Έκφραση-Έκθεση Γ΄Λυκείου.

 

«Πρωταρχική αρχή της Δημοκρατίας, και βασικός νόμος προστασίας της είναι να λέγονται τα πράγματα απερίφραστα, δημόσια και όσο γίνεται πιο έγκαιρα. Αυτόν ακριβώς το σκοπό επιτελεί στα ευνομούμενα κράτη  ο τύπος που δίκαια ονομάζεται «Τετάρτη εξουσία».

1.Ποιός ο ρόλος και η αποστολή του Τύπου;

2.Πιστεύετε πώς στις ημέρες μας ο Τύπος ανταποκρίνεται στην αποστολή του;

Σχόλια: Το θέμα ανήκει στον  τύπο εκθεσιοτίτλου με αναλυτική διατύπωση και με ευδιάκριτα τα δεδομένα και τα ζητούμενα. Αναπτύσσοντας το δεδομένο ο μαθητής θα πρέπει μέσα από μία σύντομη  ιστορική  αναδρομή να δείξει την αλληλεξάρτηση Δημοκρατίας και Τύπου και να αναπτύξει τις προϋποθέσεις σύφωνα με τις οποίες ο τύπος δικαιώνει την προσωνυμία του ως Τετάρτη Εξουσία.Στο 1^ο ερώτημα επιβάλλεται να τονισθεί η πολλαπλότητα των ρόλων και ιδιαίτερα η πολιτική αποστολή του τύπου. Και τέλος στο 2^ο ερώτημα, αν η απάντηση είναι αρνητική, αφού καταγραφούν οι συνέπειες της υπολειτουργίας του τύπου για τον αναγνώστη και το  δημοκρατικό πολίτευμα, να προταθούν μέτρα για τη θεραπεία της.

Εισαγωγή: Δημοκρατία σημαίνει διαφάνεια και έλεγχος της εξουσίας. Γι αυτό η πληροφόρηση του πολίτη για τις όποιες ενέργειες των πολιτικών προσώπων αποτελεί ύψιστο λειτούργημα για κάθε δημοκρατική κοινωνία. Ο Τύπος εφόσον σέβεται την αποστολή του, αποτελεί το δίαυλο επικοινωνίας των πολιτών με την εξουσία.

Κυρίως θέμα:Ορισμός: Τύπος λέγεται η τυπογραφία και γενικότερα η δημοσιογραφία στο σύνολό της. Το σύνολο των εφημερίδων και περιοδικών μαζί με τους δημοσιογράφους,τους τυπογράφους αλλά και τον όλο τεχνολογικό εξοπλισμό που  χρησιμοποιείται.

Ο πολιτικός ρόλος του Τύπου: Η πολιτική λειτουργία του Τύπου συνίσταται στο να:

1.Ελέγχει την εξουσία ασκώντας κριτική.

2.Προασπίζει τη νομιμότητα των δημοκρατικών θεσμών.

3.Στηρίζει τον κοινοβουλευτισμό.

4. Διαμορφώνει και ολοκληρώνει το πλαίσιο λειτουργίας  των δημοκρατικών θεσμών σε όλα τα επίπεδα.

5.Αποτελεί βήμα διαμαρτυρίας των πολιτών και κανάλι επικοινωνίας της  κοινωνίας των πολιτών.

6.Στιγματίζει την αυθαιρεσία της πολιτικής εξουσίας, τις διάφορες υπερβάσεις και καταχρήσεις των εξουσιών,προστατεύοντας  ταυτόχρονα τον πολίτη.

Υπόλοιπες  λειτουργίες του Τύπου:

Η κοινωνικοποιητική

Η ενημερωτική και πληροφοριακή

Η ψυχαγωγική

Η οικονομική

Η ιδεολογική και μορφωτική.

Αρνητικές εκδηλώσεις του τύπου:

1.Εντυπωσιοθηρία, πηχιαίοι και άσχετοι με το περιεχόμενο τίτλοι.

2.Κολοβωμένη είδηση, μονομέρεια, υπερβολή, εσκεμμένη υποτίμηση ή υπερτίμηση της είδησης.

3.Αυθαίρετη και αποσπασματική ενημέρωση για την οικονομική ,πολιτική και κοινωνική ζωή.

4.Κομματική προπαγάνδα που εξυπηρετεί κομματικά συμφέροντα.

5.Ρυπαρότητες και ανώνυμοι υπαινιγμοί που προσβάλλουν τα δημόσια ήθη.

6.Κιτρινισμός  του τύπου που σπιλώνει εξέχουσες προσωπικότητες.

7.Λαϊκισμός, ευτελής θωπεία των αντιλήψεων,των κατωτέρων ενστίκτων και των διαθέσεων του αναγνωστικού κοινού.

8.Συνθηματολογία, φανατισμός και εμπάθεια.

9.Κακοποίηση της νέας ελληνικής γλώσσας από αδέξιους χειριστές.

Αιτίες για την υπολειτουργία του Τύπου:

1.Σύμφωνα με τον Ουμπέρτο Έκο η ενημέρωση δεν είναι πλέον ένα όργανο για την παραγωγή οικονομικών αγαθών αλλά έγινε η ίδια το κυριότερο από τα αγαθά.

2.Λειτουργώντας λοιπόν ο τύπος ως βιομηχανία του ελευθέρου χρόνου περισσότερο ως εμπόρευμα και λιγότερο ως λειτούργημα κατάντησε σε εμπόρευμα με ανταλλακτική αξία στα χέρια ισχυρών της γής, οι οποίοι μέσα από τον τύπο προσπαθούν να προωθήσουν τον έλεγχο των μαζών και τα εξουσιαστικά σχέδιά τους.

3.Ο Τύπος δεν μπορεί να ξεφύγει από την εμπορευματική λογική της αγοράς.

4.Γενικότερα τα Μ.Μ.Ε στην εποχή που τα πάντα υποτάσσονται στην προώθηση του καταναλωτισμού, μετατρέπονται σε φορείς εδραίωσης ή εξάπλωσης της καταναλωτικής  κοινωνίας.

5.Πολλές φορές οι διαφημιστές προτιμούν όχι τα «σοβαρά» έντυπα αλλά αυτά τα οποία απλά διαθέτουν αναγνώστες με ιδιαίτερη  οικονομική επιφάνεια.

6.Στο χώρο του τύπου παρατηρείται μία αλληλεπίδραση μεταξύ των παραδοσιακών φορέων του κεφαλαίου και του Κράτους.

7.Η γραφειοκρατική συγκρότηση και η αντίστοιχη λειτουργία των δημοσιογραφικών οργανισμών θέτουν αρκετούς τυπικούς και άτυπους περιορισμούς στο έργο του δημοσιογράφου.

8.Δυστυχώς πολλές φορές η βαθιά αντιανθρώπινη καταναλωτική κοινωνία διαμορφώνει και τον ανάλογο τύπο καταναλωτή που έχει ανάγκη ένα συγκεκριμένο τύπο και πληροφόρηση.

Συνέπειες της υπολειτουργίας του τύπου:

Ατομικό επίπεδο: ανευθυνοποίηση

                                 Ακρισία

                                 Φανατισμός και εμπάθεια.

                                 Συλλέκτης πληροφοριών

                                 Ετεροπροσδιορισμός

                                 Ιδεολογική χειραγώγηση,μαζοποίηση, παθητικότητα.

Πολιτικό επίπεδο:  δυσχεραίνεται ο πολιτικός διάλογος.

                                    Νοθεύεται η πολιτική συνείδηση.

                                    Αποπροσανατολίζεται η κοινή γνώμη μέσα από την παραπληροφόρηση.

Τρόποι αντιμετώπισης:

1. Ο τύπος πρέπει να θεσπισθεί και συνταγματικά ως Τετάρτη εξουσια, ώστε η πληροφόρηση να εισέλθει στη συνταγματική νομιμοποίηση.

2.Απαιτείται η πνευματική εγρήγορση του αναγνωστικού κοινού, μέσα από την παιδεία και την ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας.

3.Σε αυτή την κατεύθυνση  μπορεί να συνδράμει και ο ρόλος μιάς Παιδαγωγικής των Μέσων,μιάς πολυφωνικής εκπαίδευσης που θα καθιστά το νέο γνώστη του πολυπλεύρου ρόλου που κατέχουν τα Μ.Μ.Ε.

(Επίκληση στην αυθεντία) : Πολύ σοφά ο Άλντους Χάξλεϋ διατυπώνει: «η μαζική επικοινωνία δεν είναι ούτε καλή  ούτε κακή. Είναι απλώς μία δύναμη και όπως οποιαδήποτε άλλη δύναμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί καλά ή άσχημα».