Έκφραση-Έκθεση Γ΄Λυκείου. Θέμα εκθέσεως:

Πρωταρχική αρχή της Δημοκρατίας και βασικός νόμος προστασίας της είναι να λέγονται τα πράγματα απερίφραστα δημόσια και όσο γίνεται πιο έγκαιρα. Αυτόν ακριβώς το σκοπό επιτελεί στα ευνομούμενα κράτη ο τύπος, ο οποίος δίκαια ονομάζεται «Τετάρτη εξουσία».

1.Ποιός ο ρόλος και η αποστολή του Τύπου;

2.Πιστεύετε πώς στις μέρες μας ο Τύπος ανταποκρίνεται στην αποστολή του;

Ανάπτυξη:

Δημοκρατία σημαίνει διαφάνεια και έλεγχος της εξουσίας.Γι αυτό και η πληροφόρηση του πολίτη για τις όποιες ενέργειες των πολιτικών προσώπων αποτελεί ύψιστο λειτούργημα για κάθε δημοκρατική κοινωνία.Ο Τύπος εφόσον σέβεται την αποστολή του αποτελεί το δίαυλο επικοινωνίας των πολιτών με την εξουσία.

Μέσα στη ροή της ιστορίας παρατηρούμε ότι υπάρχουν τρείς περίοδοι γύρω από την εξέλιξη του τύπου:Η πρώτη (1500-1789) χαρακτηρίζει την απολυταρχικότητα του Τύπου.Στη δεύτερη (1789-1939) ο τύπος είναι φιλελεύθερος και πρεσβεύει ότι η αλήθεια είναι προϊόν διαλόγου.Η Τρίτη(1939-σήμερα) χαρακτηρίζει τον τύπο ως πληροφοριακή παράμετρο η οποία στηρίζεται στη ροή των πληροφοριών.

Η πολιτική δύναμη  του Τύπου είναι δεδομένη και πηγάζει από τη δύναμη  και τη γρήγορη διάδοση της πληροφορίας στη σύγχρονη εποχή.Ο τύπος μέσα στην καλοπροαίρετη κριτική που ασκεί στην εξουσία ελέγχει τους κυβερνώντες. Προασπίζει τη νομιμότητα των δημοκρατικών  θεσμών και άρα στηρίζει το προπύργιο της δημοκρατίας τον κοινοβουλευτισμό. Διαμορφώνει και ολοκληρώνει το πλαίσιο λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών σε όλα τα επίπεδα από τα κατώτατα έως τα ανώτατα της πολιτειακής πυραμίδας.Ο Τύπος είναι αυτός ο οποίος υλοποιεί την αρχή της δημοσιότητας και της διαφάνειας η οποία είναι και η βασική οργανωτική αρχή της δημοκρατίας.

Σύμφωνα με τον Ουμπέρτο Έκο η ενημέρωση δεν είναι πλέον ένα όργανο για την παραγωγή οικονομικών αγαθών αλλά έγινε η  ίδια το κυριότερο από αυτά τα αγαθά.Λειτουργώντας λοιπόν ο Τύπος ως βιομηχανία  του ελευθέρου χρόνου περισσότερο ως εμπορία και λιγότερο ως  λειτούργημα είναι αναπόφευκτο να μετατρέπει την ίδια πληροφορία σε εμπόρευμα, σε απλά χρηστική και ευχάριστη ενημέρωση. Η τρέχουσα λογική της αγοράς είναι τελικά αυτή που ευνοεί το χυδαίο και το υπερβολικό, το ψεύτικο εκείνο το οποίο διαφθείρει και δεν μορφώνει.

Γενικότερα τα ΜΜΕ στην εποχή που τα πάντα υποτάσσονται στην προώθηση του καταναλωτισμού μετατρέπονται σε φορείς εδραίωσης ή εξάπλωσης της καταναλωτικής κοινωνίας με τη βοήθεια βέβαια και του μεγάλου αριθμού των διαφημίσεων που καταχωρούνται σε αυτά.Η διαφήμιση με αυτόν τον τρόπο γίνεται ο ομφάλιος λώρος των ΜΜΕ και βέβαια του Τύπου το οξυγόνο και η  τροφός του.Το πλέγμα αυτό κυκλοφορία-διαφήμιση οδηγεί στην ανάγκη της εντυπωσιοθηρίας που πολλές φορές συντελείται με τη διόγκωση γεγονότων ελάσσονος σημασίας.

Στο χώρο του Τύπου παρατηρείται μία αλληλεπίδραση μεταξύ των παραδοσιακών φορέων του κεφαλαίου και του Κράτους.Η  κρατική νομοθεσία για τη ρύθμιση θεμάτων ζωτικών  για τη λειτουργία του Τύπου, η οικονομική εξάρτησή του από το κράτος, συνιστούν μία οιωνεί κρατικοποίηση του Τύπου, κάτι που συνεπάγεται την υποταγή του στα συμφέροντα της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας.

Όμως κάθε ασθένεια αντιμετωπίζεται, ο Τύπος θα πρέπει να αναταχθεί και να προσφέρει όλα όσα έχει ταχθεί να δίδει στους πολίτες.Ο Τύπος θα πρέπει να θεσπιστεί συνταγματικά ως Τετάρτη εξουσία,δεσμευμένος από συγκεκριμένο πολιτικό και νομικό πλαίσιο. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις οι εκπρόσωποι του Τύπου θα δεσμεύονται από ισχύον νομικό πλαίσιο και  θα διαθέτουν όλη την πρέπουσα ελευθερία λόγου και πράξης προκειμένου να πληροφορούν  αδέσμευτα και έγκυρα τον κοινωνικό κόσμο.

Από την άλλη πλευρά απαιτείται η πνευματική εγρήγορση του αναγνωστικού κοινού στην κατεύθυνση  που χάραξε ο Ιταλός σημειολόγος Ουμπέρτο Έκο . Σύμφωνα με αυτόν πάντα το μήνυμα θα αποκωδικοποιείται, θα κρίνεται και κυρίως όλοι θα γνωρίζουν τις πηγές προέλευσής του.Πρός αυτή την κατεύθυνση μπορεί να συνδράμει και ο ρόλος μιάς Παιδαγωγικής των μέσων μιάς πολυφωνικής εκπαίδευσης που θα καθιστά το νέο γνώστη του πολύπλευρου ρόλου  που διαδραματίζουν τα ΜΜΕ στις ημέρες μας. Ο κόσμος των ΜΜΕ είναι ειδικά για τα παιδιά σε τελευταία ανάλυση ένας καινούργιος κόσμος που θα πρέπει να τον μάθουν  και να τον εσωτερικεύσουν ποικιλοτρόπως. Πολύ σοφά ο Άλντους Χάξλεϋ διατυπώνει την γνώμη του ως ακολούθως: «Η μαζική επικοινωνία δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή.Είναι απλώς μία δύναμη και όπως οποιαδήποτε άλλη δύναμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί καλά ή άσχημα.