Φιλοσοφία.

   ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ: Φ Ι Λ Ο Σ Ο Φ Ι Α.

   ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ: Μακρυπούλιας Βασίλειος.

   Πειραματικό Γυμνάσιο Μυτιλήνης.

   Μυτιλήνη.

   Η φιλοσοφία δεν θα πρέπει να παρουσιασθεί όχι μόνο στους μαθητές,αλλά και στους απλούς ανθρώπους,ως κάτι παράξενο και γραφικό.Είναι ο καθαρά προσωπικός τρόπος σκέψης και πράξης,ο οποίος απελευθερώνει δημιουργικές δυνάμεις του ανθρώπου,οδηγώντας τον σε πρωτόγνωρες υπερβάσεις και κατακτήσεις.Eίναι η μεγάλη αιτία να προχωρήσει ο άνθρωπος μπροστά.

   Η φιλοσοφία ως μάθημα δεν θα πρέπει να μεταφερθεί στους μαθητές ως ένας απλός ηθικός παράγοντας.Ή στην ακόμα χειρότερη περίπτωση ως ένας βαθμοθηρικός τομέας ο οποίος απλά θα τους βοηθήσει να περάσουν στο Πανεπιστήμιο.

   Η φιλοσοφία για να είμαστε απόλυτα ακριβείς δεν θα πρέπει καν να χαρακτηρίζεται σαν μάθημα .Δεν θα πρέπει να υποβάλλεται στην ίδια διαδικασία αντιμετώπισης εκ μέρους των μαθητών ,με τα άλλα μαθήματα,σε σχέση με τα άλλα μαθησιακά αντικείμενα.Η φιλοσοφία επιβάλλεται να περάσει στους νεαρούς μαθητές ως στάση ζωής,ως συγκεκριμένη γνωσιολογική και αξιολογική λύση στα δύσκολα προβλήματα της ζωής που τους περιμένουν.

   Κατ΄αυτόν τον τρόπον λοιπόν η φιλοσοφία θα πρέπει να είναι η όαση στην αγχωτική έρημο του εξεταστικού κέντρου που λέγεται Λύκειο.Θα πρέπει κυριολεκτικά να σταματήσει να είναι μάθημα κατεύθυνσης  και να γίνει το καθ΄εαυτό μάθημα ελεύθερης συζήτησης και προβληματισμού.Θεωρούμε ότι τίποτε δεν θα μπορούσε να βοηθήσει περισσότερο τους νέους από τους φωτισμένους εκπαιδευτικούς οι οποίοι μέσα από το νερό της φιλοσοφίας θα μπορούσαν να ξεδιψάσουν πολλές νεανικές ψυχές.

   Η φιλοσοφία δεν θα πρέπει να παρουσιασθεί στους μαθητές χωρίς ένα γενικό σχεδιασμό και πλάνο.Καλό θα ήταν οι διδάσκοντες την φιλοσοφίαν να προετοιμάσουν ένα γενικό προσχέδιο το οποίο θα καλύπτει το νου και την εμφάνιση της θεωρητικής σκέψης που ονομάζεται φιλοσοφία.

   Η διανόηση είναι η μελέτη του όλου.Το όλον καθορίσθηκε κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο από τον αρχαίο Ελληνικό Λόγο.Το όλον αποτελείται από την κίνηση της Ιδέας η οποία διά της Φύσεως φωτίζει και καθοδηγεί τον άνθρωπο.Όλα στην «επιστήμη»που ονομάζουμε Φιλοσοφία περιγράφουν αυτήν την κίνηση.Είναι πολύ βασικό να το τονίσουμε αυτό,διότι η αφηρημένη σκέψη με αυτό τον τρόπο γίνεται συγκεκριμένη,και ο νέος ενδιαφέρεται για λύσεις που πιθανόν υπάρχουν πίσω από αυτό τον τρόπο σκέψης.Ομιλούμε για συγκεκριμένη σκέψη διότι ό,τι καταλήγει στον άνθρωπο είναι κατανοητέο και οριστέο.

   Η φιλοσοφία λοιπόν αποτελεί μελέτη του τρόπου κατά τον οποίον η Ιδέα υπάρχει,δημιουργεί,μεταφέρει γνώσεις,και καθιστά τον άνθρωπο ουσία και ύπαρξη.Η σκέψη είναι δύναμη και ενέργεια,μορφή που γίνεται ύλη,πρόθεση που καθίσταται σκοπός,στάση που γίνεται υπέρβαση.Κατ΄αυτόν τον τρόπον πρέπει να παρουσιασθούν στους νέους και όχι σαν ένα ακόμη μάθημα.Θα πρέπει η φιλοσοφία να εμπνεύσει,και να έλξει την μαθητιώσα νεολαία στην έρευνα ανωτέρου τρόπου σκέψης και πράξης.

   Το αναγκαίο βήμα λοιπόν είναι να παρουσιασθεί το μάθημα της σκέψης σαν μία υπεύθυνη ηθική λύση στο ιδεολογικό κομφούζιο της εποχής μας.Ονόματα όπως ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης,ο Καρτέσιος και ο Λαίϊμπνιτς,ο Κάντ και ο Έγελος θα πρέπει να γίνουν πρότυπα των νέων ανθρώπων σε ένα και μόνο πράγμα:στην αστείρευτη θέληση να ανακαλύπτουμε τον μόνο αναμφισβήτητο φίλο μας,τον εσώτερο εαυτό μας.Είναι παραδεκτό ότι η φιλοσοφία θα γίνει σίγουρα πιο ενδιαφέρουσα εάν δοθεί ένας ηθικός εαυτός της και όχι ο ούτως ή άλλως δύσκολος θεωρητικός και μόνο χαρακτήρας της .Θα ήταν λοιπόν ευχής έργον εάν ο διδάσκων μαζί με το μάθημα έδινε στους μαθητές σταχυολογήματα από την ζωή εξεχόντων φιλοσόφων.Οι νέοι με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαν να καταλάβουν ότι δεν είναι οπισθοδρομικό να είναι μοναδικοί,πρόσωπα ξεχωριστά,ενάντια σε «απίστευτες»συνήθειες της εποχής μας(κοινός τρόπος ντυσίματος,κινητό τηλέφωνο στο χέρι και ζελές στα μαλλιά,απάθεια,κ.λ.π).

   Η μέθοδος λοιπόν προσπέλασης του μαθήματος της Φιλοσοφίας θα πρέπει να είναι παραγωγικός.Θα πρέπει να γίνει κατανοητό από τους μαθητές η όλη εξωτερική δομή και του μαθήματος και του βιβλίου και έπειτα να αρχίσει η συστηματική εξέταση αυτού του γνωστικού αντικειμένου.Κατ΄αρχήν λοιπόν η Φιλοσοφία αποτελείται από τρεις θεμελειώδεις κλάδους.Αυτοί είναι η Οντολογία,η Γνωσιολογία,και η Αξιολογία.Η τελευταία υποδιαιρείται στην Ηθική και στην Αισθητική.

   Η Οντολογία ετυμολογικώς προέρχεται και παράγεται από την μετοχή του ρήματος ειμί ,ων-ούσα-όν.Σημαίνει αυτό το οποίο υπάρχει.(Παρενθετικά θα πρέπει να αναφέρουμε ότι πολύ βοηθάει την επιστήμη της Φιλοσοφίας η στενή της σχέση με την Γραμματική και το συντακτικό,διότι αυτοί οι δύο κλάδοι της φιλολογίας μπορούν σε λεκτικό-συντακτική βάση να αποκαλύψουν πολλά μυστικά των φιλοσόφων και των θεωριών τους).Γύρω από το Ον νωρίς νωρίς ξέσπασε αυτό που επιφανείς υπαρξιακοί φιλόσοφοι(Kierkegaard,Heidegger)θα ονόμαζαν γιγαντομαχία του όντος.Το Ον είναι ό,τι είναι η συνεχώς κινείται δημιουργικά;Το πρώτο υποστηρίχθηκε από τον Παρμενίδη,το δεύτερο από τον Ηράκλειτο.Μοιραία ο Ηράκλειτος για να δικαιολογήσει την κίνηση εισηγήθηκε την διαλεκτική θεωρία της Θέσεως,αντιθέσεως,συνθέσεως,της αρμονικής μίξεως των αντιθέτων.Η σύνθεση στην καθαρά οντολογική διαμάχη των δύο σπουδαίων φιλοσόφων είναι ο Αβδηρίτης Δημόκριτος,ο οποίος με την ατομική του θεωρία συνθέτει και αποκαθιστά την Παρμενίδεια ακινησία και το Ηρακλείτειο γίγνεσθαι.Το Δημοκρίτειο άτομο είναι ακίνητο όταν πια δεν θα διαιρείται άλλο αλλά κινείται έως την στιγμή της οριστικής τμήσης.

   Κατ΄αυτόν τον τρόπο το θεμελιώδες ερώτημα περί του όντος απαντήθηκε.Υπάρχει η τέλεια εκείνη κατάσταση η οποία μέσα από την άψογη έμφυτη δυναμική της μπορεί να γεννήσει τέλειες μορφές ενέργειας οι οποίες θα βοηθούσαν τον άνθρωπο στην ιστορική του και πολιτισμική του πορεία.Θεωρήθηκε ότι η βασικοτάτη ενέργεια η οποία εκπηγάζει από το ον και επηρεάζει άμεσα τον άνθρωπο είναι η Γνώση.Άρα φυσικώ τω λόγω η Φιλοσοφία ασχολείται με το περίφημο γνωσιολογικό ζήτημα.Σίγουρα γίνεται κατανοητό από τον καθένα μας,ότι η Γνώση συνίσταται στην αφύπνιση των νοητικών και ενορατικών δυνάμεων του ανθρώπου προκειμένου το έλλογο Υποκείμενο να προχωρήσει σε ανώτερες σφαίρες βιωματικής ζωής.

   Το Γνωσιολογικό πρόβλημα έχει στενότατη σχέση με τον κύκλο του όλου Θεός –Φύση –Άνθρωπος.Αναλύεται στα παρακάτω σημαντικότατα ερωτήματα:α)Ποια είναι η πρωταρχή,οι πηγές και οι μέθοδοι της γνώσεως.β)Ποιο είναι το κύρος και τα όρια της γνώσεως.γ)Ποιο είναι το αντικείμενο της γνώσεως δ)Το περίφημο Μεταφυσικό πρόβλημα το οποίο σχετίζεται και με το ψυχολογικό ερώτημα καθώς και με τα θεμελιώδη Καντιανά ερωτήματα.

   Όσον αφορά το πρώτο από τα παραπάνω τιθέντα ερωτήματα έχουμε τις παρακάτω απαντήσεις οι οποίες αποτελούν συγχρόνως και φιλοσοφικές σχολές.Κάποιοι δέχθηκαν (Λαίϊμπνιτς κ.άλ.)ότι οι Ιδέες  που όλοι μπορούμε να ανακαλύψουμε στον εγκέφαλό μας,είναι ασφαλείς οδηγοί γνώσης διότι γνωρίζουν στο νοούν Υποκείμενο τις βασικές αιτίες του όντος,βοηθώντας το συγχρόνως να προχωρήσει στον ορθό τρόπο βιωματικής προσπέλασης του όλου.Κάποιοι άλλοι(Λόκ κ.άλ.)ξεκινώντας από την σχέση του ανθρώπου με την φύση διακήρυξαν ότι μόνον η εμπειρία είναι ασφαλής οδηγός για το σωστό τρόπο σκέψης και πράξης του ανθρώπου.Υπήρξαν φιλόσοφοι οι οποίοι έχοντας ως αφετηρία τον άνθρωπο διακήρυξαν την εσωτερική γνώση (ενόραση)ως μόνον ασφαλές κριτήριο προσέγγισης της αλήθειας(Μπερξσόν).Ο Καντ συνθέτοντας όλα τα παραπάνω δημιούργησε την περίφημη Κριτική θεωρία.Σύμφωνα με αυτή ασφαλής γνώση είναι μόνον αυτή η οποία ξεκινά από το Νου αλλά επαληθεύεται από την πραγματικότητα.

   Πριν να προχωρήσουμε παρακάτω θα πρέπει να επισημάνουμε την κρυμμένη εσωτερική αρμονία όλων των παραπάνω που όμως ισχύει και σε όλα τα παρακάτω.Οι φαινομενικές αντιφάσεις δεν είναι τίποτε άλλο παρά συζητήσεις που καλύπτουν κάθε πλευρά του επιστητού.Αυτές οι συζητήσεις υπό την μορφή συμπεράσματος εάν ενωθούν θα μας δώσουν την αρμονική εικόνα του όλου.Π.χ ο ορθολογισμός και ο εμπειρισμός ολοκληρώνουν το Υποκείμενο το οποίο ζει και με το νου και με την εμπειρία κρατώντας πάντα το μέτρο της μεσότητος.

   Από τον κύκλο του όλου ξεκινά η φιλοσοφική απάντηση στο κύρος και στα όρια της γνώσεως.Αυτός που ξεκινά από τον Θεό αντιμετωπίζει τα πάντα ΔΟΓΜΑΤΙΚΑ.Αυτός που ξεκινά από την απειρία της Φύσεως τοκάλλος και την αρμονία του κόσμου αναπτύσσει την δύναμη της σκέψης η οποία πολλές φορές κινείται χωρία κατ΄ανάγκη να καταλήγει κάπου.Είναι Σκεπτικιστής.Ο σκεπτόμενος άνθρωπος,ο αφορμώμενος από το πρόσωπο παραδέχεται την διαδοχική διαφώτιση του ανθρώπου και ηρεμεί μπροστά στο πλήθος όσων γνωρίζουμε αλλά και όσων δεν γνωρίζουμε.Είναι οπαδός της Σχετικοκρατίας.Πράγματι μέσα από την ένωση όλων των ανωτέρω παράγεται ένα ολοκληρωμένο Υποκείμενο το οποίο έχει τις σταθερές του γνώσεις χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν συνεχίζει το αέναο ταξίδι του στον ωκεανό του όντος.   

   H απάντηση στο σημαντικό ερώτημα γύρω από το αντικείμενο της γνώσεως αφορμάται από την ίδια φιλοσοφική βάση.Η ιδεοκρατία είναι η πίστη ότι η Ιδέα είναι η σίγουρη αλήθεια.Η Πραγματοκρατία πρεσβεύει ότι η μελέτη του γύρω μας κόσμου μπορεί να μας παράσχει κάποια μορφή γνώσεως.Ο άνθρωπος βλέποντας βαθιά μέσα του πιστεύει στην κρυμμένη αυτεγνωσμένη αλήθεια,την οποία διαβλέπει έπειτα από ενδελεχή παρατήρηση και στην εσωτερικότητα των φαινομένων γύρω του.Η Φαινομενοκρατία είναι η σχολή φιλοσοφίας που ως αντικείμενο έχει το φαινόμενο του κόσμου γύρω μας.

   Είναι σχεδόν σίγουρο ότι σε κάποια χρονική στιγμή της ύπαρξής του ο άνθρωπος φθάνει σε τέτοιο γνωσιολογικό σημείο ώστε πράγματι να έχει συλλέξει πολλές πληροφορίες για το Θεό,τον γύρω του κόσμο,τον ίδιο του τον εαυτό.Επιζητεί λοιπόν να προχωρήσει σε μία αναγκαία αφαιρετική κίνηση.Θέλει να αποδώσει και να ενώσει όλες του τις γνώσεις σε μία ανώτερη ύπαρξη ,η οποία ως νόηση και ύλη θα απλώνεται παντού και θα έχει όλες τις τέλειες ιδιότητες που ονειρεύεται ο άνθρωπος.Το Μεταφυσικό πρόβλημα λοιπόν έγκειται στην προσπάθεια του ανθρώπου να προσπελάσει το Επέκεινα,το Υπερπέραν.Κάποιοι διαβλέπουν Ένα Θεό(Ενισμός),κάποιοι δύο αρχές (Δυαρχία).Υπήρξαν φιλόσοφοι όπως ο Σπινόζα οι οποίοι είδαν το Θεό παντού(Πανθεϊσμός).Βέβαια κατατέθηκε και η θεωρία του Μεταφυσικού αγνωστικισμού,καθώς και του αθεϊσμού.

   Αναμφίβολα έπειτα από όλα αυτά «παραμονεύουν»ως η σκύλλα και η χάρυβδη τα ερωτήματα περί του πρακτέου.Είναι η στιγμή που ο άνθρωπος θα πρέπει να επιλέξει στάση ζωής ελεύθερης,υπαγομένης στα πιο υψηλά διατάγματα του νοός,ή στάση ζωής κατώτερης,ωφελημιστικής,μηχανοκρατουμένης από στενά προσωπικά οφέλη;Είναι αναγκαίο λοιπόν να συζητήσουμε τις θεωρίες του Καντ γύρω από την νοητικά άκαμπτη «Κατηγορική προσταγή»καθώς και των εγωϊστών ωφελιμιστών του J.S.Mill.

   Σ΄αυτό ακριβώς το κομβικό σημείο που ανοίγεται η φιλοσοφική αξιολογία,το ηθικώς αγαθό και το αισθητικώς καλό,είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να συζητήσουμε  με τους μαθητές την ανώτερη στάση ζωής,αυτήν που στηρίζεται στις πιο υψηλές ιδέες και οδηγεί στις πιο υψηλές αξίες.Είναι η κατάλληλη στιγμή να υποστηρίξουμε ότι θα πρέπει να υπακούουμε στα προστάγματα του νοός για δύο κυρίως λόγους(όπως τουλάχιστον αυτοί αναφέρονται στην Καντιανή Φιλοσοφία).Κατ΄αρχήν ο λόγος είναι αυτός ο οποίος ενώνει τους ανθρώπους.Άρα υπακούωντας στα προστάγματά του επιτυγχάνουμε να διασφαλίσουμε την οικουμενικότητα,καθολικότητα και αιωνιότητα του ηθικού νόμου.Επίσης ο νούς είναι αυτός ο οποίος εξασφαλίζει την ευδαιμονία την αυτάρκεια την κοινωνική συνοχή.Η συζήτηση γύρω από το ηθικό αγαθό σε καμμία περίπτωση δεν θα πρέπει να ασφαλισθεί πίσω από τις οποιοσδήποτε φιλοσοφικές θεωρίες,αλλά θα πρέπει να εστιασθεί στον τρόπο κατά τον οποίο η ιδιαιτερότητα του κάθε παιδιού θεάται και αντιμετωπίζει το θέμα.Ο Καντ σ΄αυτό ακριβώς το θέμα δίνει θαυμάσιες κατευθυντήριες  γραμμές.Η κατηγορική του προσταγή «έτσι πράξε ώστε η ηθική σκέψη  της πράξεώς σου να μπορεί ανά πάσα στιγμή να γίνει καθολικός νόμος της ανθρωπότητος»θα μπορούσε να οδηγήσει την ανθρωπότητα σε ό,τι ο ίδιος ονόμασε «Βασίλειο των ιδεών».

   Επίσης θα μπορούσαμε να εστιάσουμε και στην αισθητική άποψη της Φιλοσοφίας γύρω από την άποψη του Ωραίου.Το Ωραίο είναι μόνον η ανάμνηση της Ιδέας και σε καμμία περίπτωση οι υλικές εικόνες αυτής.Κατ΄αυτόν τον τρόπο ηρεμεί ο νέος άνθρωπος καταλαβαίνοντας ότι θα πρέπει να ασχολείται με ανώτερα πράγματα και όχι με υποκατάστατα του παραγματικώς ωραίου.

   Σε κάθε τέτοια προσπάθεια ο μαθητής θα ανταποκριθεί διότι θα βρεί εκείνον τον ιστό,τον μίτο ο οποίος θα δώσει διέξοδο στα άγχη του και στις αναζητήσεις του.

   Οι «ασκήσεις»στη Φιλοσοφία είναι οι προσπάθειες των μαθητών να υπάρξουν ως νοήμονα Υποκείμενα μέσα σε μία τέτοια κοινωνία όπως αυτή που όλοι βιώνουμε.Όμως επειδή αποτελεί μάθημα κατεύθυνσης επιβάλλεται οι ασκήσεις να είναι απλές διότι η φιλοσοφία ως αντικείμενο είναι νέο και δύσκολο για μαθητές τέτοιας νεαράς ηλικίας.Θα πρέπει να υπακούουν στο πλαίσιο ερωτήσεων που έχει καθορισθεί από το Υπουργείο Παιδείας αφήνοντας όμως μεγάλη ευχέρεια στην επιχειρηματολογία των μαθητών.

   ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ   ΑΣΚΗΣΕΩΝ.

1)Συμπληρώνω και αναπτύσσω την παρακάτω πρόταση:

   «Ο Θαλής υποστήριξε ότι η αρχή του κόσμου είναι……..

2)Αντιστοιχίζω τις παρακάτω στήλες:

   α.Θαλής                    1.Πυρ

   β.Ηράκλειτος            2.Ύδωρ

   γ.Αναξίμανδρος        3 Αήρ

   δ.Αναξιμένης             4 Άπειρο.

3)Ποια θεμελιώδης αρχή του Θαλή διαφαίνεται στο παρακάτω κείμενο;(ανάλυση παραθέματος).

   «Σχημάτισε ίσως ο Θαλής αυτή την Ιδέα από την παρατήρηση πως η τροφή όλων είναι υγρή και πως η Θερμότητα η ίδια γεννιέται και συντηρείται μέσα στο υγρό …και από το ότι τα σπέρματα όλων των ζωντανών οργανισμών τα έχει φτιάξει η φύση να είναι υγρά»(Αριστοτέλους,Μετά τα φυσικά,983b,22-27).

ΒΗΜΑ 1:Αναλύω τη δομή του παραθέματος:

                Θέμα:Η Ιδέα του Θαλή ότι η αρχή του όλου είναι το νερό.

                 Λεπτομέρειες :Μέθοδος Αιτίου-αποτελέσματος,παραδείγματα:η τροφή είναι υγρή,η θερμότητα συντηρείται στο υγρό,τα σπέρματα είναι υγρά.

ΒΗΜΑ 2:Βρίσκω τις σελίδες του βιβλίου που ανταποκρίνονται στο θέμα του παραθέματος(Σχολ.βιβλίο ,σελ.12-13,ο Θαλής.)

ΒΗΜΑ   3:Δίνω το δικό μου αξιολογικό συμπέρασμα:Ο Θαλής με την θεωρία του περί ύδατος συνέβαλε στην αποδεικτική πειραματική γνώση του ανθρώπου δίνοντας πραγματικό κύρος στη φιλοσοφία.

                                                                                   Β.Δ.Μακρυπούλιας

                                                                                   Καθ.Φιλ.Πειραματικού γυμν.

                                                                                                  Μυτιλήνης.

                                                                                   Δρ.Φιλοσοφίας.   

              Π  Ε   Ρ  Ι  Λ  Η  Ψ  Η.

   Η Φιλοσοφία πάνω από όλα είναι στάση ζωής.Σε δύσκολους καιρούς όπως οι σημερινοί αποτελεί ειδικά για τη νεολαία μας βιωματική αλλά και θεωρητική λύση σε πλείστα όσα προβλήματα.Προβλήματα όπως τι πρέπει να κάνω,πως πρέπει να φέρομαι ,αν θα πρέπει να διαφέρω από τους άλλους,κ.λ.π,μέσα από τον διασκεπτικό φιλοσοφικό τρόπο σκέψης αποκτούν άλλη δυναμική και είναι πιθανόν να καταστούν για τους νέους πηγή γόνιμου προβληματισμού και ωραίας στάσης ζωής.

   Είναι όμως ευκόλως εννοούμενο ότι η Φιλοσοφία δεν θα πρέπει να αντιμετωπισθεί ως εξεταζόμενο μάθημα απλά.Θα πρέπει πάνω από όλα να δοθεί ως στάση ζωής,ως λύση που πηγάζει μέσα από τον ίδιο μας τον εαυτό,σε όσα ζητήματα μας ταλανίζουν και μας παιδεύουν-ειδικότερα τους νέους μας.

   Γι΄αυτό θα πρέπει να προσφερθεί με ηπιότητα,με σχεδιάγραμμα κατανόησης,ώστε ο μαθητής να καταλάβει ότι η φιλοσοφία αρχίζει από το ανώτερο ον,και διά του ελλόγου Υποκειμένου προσφέρει την μεγαλύτερη ευκαιρία στον άνθρωπο.Να ομοιάσει σε ό,τι ανώτερο μπορεί να σκεφθεί και να ελπίσει.Σίγουρα με αυτόν τον τρόπο ο νέος θα θελήσει και ο ίδιος να ακολουθήσει αυτό το μαγικό ταξίδι με όχημα την ιδέα.

                ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ

Διανόηση σελ.1

Επιστήμη  σελ1

Γνωσιολογικό

Πρόβλημα σελ2

Οντολογία σελ2

Δογματικά σελ2

Σκεπτικιστής σελ 3

Σχετικοκρατία σελ3

Κατηγορική

Προσταγή σελ4.

          Β   Ι   Β   Λ   Ι   Ο   Γ   Ρ   Α   Φ   Ι   Α.

1)Γρηγ.Φιλ.Κωσταρά,Φιλοσοφική Προπαιδεία,Αθήνα ,1995

2)Ν.Ι.Λούβαρι,Ιστορία της Φιλοσοφίας,εκδ.Ελευθερουδάκη,Αθήνα.

3)Ι.Ν.Θεοδωρακοπούλου,Εισαγωγή εις την Φιλοσοφία,εκδ.Δωδώνη,Αθήνα.