Γερουνδιακό – Παθητική Περιφραστική Συζυγία – Μετατροπή σε σύνταξη debeo + απαρέμφατο



Το γερουνδιακό είναι ρηματικό επίθετο με παθητική σημασία. Σχηματίζεται από το ενεστωτικό θέμα με την προσθήκη των καταλήξεων: ndusndandum και κλίνεται όπως τα δευτερόκλιτα επίθετα. Αντιστοιχεί στα ρηματικά επίθετα της ελληνικής σε –τέος.
Το γερουνδιακό, όπως και κάθε επίθετο χρησιμεύει:
  1. Ως επιθετικός προσδιορισμός
  2. Ως κατηγορούμενο, όπου μαζί με το sum σχηματίζει τη λεγόμενη παθητική περιφραστική συζυγία (μεταφράζουμε με το «πρέπει να»). Σ’ αυτή την περίπτωση γίνεται χρήση δύο συντάξεων:
α) Προσωπική σύνταξη, όταν το γερουνδιακό ανήκει σε ρήμα ενεργητικό μεταβατικό που συντάσσεται με αιτιατική. Το γερουνδιακό συμφωνεί με το υποκείμενο του sum στο γένος, στον αριθμό και στην πτώση.

Σχηματικά έχουμε: Υποκείμενο + sum + γερουνδιακό σε ονομαστική, ως κατηγορούμενο στο υποκείμενο + Δοτική του ποιητικού αιτίου.
laudandus is sit (nobis)  (είναι αξιέπαινος από εμάς όποιος)
Η προσωπική σύνταξη, με την παθητική περιφραστική συζυγία, μπορεί να μετατραπεί σε σύνταξη: i) με το προσωπικό ρήμα debeo (πρέπει) + απαρέμφατο (του ρήματος στο οποίο ανήκει το γερουνδιακό):
Υποκείμενο + debeo + Απαρέμφατο Ενεστώτα + Αντικείμενο σε Αιτιατική
ii) με το απρόσωπο ρήμα debet:
Απρόσωπο ρήμα debet + Απαρέμφατο ως Υποκείμενο + Αντικείμενο + Ποιητικό αίτιο



β) Απρόσωπη σύνταξη, όταν το ρήμα, στο οποίο ανήκει το γερουνδιακό, είναι αμετάβατο ή συντάσσεται με πτώση διαφορετική από την αιτιατική. Στην περίπτωση αυτή το γερουνδιακό βρίσκεται στην ονομαστική ενικού του ουδετέρου.
Σχηματικά έχουμε: Ουδέτερο γερουνδιακού + est + Δοτική ποιητικού αιτίου + Αντικείμενο σε δοτική.
Η απρόσωπη σύνταξη, μετατρέπεται με τη χρήση του debeo, ως εξής:
Υποκείμενο + debeo + Απαρέμφατο Ενεστώτα + Αντικείμενο (όχι σε αιτιατική)

  1. Ως κατηγορηματικός προσδιορισμός, που εκφράζει πρόθεση-σκοπό (γερουνδιακό σκοπού). Κυρίως με ρήματα που σημαίνουν: δίνω, παρέχω, ζητώ, δέχομαι κ.ά.

Μετατροπή της σύνταξης με παθητική περιφραστική συζυγία σε σύνταξη με το debeo ή debet + απαρέμφατο

Κείμενο 46
Nec magis vituperandus est proditor patriae:       
α) Nec magis nos debemus vituperare proditorem (και δεν πρέπει να επικρίνουμε περισσότερο τον προδότη) [με το προσωπικό ρήμα debeo + ενεργητικό απαρέμφατο ως αντικείμενο]
β) Nec magis debet vituperari a nobis proditorem (και δεν πρέπει να επικρίνεται από εμάς περισσότερο ο προδότης) [με το απρόσωπο debet + παθητικό απαρέμφατο ως υποκείμενο ρήματος + ποιητικό αίτιο]

ut laudandus is sit (Δευ/σα Συμπερασματική, εκφερόμενη με Υποτακτική, γιατί το συμπέρασμα στη λατινική γλώσσα θεωρείται μια υποκειμενική πράξη ή κατάσταση)
α) ut nos debeamus laudare eum (ώστε πρέπει να επαινούμε αυτόν) [με το προσωπικό ρήμα debeo + ενεργητικό απαρέμφατο ως αντικείμενο]

β) ut debeat laudari a nobis eum  (ώστε πρέπει να επαινείται από εμάς αυτός) [με το απρόσωπο debet + παθητικό απαρέμφατο ως υποκείμενο ρήματος + ποιητικό αίτιο]

Κείμενο 48
quod imperandum militibus esset (Δευ/σα Αναφορική, εκφερόμενη με Υποτακτική, επειδή έχουμε πλάγιο λόγο)
α) quod deberet imperari militibus ab eo (κάτι που έπρεπε να διαταχθεί στους στρατιώτες απ’ αυτόν) [με το απρόσωπο debet + παθητικό απαρέμφατο ως υποκείμενο ρήματος + ποιητικό αίτιο]
β) quod is deberet imperare militibus (κάτι που έπρεπε αυτός να διατάξει τους στρατιώτες) [με το προσωπικό ρήμα debeo + ενεργητικό απαρέμφατο ως αντικείμενο]

Παθητική Περιφραστική Συζυγία: γερουνδιακό + ρήμα sum

vitupero (1) επικρίνω

Οριστική                                                        Υποτακτική
Ενεστ.             vituperandus-a-um sum           vituperandus-a-um sim
Παρατ.             vituperandus-a-um eram         vituperandus-a-um essem
Μέλλ.              vituperandus-a-um ero            ---
Παρακ.            vituperandus-a-um fui             vituperandus-a-um fuerim
Υπερσυντ.       vituperandus-a-um fueram      vituperandus-a-um fuissem
Σ. Μέλλ.          vituperandus-a-um fuero

Απαρέμφατο Ενεστώτα
vituperandum-am-um esse

Απαρέμφατο Παρακειμένου
vituperandum-am-um fuisse


Brooke Shaden 


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

vasilios888@yahoo.gr