Φιλολογικές προτάσεις.

1.Aνάλυση ιστορικού παραθέματος.

Α.Προσδιορίζω το γεγονός σχόλιο που ευρίσκεται πίσω από το δοθέν παράθεμα.,και το γράφω ως τίτλο-θεματική περίοδος του παραθέματος.(Μέσα στο πλαίσιο ιδέας –χώρου-χρόνου-αξιών που αντιπροσωπεύει το παράθεμα).

Β.Γράφω αναλυτικά –δομικά τι λέει το παράθεμα.Όταν λέμε αναλυτικά –δομικά εννοούμε ότι ευρίσκουμε το θέμα τις λεπτομέρειες και την κατακλείδα του παραθέματος,βάσει του σχεδίου ότι όλα αυτά αναφέρονται σε κάποιες ιδέες που έγιναν πράξη,σε σχόλια,σε κάποιο χώρο και χρόνο,σε κάποιους ανθρώπους,σε αιτίες,σε σκοπούς και αξίες.Έπειτα προσέχω να μεταφέρω αυτά που μου λέει το παράθεμα έχοντας ανακαλύψει την μέθοδό του.Δηλ.το παράθεμα δίνει αιτίες –αποτελέσματα,κάνει σύγκριση αντίθεση,αναλογίες,διαιρεί δεδομένα,ορίζει,δίδει παραδείγματα,κ.ο.κ.Επίσης θα πρέπει να κατανοήσω το συλλογισμό του-παραγωγικός,επαγωγικός,αναλογικός –καθώς και τι αξίες προσπαθεί να περάσει και τι εκτιμήσεις να κάνει.

Γ.Ανακαλύπτω σε ποια παράγραφο του βιβλίου αναφέρεται το παράθεμα-μπορεί οι παράγραφοι να είναι δύο και περισσότερες,και ανακατεμένες στο βιβλίο οπότε πρέπει να τις συνδυάσω.Αντιμετωπίζω το παράθεμα ως αίτιο ή αποτέλεσμα,ως πρώτο μέγεθος της σύγκρισης,κ.ο.κ.οπότε ό,τι μου λέει το βιβλίο το παρουσιάζω ως αποτέλεσμα,ή ως το άλλο μέρος της σύγκρισης,δένοντας τα πάντα με τις σωστές διαρθρωτικές λέξεις π.χ άρα,από την άλλη πλευρά,κ.λ.π.

Δ.Κάνω το δικό μου συνδυασμό ,δίνοντας ένα αξιολογικό συμπέρασμα το οποίο περιέχει κρίσεις –συμπεράσματα για όλα τα παραπάνω.Ως εξής.

1)Στον τομέα των ιδεών καταλαβαίνω πως οι ιδέες του παραθέματος συνδυάζονται με τις ιδέες του βιβλίου για κάποιο κοινό γεγονός ,σχόλιο.

2)Στον τομέα των πράξεων καταλαβαίνω πώς οι πράξεις του παραθέματος συνδυάζονται με τις πράξεις του βιβλίου καθώς και τις συνέπειες τους.

3)Ανακαλύπτω τις κοινές ή όχι αιτίες παραθέματος –βιβλίου για το κοινό γεγονός,καθώς και τις κοινές ή όχι συνέπειες όλων των παραπάνω.

4)Κάνω μία δική μου κρίση-καθολική θεώρηση για το πώς όλα τα παραπάνω που ανέφερα επηρέασαν την κίνηση του πολιτισμού,την πρόκληση γεγονότων(μικρασιατική καταστροφή),την πορεία πολλών γεγονότων μέσα στο χρόνο ,πώς πολλά πράγματα μπορούν να εξηγηθούν μέσα από τα παραπάνω –μέσα από δικές μου ιστορικές γνώσεις του χθές και του σήμερα ,καθώς και από πιθανές προβλέψεις του αύριο(π.χ «τώρα καταλαβαίνουμε πως το εθνικό μας ελάττωμα ,η διχόνοια επηρέασε την ελληνική επανάσταση ,μέσα από τους εμφυλίους πολέμους»).

Ε.Παράδειγμα.

Δοθέν κείμενο «Ο Αυστριακός καγκελάριος –Μέττερνιχ-διατύπωνε με ωμότητα την πολιτική του φιλοσοφία «Μόνο οι μονάρχες έχουν δικαίωμα να καθορίζουν τις τύχες των λαών.Οι ηγεμόνες ευθύνονται για τις πράξεις τους μόνο απέναντι στο Θεό.Έλεγε επιγραμματικά «Πέρα από τα ανατολικά σύνορά μας τριακόσιες ή τετρακόσιες χιλιάδες κρεμασμένοι,στραγγαλισμένοι ,παλουκωμένοι,δεν είναι και σπουδαίο πράγμα.».

Ερώτηση:Ποια φιλοσοφία των μοναρχών του 18^ου –19^ου αι διαφαίνεται στο παραπάνω κείμενο ,πώς την δικαιολογείς;

Απάντηση:Το κείμενο αναφέρεται στην φιλοσοφία του Μέττερνιχ αυστριακού καγκελαρίου,ο οποίος έζησε τον 19^ο αι.Άρα θεματική περίοδο Α΄ γράφω «Το παράθεμα ,όπως καταλαβαίνουμε ,αναφέρεται στη φιλοσοφία του Αυστριακού καγκελαρίου Μέττερνιχ ,προκειμένου να καταλάβουμε τον τρόπο σκέψης των μοναρχών της Ιεράς Συμμαχίας στις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.».

Β΄.Γράφω αναλυτικά τι λέει το παράθεμα «Συγκεκριμένα μας παρουσιάζει τον Αυστριακό καγκελάριο γνήσιο τέκνο της εποχής του,να πιστεύει ότι μόνον οι μονάρχες έχουν δικαίωμα στη ζωή και στα δικαιώματα των υποδούλων και μη λαών.Για απόδειξη των παραπάνω μας δίνει ως παράδειγμα την περίφημη φράση του που επιδεικνύει παντελή αδιαφορία για την ανθρώπινη ζωή ως τέτοια χάριν της υπεράσπισης του αγαθού της μοναρχίας και μόνο.Η φράση αυτή πράγματι ομιλεί απαξιωτικά για τη ζωή πολλών αδικοχαμένων και βασανισμένων ανθρώπων.

Γ΄.(Συνδέω με το βιβλίο)Θεωρώ τα παραπάνω αιτία άρα ό,τι μου λέει το βιβλίο αποτέλεσμα.(σελ116-117) «Πράγματι όλα αυτά φαίνονται στο ότι όταν νικήθηκε ο Ναπολέων…..συνδέεται με το όνομά του.».

Δ΄.(δικός μου συνδυασμός –αιτιολόγηση μέσα από δικές μου γνώσεις,αξιολόγηση.) «Πράγματι όπως καταλαβαίνουμε η μοναρχική Ευρώπη δεν θα άφηνε κανέναν Ναπολέοντα πάλι να την αμφισβητήσει.Όλοι οι μονάρχες σαν τον Μέττερνιχ θα προσπαθούσαν να υπερασπίσουν τις κληρονομικές μοναρχίες για να διασφαλίσουν οι ίδιοι και τα έθνη που αντιπροσώπευαν τα ιστορικά κεκτημένα.(Η Αυστρία είχε εθνικές μειονότητες υπόδουλες,και σε καμμία περίπτωση δεν μπορούσε να τεθεί υπέρ της Ελλάδος,από φόβο μήπως αυτές οι εθνότητες επίσης επαναστατήσουν.).Άρα καταλαβαίνουμε πόσο αντίξοες ήταν οι διεθνείς συνθήκες παραμονές της Ελληνικής επανάστασης.Βέβαια τα Ελληνικά δίκαια τελικά θα υπερίσχυαν.

Β.Δ.Μακρυπούλιας

Δρ.Φιλοσοφίας.

2.Εισήγηση στα επιμορφωτικά προγράμματα νεοδιορίστων εκπαιδευτικών,περίοδος Απριλίου-Μαΐου,2007.

ΘΕΜΑΤΑ:1.Παρουσίαση και ανάλυση θεμάτων εφαρμογής διδακτικών μεθόδων.

2.Αξιολόγηση μαθητικού και διδακτικού έργου.

3.Αξιολόγηση διδακτικού έργου.

ΘΕΜΑ 1:Παρουσίαση και ανάλυση θεμάτων εφαρμογής διδακτικών μεθόδων.

1^α.Στάδια προσέγγισης των διδακτικών μεθόδων:ορισμός

προσέγγιση

ανάπτυξη.

Κατά τη διάρκεια του ορισμού δίδω τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της ενότητας –υπό μορφή θεματικών προτάσεων-που θα διδάξουμε.

Η προσέγγιση αγγίζει-πέρα από τον ορισμό-την ουσία και τις λεπτομέρειες της διδακτέας ενότητος.Προχωρούμε στην περιγραφή και στην αφήγηση των σημαντικών μερών του μαθήματός μας.

Η ανάπτυξη αποτελεί το κυρίως θέμα της διδακτικής ώρας.Μέσα από την ανάπτυξη εκτυλίσσεται το σχέδιο μαθήματος και δράσης του καθηγητή,ο οποίος με αυτό τον τρόπο φθάνει στο στάδιο ολοκλήρωσης και τεκμηρίωσης των ιδεών και των αξιών του μαθήματός του.

2.Διάκριση μεθόδων.

Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τις μεθόδους σε καθαρά νοητικές –γνωσιολογικές (ασχολούνται μόνο με τα θεωρήματα και τα αξιώματα του γνωσιολογικού αντικειμένου)αλλά και σε αξιολογικές-πρακτικές(ασχολούνται με την τροποποίηση και καλυτέρευση των εξωγενών παραγόντων στη διαδικασία της μάθησης.

Στην πρώτη κατηγορία θα μπορούσαμε να εντάξουμε τις παρακάτω μεθόδους:

1.παραγωγική.

2.επαγωγική.

3.αναλογική.

4.η εις άτοπον απαγωγή.

5.υποθετική.

6.διαζευκτική.

Στη δεύτερη κατηγορία θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε τις παρακάτω μεθόδους:

1.μαθητοκεντρική.

2.δασκαλοκεντρική.

3.focus group.

4.role rlay.

5.ατομοκεντρική.

6.ταξικοκεντρική.

Εννοείται ότι όλα αυτά άνετα εφαρμόζονται σε όλα τα είδη και τομείς μαθημάτων.Εάν θεωρήσουμε ότι όλα τα μαθήματα-διδασκαλίες,στηρίζονται στο ζεύγος ιδέα-γνώση αυτής της ιδέας καθώς και το γεγονός ότι όλα τα μαθήματα υπακούουν σε μία πρώτη σύλληψη η οποία γίνεται εφαρμοσμένη πραγματικότητα τότε καταλαβαίνουμε ότι όλοι οι συλλογισμοί βοηθούν οι ιδέες να γίνουν αποδεδειγμένη αλήθεια,και βέβαια όλα τα δεδομένα να ταξινομηθούν σε νόμους και κανόνες με καθολική επιβολή και ισχύ.

ΤΟΜΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΜΕΘΟΔΩΝ.

Σύμφωνα και με την Αριστοτελική διαίρεση της φιλοσοφίας θα μπορούσαμε να χωρίσουμε τα διδακτικά αντικείμενα του σχολείου στους παρακάτω γνωσιολογικούς τομείς:

1.Θεωρητικά μαθήματα (π.χ Αρχαία Ελληνικά,Νέα Ελληνική γραμματεία,κ.λ.π).

2.Μαθήματα που υπακούουν στην ελεύθερη ποιητική διάθεση του ανθρώπου(τα μαθήματα αισθητικής αγωγής π.χ το μάθημα των Καλλιτεχνικών,της Μουσικής κ.ο.κ).

3.Τα μαθήματα θετικής κατεύθυνσης και καθαρής τεχνικής και πρακτικής εφαρμογής:π.χ τα Μαθηματικά και η Φυσική και η Χημεία,το μάθημα της Πληροφορικής,τα τεχνολογικά μαθήματα,η φυσική αγωγή κ.ο.κ.

Όλα αυτά τα γνωστικά αντικείμενα στηρίζονται στο ζεύγος ιδέα-γνώση διότι αναμφίβολα όλα ξεκινούν από μία κεντρική σύλληψη η οποία μέσα από την κατάλληλη θεωρία καταλήγει σε συγκεκριμένες πραγματώσεις και εφαρμογές.

Π.χ.τα Αρχαία Ελληνικά ξεκινούν από τις ιδέες του ωραίου του καλού και του ωφελίμου.Μέσα από την ανάλυση της σχετικής των γραμματείας αυτές αναδεικνύονται ως εφαρμοσμένες αξίες πολιτισμών και καταστάσεων κοινωνικών δείχνοντας στους μαθητές ότι όχι μόνο μπορούμε να εφαρμόσουμε ανώτερες ιδέες και ιδανικά αλλά και τον τρόπο που μπορούμε αυτό να το κάνουμε.

Το μάθημα της Μουσικής ξεκινά από την ιδέα της αρμονίας και της συμμετρίας και της απόλυτης φυσικής ισορροπίας.Μέσα από τον τρόπο πραγμάτωσης και εφαρμογής των θεωρημάτων και αξιωμάτων αυτού του «μαθήματος»ο μαθητής μπορεί να καταλάβει ότι η αρμονία υπάρχει και γίνεται αισθητή μέσα από τον τρόπο της μουσικής η οποία επηρεάζει τον άνθρωπο να πετύχει τη δική του αρμονία στον τρόπο ζωής του.

Το μάθημα της Φυσικής αγωγής ξεκινά αναμφίβολα από την ιδέα του σωματικού κάλλους μέσα από το οποίο περνά η ψυχική και πνευματική υγεία και ισορροπία.Άρα λοιπόν μέσα από τις πρακτικές του «μαθήματος»αυτού οι οποίες είναι απολύτως τεκμηριωμένες θεωρητικά και ερευνητικά οι μαθητές βιώνουν την απόλυτη δυνατότητα του «νούς υγιής εν σώματι υγιεί».

Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι όλα τα μαθήματα είναι απεσταλμένοι και αγγελιαφόροι ανωτέρων ιδεών και αξιών οι οποίες αξίζει να δειχθούν και αναλυθούν στους μαθητές.Συνέπεια βέβαια της πιο πάνω διαπίστωσης είναι το γεγονός ότι όλα τα μαθήματα μπορούν να υποταχθούν σε μεθόδους και συλλογισμούς οι οποίοι θα ξεκινούν από τις ιδέες τους –των μαθημάτων-και θα ξεκινούν στις πρακτικές εφαρμογές τους ή και το αντίστροφο ή ό,τι άλλο μεθοδολογικό μπορεί να ισχύσει.

ΣΤΑΔΙΑ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ.

Θα μπορούσαμε να ορίσουμε τα στάδια στο δρόμο προς τη μέθοδο ως ακολούθως:

1.εμπειρία .

2.θαυμασμός.

3.απορία.

4.αμφιβολία.

5.σύνθεση συμπεράσματος.

Μέσα από την εμπειρία ερχόμαστε σε πρώτη γνωσιολογική επαφή με το διδακτικό αντικείμενο.Ο θαυμασμός κάτι αναμνησιακά και συνειρμικά ξυπνά στους μαθητές ώστε να νοιώσουν μία έλξη προς το γνωστικό αντικείμενο.Η απορία είναι ακριβώς η αίσθηση αναγκαιότητας των γνώσεων και εφαρμογών που παρέχει το μάθημα.Σίγουρα η αμφιβολία βεβαιώνει ότι κανείς μέσα στο σχολικό χώρο δεν είναι πιστός αντιγραφέας των ήδη καθιερωμένων αλλά ο καθένας προτείνει τους δικους του δρόμους και γνώμη.Η σύνθεση του συμπεράσματος σημαίνει ότι τα δεδομένα μπορούν να δώσουν νόμους και καθολικές αξίες και εφαρμογές.

Εφαρμογή των παραπάνω σταδίων στα σχολικά μαθήματα.

Εφαρμογή στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών.

Κατ΄αρχήν δίνουμε στους μαθητές το κείμενο.Έστω ότι δίνουμε το παρακάτω πρωτότυπο κείμενο: «Λέγω ότι πολλαί και καλαί ελπίδες ημίν εισί σωτηρίας .Ημείς μεν γάρ φυλάττομεν τους των θεών όρκους ,οι δε πολέμιοι επιορκούσι τε και τας σπονδάς παρά τους όρκους λύουσιν».

Ξενοφών,Κύρου Ανάβασις,3,2,10-11.

Το παραπάνω κείμενο θα πρέπει να υπακούσει στο παρακάτω σχεδιάγραμμα του τριγώνου. A=Ποιος =ο Ξενοφών

Β=τι(ιδέες και αξίες) Γ=σε ποιόν απευθύνεται(σε ευσυνείδητους πολίτες).

Η εμπειρία στο παραπάνω κείμενο έρχεται μέσα από την ανάγνωση.Ο θαυμασμός γεννάται όταν κατανοηθούν οι κρυμμένες ιδέες του αποσπάσματος(η καλή συνήθεια να τηρούνται οι υποχρεώσεις απέναντι στα ιερά και στα όσια).Η απορία έρχεται μέσα από την ανάγκη να γνωρίσει ο μαθητής βαθύτερα τις ιδέες και τις αξίες και του Ξενοφώντος αλλά και άλλων ιστορικών της εποχής.Η αμφιβολία είναι συνέπεια όλων των παραπάνω διότι ο μαθητής μπορεί να προβάλει έντονο αγνωστικισμό λέγοντας ότι δεν πιστέυει ότι η τήρηση των όρκων φέρνει σίγουρα

Β.Δ.Μακρυπούλιας

Φιλόλογος Πειραματικού Γυμνασίου Μυτιλήνης.

3.Αρχαία Ελληνικά από μετάφραση.Πρόταση διαγωνίσματος.

Α’Κείμενο.

Ευριπίδη,Ελένη.

Β΄Επεισόδιο,2^η σκηνή,στίχοι 786-810.

«ΑΓ:Δυσκολονόητος ο Θεός,παιδί μου,

ολοένα αλλάζει.Εδώθε κείθε σέρνει,

πότε ψηλά,πότε βαθιά τα πάντα.

ο ένας δυστυχάει,ο άλλος όχι,

όμως κι΄αυτός κακό θάνατο βρίσκει.

Δεν έχει πάντα η τύχη σιγουριά.Κι οι δυό σας

βάσανα δοκιμάσατε,απ’ του κόσμου

τα λόγια εσύ,κι’αυτός από τους πολέμους.

Σαν πολεμούσε,τίποτε δικό του.

Και τώρα δίχως κόπο η ευτυχία.

Δεν ντρόπιασες το γέροντα γονιό σου

και τους Διόσκουρους,δεν έχεις κάνει

όσα δεινά σου φόρτωσαν.Θυμάμαι

το γάμο σου,στο νου μου ξαναφέρνω

πως έτρεχα βαστώντας τις λαμπάδες

πλάι στο αμάξι σου κι εσύ νυφούλα

μαζί μ’αυτόν το πατρικό σου σπίτι

το ευτυχισμένο χαιρετούσες.Όποιος

δε νοιώθει σέβας για τ’αφεντικά του

και δε συμπάσχει σε χαρές και λύπες,

δούλος κακός.Εγώ κι αν είμαι σκλάβος,

θέλω μες στους καλούς να με λογιάζουν.

Λεύτερος αν δεν είμαι,λεύτερη έχω

ψυχή.Το’ να κακό κάλλιο από τα δύο:φαύλη

να’χω καρδιά και δούλο να με λένε.».

Β΄ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ.

1)Το απόσπασμα είναι από τη β’σκηνή του Β’επεισοδίου .Να γράψετε τι ονομάζουμε επεισόδιο στην αρχαία τραγωδία,και να αναφέρετε τα επικά-διαλογικά μέρη της τραγωδίας.

4 μον.

2)α) «Δυσκολονόητος……πότε βαθιά τα πάντα». (786-788).

β) «Λεύτερος……..να με λένε».(808-810).

Να σχολιασθούν οι φράσεις του κειμένου σε σχέση με τους προβληματισμούς του Ευριπίδη γύρω από επίκαιρα φιλοσοφικά προβλήματα.

4 μον.

3)α)Να χωρίσετε το κείμενο σε ενότητες δίνοντας σε κάθε μία ενότητα τον σχετικό πλαγιότιτλο.

3 μον.

β)Να εντοπίσετε δύο μεταφορές και μία ποιητική εικόνα που αναπτύσσονται στο κείμενο.

3 μον.

4)α)Ο αγγελιαφόρος φιλοσοφεί με βάση τα γεγονότα.Να τον χαρακτηρίσετε λαμβάνοντας υπ’όψιν τη φιλοσοφία που εκθέτει στο Μενέλαο.

3 μον.

β)Ποια πολιτιστικά στοιχεία διακρίνονται στο κείμενο;

3 μον.

Καλή επιτυχία!

Β.Μακρυπούλιας.

Φιλόλογος Πειραματικού Γυμνασίου Μυτιλήνης.

4.Προτεινόμενο διαγώνισμα στο Μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ ΄Γυμνασίου.

Α.Κείμενο

Η μόλυνση του περιβάλλοντος.

Η μόλυνση του περιβάλλοντος είναι οι ανεπιθύμητες μεταβολές που γίνονται στα φυσικά,χημικά και βιολογικά χαρακτηριστικά του αέρα,του νερού και του εδάφους.Οι μεταβολές αυτές μπορεί να είναι επιβλαβείς για τους οργανισμούς,τις φυσικές πηγές και τις διαδικασίες που εφοδιάζουν τον άνθρωπο με κάθε είδους αγαθά και υπηρετούν τις ανάγκες του.Στην κατάληξη κάθε διατάραξης στη φύση,από όπου και να ξεκινήσει κι όποιες διαδρομές κι αν ακολουθήσει,βρίσκεται ο άνθρωπος που,σαν στοιχείο του γήϊνου οικοσυστήματος αλλά και ως υπερκαταναλωτής,αποτελεί τον αποδέκτη όποιων σκόπιμων ή απερίσκεπτων αλλοιώσεων προκάλεσε στο οικολογικό του περιβάλλον.

Ο πρωτόγονος άνθρωπος για πολλές χιλιετηρίδες ήταν ακίνδυνος για τη φύση,επειδή λειτουργούσε μέσα στα φυσικά οικοσυστήματα σαν ένα συστατικό τους αρμονικά ενταγμένο.Με την χρησιμοποίηση της φωτιάς,την καλλιέργεια της γης,αργότερα,και την εκτροφή ζώων άρχισε να εισάγει διαταρακτικούς παράγοντες μέσα στα οικοσυστήματα.Η εξαντλητική κατανάλωση φυσικών προϊόντων και η πληθυσμιακή έκρηξη του είδους μας μεγιστοποίησαν την παρέμβαση του ανθρώπου στη δομή και τη λειτουργία των φυσικών οικοσυστημάτων.Ο άνθρωπος εκχερσώνει λιβάδια,αποξηραίνει έλη και λίμνες,καταστρέφει δάση,αντικαθιστά φυσικά οικοσυστήματα με άλλα που επιθυμεί και χρειάζεται για τις ανάγκες του:τροποποιεί τη σύνθεση των βιοκοινοτήτων,δημιουργεί τεχνητά ή συντηρούμενα οικοσυστήματα μονοκαλλιεργειών,εξαφανίζει ολόκληρους πληθυσμούς και είδη από την πανίδα και την χλωρίδα με τα φυτοφάρμακα και τα εντομοκτόνα.Η καταστροφή της φυτικής κάλυψης επιφέρει αλλοιώσεις στη σύνθεση και τον αριθμό των ετερότροφων πληθυσμών,επιταχύνει τη διάβρωση και την απόπλυση των εδαφών και αυξάνει τις πλημμύρες.Και επιπρόσθετα,με τον αφανισμό και την τροποποίηση του περιβάλλοντος με αφύσικες διαδικασίες,γέμισε τον αέρα,το νερό και το έδαφος με επιβλαβή βιομηχανικά απόβλητα,οικοδομώντας ένα τεχνητό «γιγαντιαίο αστικό οικοσύστημα»,πολυδάπανο και αφύσικο,που αναγκάζει το φυσικό οικοσύστημα σε μία καθολική αντίδραση.

Β΄.Ερωτήσεις.

1)Ποιες περιπτώσεις επιβλαβούς παρέμβασης του ανθρώπου στο περιβάλλον αναφέρονται στο κείμενο;

2,5 μον.

2) «Οι μεταβολές….τις ανάγκες του».Να χωρίσετε την περίοδο σε προτάσεις και να αναφέρετε τον τρόπο σύνδεσης των προτάσεων αυτών.

2,5 μον.

3)Να αναγνωρισθεί το είδος των υπογραμμισμένων προτάσεων του κειμένου και να εντοπισθεί ο συντακτικός τους ρόλος.

2,5 μον.

4)Να συμπληρωθούν τα κενά των παρακάτω προτάσεων με την κατάλληλη λέξη της παρένθεσης:

α)Η(φυτική,φυσική)…………………..ομορφιά του τοπίου ήταν αξεπέραστη.

β)Αυτό το γλυπτό είναι αντίγραφο.Το…………………..(πρότυπο,πρωτότυπο)του βρίσκεται σε ένα μουσείο.

γ)Οι……………………(κρητικοί,κριτικοί)του θεάτρου θεώρησαν την παράσταση αυτή αξεπέραστη.

δ)Είχε ένα σοβαρό ατύχημα που του προκάλεσε προσωρινή ………………………(αμνηστία,αμνησία).

ε)Άρχισε να απαγγέλλει ένα…………………..(χορικό,χωρικό)από την Ιγιγένεια του Ευριπίδη.

2,5 μον.

Γ.Θέμα προς ανάπτυξη.

«Ο άνθρωπος ζει μέσα στο φυσικό περιβάλλον.Το εκμεταλλεύεται,το ρυπαίνει,το μολύνει,το καταστρέφει και στις μέρες μας το κακό έχει προχωρήσει σε επικίνδυνο σημείο.Ξεκινώντας από αυτά τα δεδομένα να εξετάσετε πώς βλάπτεται το περιβάλλον ιδιαίτερα από το σημερινό άνθρωπο και ποιοι είναι οι αντίστοιχοι κίνδυνοι που απειλούν το περιβάλλον και τον ίδιο.»

10 μον.

Καλή επιτυχία!

Β.Δ.Μακρυπούλιας.

Φιλόλογος Πειραματικού Γυμνασίου Μυτιλήνης.

5.ΠΕΚ,2009-2010.

Noμός:Λέσβου.

Μακρυπούλιας Βασίλειος.

Φιλόλογος.

Α.Νεοελληνική Γλώσσα,Γ,Λυκείου.

1.Παρουσίαση του μαθήματος.

Κατασκευάζουμε το σχετικό σχέδιο μαθήματος.Προσπαθούμε να καλύψουμε όλο το γνωσιολογικό εύρος του μαθήματος μέσα από την κατάλληλη δόμηση της ύλης και του χρόνου διδασκαλίας.

Άρα:Διδάσκουμε την ύλη σε συνεχή αναφορά με κείμενα που δίνουμε στους μαθητές.Προσπαθούμε και εφαρμόζουμε στα κείμενα όλη τη θεωρία που διδάσκεται.Προσέχουμε ότι και οι μαθητές κατά τρόπο αντίστροφο θα πρέπει να παράγουν γραπτό λόγο σύμφωνο με την διδακτέα ύλη.Όλες π.χ οι τεχνικές πειθούς θα πρέπει να ανιχνεύονται στα γραπτά δοκίμια των μαθητών.

Καλό είναι η δεύτερη ώρα διδασκαλίας να αναλίσκεται στην συνεργατική γραφή δοκιμίου ανάμεσα στον καθηγητή και στον μαθητή.Αυτό σημαίνει σφαιρική και δομικά σωστή ανάλυση και σύνθεση του γραπτού δοκιμίου.

2.Τρόπος ανάλυσης του κειμένου.

Διδάσκουμε το κείμενο στους μαθητές και προσπαθούμε να το αναλύουμε δομικά-νοητικά-μορφολογικά.

Ως ακολούθως:

Ιδεολογική και αξιολογική ανάλυση του κειμένου.Καταλαβαίνουμε ποιος είναι ο κεντρικός ιδεολογικός και αξιολογικός άξονας του κειμένου,ποιο πρόσωπο πρωταγωνισθεί,ποια ιδέα κρύβεται πίσω από τις φράσεις,και σε ποιο μοντέλο ατόμου,κοινωνίας και ιδεολογικής σύλληψης καταλήγει ο συγγραφέας.

Κατανοούμε τη δομή του κειμένου,μέσα από τις παραγράφους και τους σχετικούς πλαγιότιτλους.

Προχωρούμε προς τη συλλογιστική του κειμένου,τη μέθοδο ανάπτυξης,την επίκληση και όλους τους τρόπους πειθούς.

Η μορφοσυντακτική ανάλυση είναι σημαντική στην ανάλυση του κειμένου,παράλληλα με την ανεύρεση των αφηγηματικών και άλλων τεχνικών του κειμένου.

Ο μαθητής καταλαβαίνει την εξωτερικότητα του κειμένου-αρηματικός λόγος,συνδυασμός φωνηέντων,γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα κ.ακαθώς και την εσωτερικότητα αυτού,τις ιδέες,την ηθική ενδελέχεια κ.ο.κ.

3.Διδάσκουμε το κείμενο δίδοντας όλες τις ασκήσεις που βοηθούν το μαθητή να χειρισθεί όλες τις μορφές του γραπτού λόγου(περίληψη,γραφή παραγράφου,ανακάλυψη τρόπων πειθούς,λεξιλογικές ασκήσεις κ.λ.π.).

4.Είναι σημαντικό να δώσουμε στους μαθητές σχεδιάγραμμα δομής της δοκιμιακής γραφής κειμένου προκειμένου να συνεργασθούμε πάνω σε συγκεκριμένο άξονα πορείας και ανάπτυξης.Επιβάλλεται να αναλυθούν ή έστω να συζητηθούν όσα περισσότερα θέματα γραφής δοκιμίου είναι δυνατόν.Η γραφή δοκιμίου προϋποθέτει τη συνεχή ωρίμανση του μαθηή ο οποίος καλείται να αναπτύσσει σύγχρονες έννοιες,δίδοντας τις αιτίες τους και την ενδελέχειά τους για την πολιτιστική πρόοδο του ανθρώπου και της κοινωνίας.

Β.Δ.Μακρυπούλιας.

Φιλόλογος Πειραματικού Γυμνασίου Μυτιλήνης.

Γνωστικό Αντικείμενο:Αξιολόγηση εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Α.Η σύγχρονη φιλοσοφία της αξιολόγησης.

Μετά την ανάπτυξη της διαθεματικής επιστήμης,φιλοσοφίας και φυσικών επιστημών,ειδικότερα μετά την ανάπτυξη του μεταμοντερνισμού και της φυσικής θεωρίας της απροσδιοριστίας ο μαθητής θα πρέπει να θεωρείται μία μορφή απείρου.Άρα λοιπόν η αξιολόγηση θα πρέπει ως θεώρηση να ακολουθήσει αυτή την απροσδιοριστία και να επισημαίνει όσα περισσότερα χαρακτηριστικά μπορεί σε σχέση με την προσωπικότητα και την απόδοση του μαθητή,αλλά και πάλι να μην θεωρεί τίποτε ως απολύτως δεδομένο και να ανιχνεύει συνεχώς νέα στοιχεία και δυνατότητες εκ μέρους του μαθητού.

Δεν θα πρέπει πλέον η αξιολόγηση να προχωρεί σύμφωνα με το αιτιοκρατικό καρτεσιανό μοντέλο.Π.χ.Λέει ο μαθητής μάθημα(αιτία)άρα τον αξιολογώ θετικά (αποτέλεσμα).Πλέον μετά την θεωρία της απροσδιοριστίας του μεταμοντερνισμού θα πρέπει να εξετάζουμε πολλές ακόμη παραμέτρους στην προσωπικότητα και στην απόδοση του μαθητή-πέρα από το ότι «λέει το μάθημα σωστά»εξετάζουμε εάν το κατανοεί σε σχέση με σύψχρονες άλλες έννοιες,με διαχρονικές άλλες έννοιες ,με την ίδια την πορεία της ζωής του κ.λ.π.

Β.Ο τρόπος αξιολόγησης των μαθημάτων παρέχεται από το υπουργείο Παιδείας.Όμως ο κάθε καθηγητής μπορεί να δημιουργήσει ένα προσωπικό πίνακα κριτηρίων ο οποίος με την κατάλληλη αναγωγή στην κλίμακα 1-20 θα αποδίδει τη σωστή αξιολόγηση στον μαθητή.Προσπαθούμε να αξιολογούμε αρχίζοντας την κρίση μας από την προσωπικότητα και τα βαθύτερα στοιχεία του μαθητού,πηγαίνοντας προς τα παραμόνιμα στοιχεία-καθημερινή συμμετοχή-και αφήνοντας τελευταία τα μοναδικά κριτήρια όπως είναι τα ωριαία διαγωνίσματα.

Θα πρέπει να προσέξουμε το γεγονός ότι αυτό το οποίο διδάσκουμε αυτόκαι αξιολογούμε.Άρα θα πρέπει να είμαστε πολύ σαφείς στη διδασκαλία δομώντας σωστά το μάθημά μας,ούτως ώστε ο μαθητής να καταλάβει ότι το στοιχείο που κρύβεται έχει δοθεί και με την κατάλληλη πορεία σκέψης και πράξης θα το ανεύρει.Π.χ.Διδάσκοντας την ιστορία ως αιτία,αποτέλεσμα κ.λ.π.ζητώ στο διαγώνισμα την αιτία και βέβαια οι μαθητές εύκολα την αναζητούν και την γράφουν.

Γ.Η αξιολόγηση πλέον,μέσα από την ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών θα πρέπει να γίνει και διαθεματική και διαντικειμενική και περισσότερο ενδελεχής.Οι μαθητές θα πρέπει να καταλαβαίνουν το κοινό υπόστρωμα δύο και περισσοτέρων μαθημάτων,και επίσης θα πρέπει μέσα από την κατάλληλη χρήση των νέων τεχνολογιών να συλλέγουν στοιχεία βοηθητικά στην καλύτερη κατανόηση του μαθήματος.Π.χ.Διδάσκοντας την φιλευσπλαχνία των Συρακουσίων απέναντι στους Αθηναίους έχουμε πλέον τον τρόπο να αξιλογήσουμε το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών μέσα από μία διαχρονική ανάλύση της έννοιας της φιλευσπλαχνίας –και σε σχέση με το μάθημα των θρησκευτικών-σε άλλα θρησκεύματα και πολιτισμούς.

Δ.Μέσα αξιολόγησης.

Γραπτές δοκιμασίες.

Ηλεκτρονικά μέσα.

Ερωτηματολόγια.

Κείμενα.

Πηγές.

Β.Δ.Μακρυπούλιας.

Φιλόλογος Πειραματικού Γυμνασίου Μυτιλήνης.

6.Τα Αρχαία Ελληνικά και τα Ελληνόπουλα.

Αντί άλλης αρχής,παραδίδω αποσπάσματα από γραπτά κείμενα περιοδικού τα οποία διάβασα και πράγματι μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση.Αναφέρει για την εθνική μας γλώσσα,τα Αρχαία Ελληνικά,ο Γάλλος ελληνιστής Μισέλ Κασεβίτς «Η πρωτοτυπία της Ελληνικής γλώσσης,είναι ότι αποτελεί μοναδική ινδοευρωπαϊκή γλώσσα με αδιάκοπη συνέχεια από τη δεύτερη χιλιετία έως σήμερα.Έτσι μπορούμε να μελετήσουμε τις αλλαγές της μέσα σε μία πολύ μεγάλη χρονική περίοδο,και να βρούμε τη σχέση ανάμεσα στην αρχαία και τη σύγχρονη ελληνική γλώσσα.Η ελληνική είναι η πιο ζωντανή από όλες τις γλώσσες».

Παγκόσμιος θαυμασμός λοιπόν υπάρχει για την δική μας γλώσσα,τη μητέρα των Νέων Ελληνικών,τα αποκαλούμενα μεν «αρχαία»Ελληνικά,αλλά ουσιαστικά δε απόλυτα και συνεχή Ελληνικά.Αυτός ο θαυμασμός δεν είναι άτοπος και ανεξήγητος.Οι Αρχαίοι Έλληνες ήταν ο περιούσιος λαός του λόγου,το ζωντανό μέρος όπου συνέβησαν τα πιο σημαντικά φιλοσοφικά και πραγματικά γεγονότα της παγκοσμίου ιστορίας.Άρα η γλώσσα των ανθρώπων αυτών μεταφέρει νοήματα και δυνάμεις που και σήμερα έχουν πολλά να πουν στον άνθρωπο και στην πολιτισμική συνέχεια.Το παγκόσμιο γλωσσικό στερέωμα και ειδικά το ευρωπαϊκό στηρίζεται στην αρχαία Ελληνική,διότι με αυτό τον τρόπο συνεχίζει την ανάμνηση των πιο υψηλών αξιών που μεταφέρονται μέσα από την γλώσσα του λαού του λόγου.Όλες οι λέξεις των Ελλήνων στηρίζονται σε ιδέες και αξίες,έχουν συμπαντική σημασία,και αναφέρονται σε ανώτερες καταστάσεις του ανθρώπου,πέρα από ευτελείς εξελίξεις τύπου «αργκώ».

Πράγματι μέσα από τις λέξεις μεταφέρονται ανώτερες σκέψεις και αξίες.Η λέξη είναι το όχημα του μυαλού μας,και οι αρχαίοι μετέφεραν όλο τον τρόπο τού πώς ο Άνθρωπος του Λόγου θα καταφέρει να ολοκληρωθεί και να αποκατασταθεί.Για παράδειγμα το ρήμα οίδα (γνωρίζω)και το ρήμα ειμί(είμαι)έχουν μόνο στα αρχαία Ελληνικά κοινή προστακτική(ίσθι).Διότι για τους αρχαίους Έλληνες το να είσαι ισοδυναμεί με το να γνωρίζεις.Αυτά τα ζωοποιά νοήματα μόνον η εθνική μας γλώσσα μπορεί να τα μεταφέρει,η οποία πράγματι αποτελεί οδηγό αιώνιο στις πιο δύσκολες καταστάσεις.

Διαβάζουμε ότι το μεγάλο αφεντικό της Microsoft ο πολύς Γκαίητζ υποχρεώνει όλους ανεξαιρέτως τους υπαλλήλους του να εκμάθουν τα αρχαία Ελληνικά.Ο λόγος είναι απλός.Τα Αρχαία Ελληνικά παρέχουν 90.000.000 λεκτικούς τύπους προς ηλεκτρονική χρήση,τη στιγμή κατά την οποία τα Αγγλικά δίνουν αντίστοιχους τύπους 430.000,και τα Λατινικά 9.000.000.Επίσης σύμφωνα με τον διάσημο Αμερικανό η γλώσσα του Πλάτωνα δίδει ηγεμονισμό στον άνθρωπο και τον βοηθεί στην συγκρότηση μιάς δυναμικής προσωπικότητος.

Το ερώτημα εύλογο γεννάται.Εάν η υφήλιος με τους αντιπροσώπους της υμνεί την γλώσσα του Αριστοτέλους,εμείς οι Νεοέλληνες δεν θα πρέπει να κάνουμε τα πάντα προκειμένου να διαφυλάξουμε την αλυσίδα της εθνικής μας συνέχειας της οποίας χρυσός κρίκος είναι και η γλώσσα,η γλώσσα των αρχαίων και αιωνίως επικαίρων Αρχαίων Ελλήνων;

Η αναγέννηση του Ελληνικού έθνους μπορεί να αρχίσει μέσα από τον πνευματικό φορέα της γλώσσας των ανθρώπων που πρώτοι μίλησαν για το λόγο:των Αρχαίων Ελλήνων.Η νεολαία μας διαβάζοντας κείμενα των μεγάλων αυτών εκπροσώπων του πνεύματος στην μητρική μας γλώσσα θα ανακαλύψει μέσα της το λόγο,την καταγωγή της από κάτι υψηλότερο,σκοπούς αξίες και ιδανικά.Η ίδια μας η κοινωνία οι φορείς της και οι θεσμοί της μέσα από τη δύναμη των Πλατωνικών λέξεων θα θυμηθεί το όνειρο της ιδανικής Πολιτείας,μέσα από τον Αριστοτέλη θα ελπίσει στον άνθρωπο της μεσότητος και του μέτρου.Όλα αυτά μπορούν να συμβούν διότι οι αρχαίες Ελληνικές λέξεις κρύβουν αρχέγονες σημασίες και όχι καθημερινές συμβάσεις –όπως δυστυχώς η Νέα Ελληνική(έστω σε κάποιο βαθμό).

Η γεωμετρία των αρχαίων Ελληνικών-ως γνωστόν τα μεγάλα πνεύματα της αρχαιότητος ήταν και φιλόσοφοι και μαθηματικοί κ.λ.π-ταξιθετούν αυτοκρατορικά το ανθρώπινο μυαλό ωθώντας το άτομο σε καλή αντίληψη της γλώσσας,του κόσμου,του δικού μας κόσμου,του διψασμένου να πιεί το νερό της σωστής ανθρώπινης παρουσίας.

Ακόμη και οι Ιάπωνες εισήγαγαν τον Πλάτωνα από το πρωτότυπο στα πανεπιστήμιά τους και αφιερώνονται στη γνώση της γλώσσας του μεγάλου φιλοσόφου,στη γνώση που μελετά και εκφράζει το βιβλίο της ζωής.Εμείς ας νοιώσουμε τη φωνή των προγόνων μας μέσα μας και ας την κάνουμε λόγο προόδου της σημερινής ανθρωπότητος.

Β.Δ.Μακρυπούλιας.

7.Εισήγηση στα επιμορφωτικά προγράμματα νεοδιορίστων εκπαιδευτικών,περίοδος Απριλίου-Μαΐου,2007.

ΘΕΜΑΤΑ:1.Παρουσίαση και ανάλυση θεμάτων εφαρμογής διδακτικών μεθόδων.

2.Αξιολόγηση μαθητικού και διδακτικού έργου.

3.Αξιολόγηση διδακτικού έργου.

ΘΕΜΑ 1:Παρουσίαση και ανάλυση θεμάτων εφαρμογής διδακτικών μεθόδων.

1^α.Στάδια προσέγγισης των διδακτικών μεθόδων:ορισμός

προσέγγιση

ανάπτυξη.

Κατά τη διάρκεια του ορισμού δίδω τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της ενότητας –υπό μορφή θεματικών προτάσεων-που θα διδάξουμε.

Η προσέγγιση αγγίζει-πέρα από τον ορισμό-την ουσία και τις λεπτομέρειες της διδακτέας ενότητος.Προχωρούμε στην περιγραφή και στην αφήγηση των σημαντικών μερών του μαθήματός μας.

Η ανάπτυξη αποτελεί το κυρίως θέμα της διδακτικής ώρας.Μέσα από την ανάπτυξη εκτυλίσσεται το σχέδιο μαθήματος και δράσης του καθηγητή,ο οποίος με αυτό τον τρόπο φθάνει στο στάδιο ολοκλήρωσης και τεκμηρίωσης των ιδεών και των αξιών του μαθήματός του.

2.Διάκριση μεθόδων.

Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τις μεθόδους σε καθαρά νοητικές –γνωσιολογικές (ασχολούνται μόνο με τα θεωρήματα και τα αξιώματα του γνωσιολογικού αντικειμένου)αλλά και σε αξιολογικές-πρακτικές(ασχολούνται με την τροποποίηση και καλυτέρευση των εξωγενών παραγόντων στη διαδικασία της μάθησης.

Στην πρώτη κατηγορία θα μπορούσαμε να εντάξουμε τις παρακάτω μεθόδους:

1.παραγωγική.

2.επαγωγική.

3.αναλογική.

4.η εις άτοπον απαγωγή.

5.υποθετική.

6.διαζευκτική.

Στη δεύτερη κατηγορία θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε τις παρακάτω μεθόδους:

1.μαθητοκεντρική.

2.δασκαλοκεντρική.

3.focus group.

4.role rlay.

5.ατομοκεντρική.

6.ταξικοκεντρική.

Εννοείται ότι όλα αυτά άνετα εφαρμόζονται σε όλα τα είδη και τομείς μαθημάτων.Εάν θεωρήσουμε ότι όλα τα μαθήματα-διδασκαλίες,στηρίζονται στο ζεύγος ιδέα-γνώση αυτής της ιδέας καθώς και το γεγονός ότι όλα τα μαθήματα υπακούουν σε μία πρώτη σύλληψη η οποία γίνεται εφαρμοσμένη πραγματικότητα τότε καταλαβαίνουμε ότι όλοι οι συλλογισμοί βοηθούν οι ιδέες να γίνουν αποδεδειγμένη αλήθεια,και βέβαια όλα τα δεδομένα να ταξινομηθούν σε νόμους και κανόνες με καθολική επιβολή και ισχύ.

ΤΟΜΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΜΕΘΟΔΩΝ.

Σύμφωνα και με την Αριστοτελική διαίρεση της φιλοσοφίας θα μπορούσαμε να χωρίσουμε τα διδακτικά αντικείμενα του σχολείου στους παρακάτω γνωσιολογικούς τομείς:

1.Θεωρητικά μαθήματα (π.χ Αρχαία Ελληνικά,Νέα Ελληνική γραμματεία,κ.λ.π).

2.Μαθήματα που υπακούουν στην ελεύθερη ποιητική διάθεση του ανθρώπου(τα μαθήματα αισθητικής αγωγής π.χ το μάθημα των Καλλιτεχνικών,της Μουσικής κ.ο.κ).

3.Τα μαθήματα θετικής κατεύθυνσης και καθαρής τεχνικής και πρακτικής εφαρμογής:π.χ τα Μαθηματικά και η Φυσική και η Χημεία,το μάθημα της Πληροφορικής,τα τεχνολογικά μαθήματα,η φυσική αγωγή κ.ο.κ.

Όλα αυτά τα γνωστικά αντικείμενα στηρίζονται στο ζεύγος ιδέα-γνώση διότι αναμφίβολα όλα ξεκινούν από μία κεντρική σύλληψη η οποία μέσα από την κατάλληλη θεωρία καταλήγει σε συγκεκριμένες πραγματώσεις και εφαρμογές.

Π.χ.τα Αρχαία Ελληνικά ξεκινούν από τις ιδέες του ωραίου του καλού και του ωφελίμου.Μέσα από την ανάλυση της σχετικής των γραμματείας αυτές αναδεικνύονται ως εφαρμοσμένες αξίες πολιτισμών και καταστάσεων κοινωνικών δείχνοντας στους μαθητές ότι όχι μόνο μπορούμε να εφαρμόσουμε ανώτερες ιδέες και ιδανικά αλλά και τον τρόπο που μπορούμε αυτό να το κάνουμε.

Το μάθημα της Μουσικής ξεκινά από την ιδέα της αρμονίας και της συμμετρίας και της απόλυτης φυσικής ισορροπίας.Μέσα από τον τρόπο πραγμάτωσης και εφαρμογής των θεωρημάτων και αξιωμάτων αυτού του «μαθήματος»ο μαθητής μπορεί να καταλάβει ότι η αρμονία υπάρχει και γίνεται αισθητή μέσα από τον τρόπο της μουσικής η οποία επηρεάζει τον άνθρωπο να πετύχει τη δική του αρμονία στον τρόπο ζωής του.

Το μάθημα της Φυσικής αγωγής ξεκινά αναμφίβολα από την ιδέα του σωματικού κάλλους μέσα από το οποίο περνά η ψυχική και πνευματική υγεία και ισορροπία.Άρα λοιπόν μέσα από τις πρακτικές του «μαθήματος»αυτού οι οποίες είναι απολύτως τεκμηριωμένες θεωρητικά και ερευνητικά οι μαθητές βιώνουν την απόλυτη δυνατότητα του «νούς υγιής εν σώματι υγιεί».

Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι όλα τα μαθήματα είναι απεσταλμένοι και αγγελιαφόροι ανωτέρων ιδεών και αξιών οι οποίες αξίζει να δειχθούν και αναλυθούν στους μαθητές.Συνέπεια βέβαια της πιο πάνω διαπίστωσης είναι το γεγονός ότι όλα τα μαθήματα μπορούν να υποταχθούν σε μεθόδους και συλλογισμούς οι οποίοι θα ξεκινούν από τις ιδέες τους –των μαθημάτων-και θα ξεκινούν στις πρακτικές εφαρμογές τους ή και το αντίστροφο ή ό,τι άλλο μεθοδολογικό μπορεί να ισχύσει.

ΣΤΑΔΙΑ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ.

Θα μπορούσαμε να ορίσουμε τα στάδια στο δρόμο προς τη μέθοδο ως ακολούθως:

1.εμπειρία .

2.θαυμασμός.

3.απορία.

4.αμφιβολία.

5.σύνθεση συμπεράσματος.

Μέσα από την εμπειρία ερχόμαστε σε πρώτη γνωσιολογική επαφή με το διδακτικό αντικείμενο.Ο θαυμασμός κάτι αναμνησιακά και συνειρμικά ξυπνά στους μαθητές ώστε να νοιώσουν μία έλξη προς το γνωστικό αντικείμενο.Η απορία είναι ακριβώς η αίσθηση αναγκαιότητας των γνώσεων και εφαρμογών που παρέχει το μάθημα.Σίγουρα η αμφιβολία βεβαιώνει ότι κανείς μέσα στο σχολικό χώρο δεν είναι πιστός αντιγραφέας των ήδη καθιερωμένων αλλά ο καθένας προτείνει τους δικους του δρόμους και γνώμη.Η σύνθεση του συμπεράσματος σημαίνει ότι τα δεδομένα μπορούν να δώσουν νόμους και καθολικές αξίες και εφαρμογές.

Εφαρμογή των παραπάνω σταδίων στα σχολικά μαθήματα.

Εφαρμογή στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών.

Κατ΄αρχήν δίνουμε στους μαθητές το κείμενο.Έστω ότι δίνουμε το παρακάτω πρωτότυπο κείμενο: «Λέγω ότι πολλαί και καλαί ελπίδες ημίν εισί σωτηρίας .Ημείς μεν γάρ φυλάττομεν τους των θεών όρκους ,οι δε πολέμιοι επιορκούσι τε και τας σπονδάς παρά τους όρκους λύουσιν».

Ξενοφών,Κύρου Ανάβασις,3,2,10-11.

Το παραπάνω κείμενο θα πρέπει να υπακούσει στο παρακάτω σχεδιάγραμμα του τριγώνου. A=Ποιος =ο Ξενοφών

Β=τι(ιδέες και αξίες) Γ=σε ποιόν απευθύνεται(σε ευσυνείδητους πολίτες).

Η εμπειρία στο παραπάνω κείμενο έρχεται μέσα από την ανάγνωση.Ο θαυμασμός γεννάται όταν κατανοηθούν οι κρυμμένες ιδέες του αποσπάσματος(η καλή συνήθεια να τηρούνται οι υποχρεώσεις απέναντι στα ιερά και στα όσια).Η απορία έρχεται μέσα από την ανάγκη να γνωρίσει ο μαθητής βαθύτερα τις ιδέες και τις αξίες και του Ξενοφώντος αλλά και άλλων ιστορικών της εποχής.Η αμφιβολία είναι συνέπεια όλων των παραπάνω διότι ο μαθητής μπορεί να προβάλει έντονο αγνωστικισμό λέγοντας ότι δεν πιστέυει ότι η τήρηση των όρκων φέρνει σίγουρα

Β.Δ.Μακρυπούλιας

Φιλόλογος Πειραματικού Γυμνασίου Μυτιλήνης.

8, Φύλλο εργασίας στο μάθημα Αρχαίων Ελληνικών ,Γ΄Γυμνασίου.

Μέθοδος:Εμηνευτική-Δομική-Λειτουργική.

Προτεινόμενο κείμενο εξέτασης:Ενότητα 12,Πλούσιοι και φτωχοί(Μ.Βασιλείου «Ομιλία προς τους πλουτούντας».

Α.Πρόσβαση στις έννοιες του κειμένου,βάσει της βιογραφίας του Ιερού Πατρός της εκκλησίας μας.

Α)Σύζευξη ελληνικού πολιτισμού(διαλεκτικής)και χριστιανικής αποκάλυψης.

Β)Συνδυασμός θεωρίας και πράξης στον Μ.Βασίλειο βάσει του αγιογραφικού «η πίστις άνευ έργων νεκρά εστί».

Γ)Διδαχή της απόλυτης χριστιανικής αξίας της αγάπης.Η αγάπη έχει κατοχυρωθεί στην πράξη από τον εσταυρωμένο Ιησού,άρα οι διαδοχοί Του επί της γης επιβάλλεται να συνεχίζουν «διά ζώσης»αυτή την σωτήρια παράδοση.

Β.Ανάλυση και διερεύνηση Λεξιλογίου(η λέξη αντιμετωπίζεται πάντα ως φορέας νοήματος)

Π.χ.η Ψυχή.Έννοια σημαντική που συμβολίζει το σύνολο των ηθικών ιδιοτήτων του ανθρώπου,οι οποίες τον βοηθούν στην σωτηρία του.Την γνωρίζουμε μέσα από σημερινές συνώνυμες –ομόρριζες όπως:μεγαλοψυχία,ή φράσεις όπως η σωτηρία της ψυχής.

Γ.Γραμματική ανάλυση,προκειμένου να προσανατολισθούμε γύρω από την μορφή της λέξης και να καταλάβουμε τη συντακτική της λειτουργία,κάτι που θα μας οδηγήσει στην μετάφραση.

Π.χ.ίδω=ρήμα,ενεργητικής φωνής,α΄προσώπου,βΆορίστου,υποτακτικής,ενικού αριθμού,του ρήματος:οράω-ω,εώρων,όψομαι ,είδον,εόρακα,εωράκειν.

Δ.Συντακτική ανάλυση,ώστε μέσα από την σειρά των λέξεων και την γνώση της λειτουργίας τους μέσα στην πρόταση να αποκαλυφθεί η σημασία και τα μηνύματα του κειμένου.Προτείνεται η ανάγνωση από τους μαθητές των λέξεων των προτάσεων με τη σειρά:Υ-Ρ-Α-Κατηγ-Προσδιορισμοί ώστε να υπάρχει ταυτόχρονη συντακτική αξιοποίηση και μετάφραση στο μυαλό των μαθητών,καθώς και η αποκάλυψη των κρυμμένων και παραλειπομένων όρων.

Π.χ:Την πρόταση του κειμένου «σιωπώσα γαρ σου η χειρ την ψευδολογίαν κηρύσσει,περιαστραπτομένη υπό της επί του δακτυλίου σφενδόνης»,την διαβάζουμε «η σιωπώσα χειρ σου κηρύσσει την ψευδολογίαν,η χειρ σου η περιαστραπτομένη υπό της σφενδόνης επί του δακτυλίου».Άρα μεταφράζουμε:το χέρι σου αν και σιωπά αποκαλύπτει το ψέμμα σου,το χέρι σου που αστράπτει από το πανάκριβο δαχτυλίδι (κόσμημα)στο δάχτυλό σου.

Ε.Αξιολογική προσπέλαση του κειμένου,βάσει της θεολογίας και κοσμοθεωρίας του συγγραφέως.

Ο Μ.Βασίλειος συνέζευξε τον ελληνικό πολιτισμό με την χριστιανική θεολογία.Απέδειξε ότι το Πλατωνικό Αγαθό μπορεί να υπάρξει στον ενσαρκούμενο Ιησού,καθώς και στους βιωματικούς μιμητές αυτού.Ο Λόγος μπορεί να προχωρήσει κάθε ωραίο αρκεί η θεωρία να συνοδεύεται από την πράξη.Τότε ο άνθρωπος καθίσταται ολοκληρωμένη προσωπικότητα.

Στ.Ασκήσεις κατανόησης και εμπέδωσης του κειμένου.

Α.Έρευνα για την εκμάθηση και άλλων έργων του Μ.Βασιλείου.

Β.Κατανόηση της καινοτομίας της Θεολογίας του Ιερού Πατρός.

Γ.Σύγκριση με ανάλογα μεγέθη της σημερινής εποχής.

Π.χ.Γιατί ο Μ.Βασίλειος δεν ικανοποιείται με τον χριστιανισμό που δεν συνοδεύεται από έργα;

Ποια η σχέση αγάπης και έργων στην θεολογία του Μ.Βασιλείου;

Β.Δ.Μακρυπούλιας.

Καθ.Πειραματικού

Γυμν.Μυτιλήνης.