τίθεται το θέμα του  Άλλου. Ο Σωκράτης πλησίασε μαιευτικά τον Άλλο προκειμένου να συνυπάρξει γνωστικά μαζί του. Ο Ιησούς επίσης θέλησε να λυτρώσει τον Άλλο ο οποίος στο χριστιανισμό γίνεται πρόσωπο. Ο Υπαρξισμός αναβαθμίζει τον Άλλο ως ύπαρξη, πρέπει όλοι οι άνθρωποι να ανακαλύψουμε την ουσία και να υπάρξουμε ως υπάρξεις που έχουμε να προσφέρουμε το  Είναι μας. Ο Ντεριντά θεωρεί ότι ο Άλλος  είναι ύπαρξη πέρα από προϋποθέσεις, ξεγυμνώνει τον Άλλο από όσα μας φοβίζει και τον κάνει μέτοχο της κοινωνίας μας. Ο Σάρτρ θα αποκαλέσει τους Άλλους «κόλαση» τη στιγμή κατά την οποία περιορίζουν την ελευθερία μας. Ο Άλλος ως μέριμνα απελευθερώνεται στο έργο του Χάϊντεγγερ, στην πορεία του ανθρώπου προς το Είναι.Πάντως σύμφωνα με τον Πλάτωνα και εμείς και οι άλλοι έχουμε κνίσματα αληθείας και όλοι μαζί μπορούμε να ξαναφτιάξουμε τον εννοιακό άνθρωπο.Πολλοί είναι πάντως οι μύθοι και οι ιστορίες των ζητιάνων που θα πρέπει να περιβάλλονται με αγάπη διότι είναι και αυτοί εικόνες Θεού.
Συναφείς έννοιες: αγάπη, αλλοτρίωση, αποξένωση, υλική εποχή απομόνωσης.
3.Αφηγηματικοί τρόποι και τεχνικές:
Στο διήγημα ακολουθείται ο μεικτός αφηγηματικός τρόπος της μίμησης.Τα γεγονότα τα αφηγείται ένας δραματοποιημένος αφηγητής που είναι και ήρωας της ιστορίας (μέλος μιάς από τις παρέες των θαμώνων ) και συνεπώς αποδίδει τα γεγονότα με πιστότητα. Η αφήγηση διακόπτεται από το ζωντανό διάλογο των άλλων προσώπων που δίνει επιπλέον ζωντάνια , αμεσότητα και παραστατικότητα.
Στο πλαίσιο της νατουραλιστικής καταγραφής των γεγονότων χρησιμοποιείται και η περιγραφή του φυσικού τοπίου (οι νοτιάδες φέραν κ.λ.π).
4.Γλώσσα- ύφος:

Η γλώσσα του κειμένου είναι λαϊκή. Βρίσκουμε λέξεις του ναυτικού ιδιώματος(σοροκάδα) λέξεις τούρκικες( ερίφης) , ενώ και λέξεις της αργκώ αφθονούν (κόβε λόγια και στρί).Χαρακτηριστική είναι και η χρήση από τον Παναγιωτάκη παρεφθαρμένων λογίων εκφράσεων η οποία μας θυμίζει μία άλλη καλλιεργημένη εποχή (από την ευγενής πρόθεσις).
5.Εκφραστικά μέσα.
Τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας σε αυτό το διήγημα υπηρετούν και το νατουραλιστικό του χαρακτήρα.
Εικόνες: (νοτιάδες)
Μεταφορές( πολύ ψείρα μας γίνηκες…)
Προσωποποιήσεις (στη θάλασσα που σιγανάσαινε…).
6.Ηθογράφηση προσώπων:
Ο βασικός ήρωας ο Παναγιωτάκης, είναι ένας άνθρωπος φτωχός, και μόνος, αποδιωγμένος από τους ανθρώπους. Παρουσιάζεται ως μία δραματική φιγούρα.
Ο ταβερνιάρης και οι θαμώνες , τα υπόλοιπα πρόσωπα του διηγήματος παρουσιάζονται ως σκληροί, ασυγκίνητοι, απέναντι στο δράμα του  Παναγιωτάκη.
7.Πληροφορίες.
Το κοινωνικό περιβάλλον του διηγήματος είναι το γνωστό ανεπιτήδευτο περιβάλλον των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων. Ο συγγραφέας αποδίδει το περιβάλλον αυτό χρησιμοποιώντας μία γλώσσα λαϊκή.Ο Παναγιωτάκης προσπαθεί να χρησιμοποιήσει λόγιες εκφράσεις μήπως και δώσει την εντύπωση του καλλιεργημένου ανθρώπου και τον προσέξουν.
8.Στοιχεία νατουραλισμού.
1. Η προκλητικότητα του θέματος, παρουσιάζεται ο μέθυσος πρωταγωνιστής σε μία λαϊκή ταβέρνα.
2.Η απουσία κάθε προσπάθειας εξωραϊσμού προσώπων και καταστάσεων.
3.Η πιστή απόδοση της πραγματικότητας η οποία επιτείνεται από τη λαϊκή γλώσσα.
4.Ο κοινωνικός προβληματισμός που εκφράζεται.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ.
1.Ποιό είναι το κύριο συναίσθημα που διακατέχει τον ήρωα;
2.Ποιά είναι η στάση  του συγγραφέα απέναντι στον ήρωά του;
3.Γιατί ο Ιησούς κάνει ιδιαίτερη μνεία σε όσους τον περιθάλψουν αν και θα τον ίδουν ρακένδυτο και παραμελημένο;
4.Ο Αλμπέρ Καμύ στον  «ξένο» του εισήγαγε την έννοια του παραλόγου. Οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί, οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν, και ενώ έχουν λόγο δεν ομιλούν προκειμένου να δημιουργήσουν υπάρξεις και κοινωνίες με σκοπό και ευδαιμονία και ενδελέχεια.Πιστεύετε ότι όσα συμβαίνουν στον Παναγιωτάκη είναι παράλογα;

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

vasilios888@yahoo.gr