Nέα Ελληνικά Κείμενα. Β΄Λυκείου. Η Φόνισσα(Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης).


Συσχέτιση του έργου με το βίο του συγγραφέως:

Ο Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στη Σκιάθο.Γιός ιερέως βίωσε τη χριστιανική παράδοση και τη νεοελληνική επαρχιώτικη πραγματικότητα γεγονός που σφράγισε ανεξίτηλα την προσωπικότητα και το έργο του.Ήταν άνθρωπος βαθύτατα θρησκευόμενος διαπνεόμενος από τα ιδεώδη  του χριστιανισμού φύση ευαίσθητη και ποιητική.Μοναχικός κινούμενος στο μεταίχμιο του κοσμικού και του μοναχικού βίου(κοσμοκαλόγερος).

Βασικά χαρακτηριστικά της γραφής του Παπαδιαμάντη που προσδίδουν στο έργο του ιδιοτυπία,γοητεία και λογοτεχνική αξία:

1.Η Θρησκευτική πνοή: Το θρησκευτικό στοιχείο σημαδεύει τα βιώματα και την έμπνευση του Παπαδιαμάντη.Στα έργα του συναντά κανείς τις δίδυμες δυνάμεις του καλού και του κακού, του χάους και του παραδείσου, της απωλείας και της σωτηρίας.Ο Παπαδιαμάντης ζεί την καθημερινότητα του χριστιανού αντιμετωπίζει ο ίδιος τα διλήμματά του , βιώνει την ηθική κρίση.Γι αυτό και ο χριστιανισμός του έχει χαρακτηρισθεί εμπράγματος.

               2.Τα πρόσωπα του έργου του δεν είναι αυτόνομες προσωπικότητες( η έννοια της θρησκευτικής συλλογικότητας βασιλεύει στο έργο του) αλλά μέλη ενός ευρυτέρου συνόλου ενός κοινού σώματος από  το οποίο αντλούν τους όρους και τις προϋποθέσεις του προσδιορισμού  τους.Αποτελούν με άλλα λόγια μέλημιάς εκκλησιαστικής κοινότητας η οποία και συνέχεται σε μία αρραγή ενότητα.


              3.Την  ιερότητα και μεταφυσική προοπτική προς την οποία ανοίγεται η φύση τονίζουν οι πυκνές αναφορές στα εξωκκλήσια γύρω από τα οποία εκτυλίσσεται και η ζωή των προσώπων του Παπαδιαμάντη σύμβολο της εκκλησιαστικής και υπερβατικής αναφορικότητας της ύπαρξης.Παράλληλα και η εμμονή στα τοπωνύμια έτσι  εξηγείται , μέσα από τον ιερό χαρακτήρα της φύσης,όλα γύρω του είναι ευλογημένα.

              4.Τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη ζωντανεύουν τη ζωή του επαρχιώτικου Ελληνισμού με όλη της την αυθεντικότητα την αθωότητα την ειδυλλιακότητα αλλά και τη μιζέρια.Το λαογραφικό στοιχείο που αφθονεί σε αυτά πηγάζει μέσα από την πραγματική εξοικείωση του συγγραφέα με το αντικείμενό του: έχει ζήσει και έχει αγαπήσει τη ζωή της υπαίθρου που ηθογραφεί.
      Η Ψυχογραφία του Παπαδιαμάντη:
Mε περισσή ευαισθησία ο συγγραφέας παρακολουθεί τους ήρωές του εισχωρεί στα βάθη του νοός των και της ψυχής τους και καταγράφει τις μυστικές κινήσεις του εσωτερικού τους κόσμου.Η καταγραφή αυτή προσδίδει τη διάσταση του βάθους στα πεζογραφήματά του που λειτουργούν σε δύο επίπεδα.Σε ένα επίπεδο ρεαλιστικό και σε ένα επίπεδο λυρικό-ποιητικό.
Αφηγηματικοί τρόποι τεχνικές:
Στο απόσπασμα έχουμε τους εξης τρόπους αφήγησης:
Περιγραφή(εσωτερικός χώρος του σπιτιού) διάλογος(ανάμεσα στη Φραγκογιαννού και στα κορίτσια) εσωτερικός μονόλογος, προσημάνσεις (οι ενθυμήσεις της για τη γέννηση των παιδιών).

Γλώσσα και ύφος:
Η καθαρεύουσα κυριαρχεί στα αφηγηματικά και περιγραφικά μέρη , ενώ στους διαλόγους και μονολόγους των  προσώπων υπάρχει η δημοτική.Το ύφος του Παπαδιαμάντη μπορεί να χαρακτηρισθεί γλαφυρό και χαριτωμένο με έναν διάχυτο λυρισμό στις  περιγραφές.Σίγουρα στα εκφραστικά του μέσα θα πρέπει να σημειώσουμε την εκπληκτική του ικανότητα για την εικονοπλασία,ως άνθρωπος της φύσης.Αξιοσημείωτος είναι ο χώρος και ο χρόνος του διηγήματος. Υπάρχει εναλλαγή του έσω χώρου (σπίτι) με τον έξω χώρο(σπίτι εξοχής, η θάλασσα). Ίσως αποτελεί προτύπωση της γής(χώρα αμαρτωλή) και του ουρανού(χώρα αγίων).Ούτως ή άλλως ο άνθρωπος κινείται ανάμεσα σε δύο κόσμους, αυτόν του ουρανού και της γής.
Χαρακτηρισμός: Η Φραγκογιαννού δεν είναι μία στυγνή εγκληματίας αλλά μία γυναίκα που έχει ενστερνιστεί τις θρησκευτικές και ηθικές αντιλήψεις της εποχής της και έχει ζήσει με αυτές τη ζωή της,βλέποντας ότι ο ουρανός και ο παράδεισος αποτελούν την ευτυχία του ανθρώπου.
Ερωτήσεις:
Είναι γνωστός ο μύθος της Μήδειας. Συγκρίνοντάς τον με τη Φόνισσα βλέπετε κάποιες ομοιότητες ή και διαφορές. Ας τις αναφέρετε:
«Η εκδίκησή της Μήδειας όμως επειδή την εγκατέλειψε ο Ιάσων  δε σταμάτησε εδώ, αλλά έφτασε στο πιο αποτρόπαιο έγκλημά της. Σκότωσε τα δύο της παιδιά Φέρητα και Μέρμερο, που είχε αποκτήσει με τον Ιάσονα, ανέβηκε μετά σ' ένα άρμα που το έσερναν φτερωτοί δράκοντες και έφτασε στην Αθήνα, όπου ενώθηκε με τον Αιγέα και απέκτησε το Μήδο. Προσπάθησε όμως να δηλητηριάσει το Θησέα κι έτσι ο Αιγέας την έδιωξε κι εκείνη κατέφυγε κοντά στο γιο της, Μήδο, στην Ασία, στη χώρα που από το όνομά της ονομάστηκε Μηδία.
Προς το τέλος της ζωής της κατέβηκε στα Ηλύσια Πεδία, όπου και έγινε σύζυγος του Αχιλλέα, παραμένοντας αθάνατη.».

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

vasilios888@yahoo.gr