Nέα Ελληνικά κείμενα. Β΄Λυκείου. Στρατής Μυριβήλης. «Η ζωή εν τάφω».

1).Βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέως: Το πραγματικό του όνομα είναι Ευστράτιος Σταματόπουλος. Το ψευδώνυμο Μυριβήλης προέρχεται από το βουνό Μυριβίλι στους πρόποδες του οποίου ευρίσκεται το χωριό του η Συκαμιά.Σπούδασε Νομικά και Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους, ήταν επίσης ανταποκριτής πολεμικός στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο. Από το 1930  και μετά εργάσθηκε ως χρονογράφος σε εφημερίδες των Αθηνών, εξελέγη Ακαδημαϊκός το 1958.

2)Η τριλογία των αντιπολεμικών έργων του είναι η εξής: Η ζωή εν τάφω, Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια, η Παναγιά η Γοργόνα.  Στις νουβέλες του ο Μυριβήλης αξιοποιεί στον ανώτατο βαθμό τα λογοτεχνικά του χαρίσματα. Με γλώσσα μοναδικής πλαστικότητας σμιλεύει τα πρόσωπά του, παρουσιάζει γραφικά πρόσωπα , ήθη και έθιμα, καθώς και τη διάβρωση όλων αυτών όπως παρατηρείται στα αστικά κέντρα.Στα έργα του Μυριβήλη ανθεί ο ρεαλισμός αλλά και η αρίστη λυρικότητά του.Απαράμιλλα επίσης παρουσιαζονται στο έργο του τα φυσικά και τα κοσμικά (φυσικά) χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο κινούνται οι ήρωές του.

3)Το μυθιστόρημα η ζωή εν τάφω με υπότιτλο το βιβλίο του πολέμου είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα της παγκόσμιας αντιπολεμικής λογοτεχνίας. Μέσα σε 58 αφηγηματικές ενότητες αναπτύσσονται οι εμπειρίες του Μυριβήλη από τον Α΄παγκόσμιο πόλεμο. Έντονα χαρακτηριστικά του:

Α) Προσωπική γραφή,Β)  ψυχογραφική δύναμη,Γ) σαρκαστικό αλλά και λυρικό πνεύμα.

4) Θεματικό κέντρο (της μυστικής παπαρούνας: ) : Το μικρό λουλούδι είναι η αφορμή για να εκφράσει ο αφηγητής την ευαισθησία του και την ανθρωπιά του αλλά και τη δίψα του για την επικοινωνία κατά τη διάρκεια του πολέμου στα χαρακώματα.

5) Τεχνική: Η αφήγηση στηρίζεται σε χωρία 1) περιγραφικά και 2) λυρικά.Η αφήγηση διακόπτεται συχνά από περιγραφές χώρου αλλά και συναισθηματικών εσωτερικών καταστάσεων.

ΓΛΩΣΣΑ: Η γλώσσα του κειμένου είναι απλή. Προσεγμένη με πλούσιο λεξιλόγιο. Χαρακτηριστικά της είναι ο μικροπερίοδος λόγος αλλά και οι λίγες δευτερεύουσες προτάσεις.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Μεταφορές: Το φεγγαρώφοτο….δεν ξεσκεπάζει τίποτε

                                      Παρομοιώσεις: Φέγγει σαν μέρα

                                      Αντιθέσεις: Η διαφορά ανάμεσα στα αρχικά και στα τελευταία συναισθήματά του.

Ο χώρος και ο χρόνος: Το περιστατικό τοποθετείται στα χρόνια του Α΄Παγκοσμίου πολέμου και εκτυλίσσεται στο εσωτερικό τοίχωμα του χαρακώματος κατά τη διάρκεια μιας φεγγαρόφωτης νύχτας.

Ηθογράφηση προσώπων: Ο Αντώνης Κωστούλας ( συμβολισμός του αυτοβιογραφικού μοντέλου γραφής του κειμένου ώστε να γίνει άμεσο ,προσωπικό και απολύτως πιστευτό) είναι το πρόσωπο που αφηγείται. Ήταν συμπολεμιστής του συγγραφέα και αποτέλεσε το πρόσωπο που χρησιμοποίησε ο Μυριβήλης για να εκθέσει τις δικές του εμπειρίες.

Τελικός συμβολισμός της παπαρούνας: Μέσα στην ατμόσφαιρα της αποσύνθεσης και της εχθρότητας ένα αγριολούλουδο σύμβολο ειρηνικής ζωής.Η χαρά η οποία συνόδευσε την ανακάλυψη της παπαρούνας αποδεικνύει ότι ο αφηγητής  είναι ζωντανός στο να ξανανοίωσει συναισθήματα ζωής, δημιουργικότητας,χαράς και ευτυχίας.

Ερωτήσεις:

1. Γιατί ο συγγραφέας επιλέγει  το μοτίβο ενός λουλουδιού;

2. Να συγκρίνεις το κείμενο του Μυριβήλη με το παρακάτω κείμενο του Σαμαράκη: (το ποτάμι) :

«Φθάνοντας στην όχθη, στάθηκε και το κοίταζε.Το ποτάμι! Ώστε λοιπόν υπήρχε αυτό το ποτάμι. Ώρες ώρες  συλλογιζόταν μήπως δεν υπήρχε στ΄αλήθεια . Μήπως ήταν στην φαντασία τους , μία ομαδική ψευδαίσθηση.

Είχε βρεί μία ευκαιρία και τράβηξε κατά το ποτάμι. Το πρωϊνό ήτανε θαύμα. Αν ήτανε τυχερός και δεν τον έπαιρναν μυρωδιά. Να πρόφταινε μόνο να βουτήξει στο ποτάμι , να μπεί στα νερά του, τα παρακάτω δεν το ένοιαζαν.

Σε ένα δένδρο στην όχθη άφησε τα ρούχα του και όρθιο επάνω στον κορμό το τουφέκι του. Έριξε δύο τελευταίες ματιές , μία πίσω του, μην  ήτανε κανένας από τους δικούς του, και μία στην αντίπερα όχθη, μην ήτανε κανένας από τους Άλλους. Και μπήκε στο νερό. Από τη στιγμή που το σώμα του μπήκε στο νερό , τούτο το βασανισμένο για δυόμισι σώμα που δύο τραύματα τώρα το είχανε σημαδέψει, από τη στιγμή αυτή έγινε άλλος άνθρωπος. Σαν να πέρασε ένα χέρι με ένα σφουγγάρι μέσα του και να τά σβησε αυτά τα δυόμισι χρόνια. Κολυμπούσε πότε μπρούμυτα και πότε ανάσκελα. Αφηνόταν να τον πηγαίνει το ρεύμα. Έκανε και μακροβούτια. Ήταν ένα παιδί τώρα αυτός ο φαντάρος,που δεν ήτανε παρά εικοσιτριώ χρονώ και όμως τα δυόμισι τελευταία χρόνια  είχαν αφήσει βαθιά ίχνη μέσα του.