Nέα Ελληνικά κείμενα, β΄γυμνασίου.
Δημητρίου Χατζή: Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα.
Σύνδεση με το έργο του
συγγραφέα: Το
απόσπασμα του σχολικού βιβλίου προέρχεται από το τρίτο κεφάλαιο του
μυθιστορήματος «το διπλό βιβλίο» (1976) στο οποίο ο συγγραφέας παρουσιάζει τις
εμπειρίες του από τα είκοσι χρόνια που έζησε στο εξωτερικό (Γερμανία).
Συγκείμενο: Η Ελλάδα στο δεύτερο μισό του 20ου
αι, έπειτα από τον β΄παγκόσμιο πόλεμο, αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες. Η
μετανάστευση προς τις χώρες της ευρώπης αλλά και προς την αμερική είναι σύνηθες
φαινόμενο.
Ιστορικές συνδέσεις:
Α΄και β΄αποικισμοί
Μεταναστεύσεις κατά την οθωμανική κατοχή.
Εξήγηση του φαινομένου:
Η απομάκρυνση του ανθρώπου από τη φύση (φυσική οικονομία) η
έναρξη της βιομηχανικής εποχής, σήμανε την πολιτική σύνδεση με την οικονομία:
αυτή η σύνδεση απαιτεί πόλεις, εργατικό δυναμικό, μέσα παραγωγής,προϊόντα και
κέρδος. Η αποθέωση του χρήματος ως χρηματιστηριακού μέσου πάσης φύσεως
ανταλλαγών, κατέστησε τα κράτη να έχουν ως κοινό παρονομαστή τη δυνατότητα
παροχής ή όχι αμειβομένης εργασίας και των καταλλήλων συνθηκών παροχής εργασίας
και καλού επιπέδου ζωής. Άρα ως συνέπεια της βιομηχανικής εποχής παραδίδεται η
οικονομική μετανάστευση προς χώρες με ισχυρή βιομηχανία άρα ισχυρή οικονομία
και με τη δυνατότητα παροχής θέσεων εργασίας.
Υπόρρητη έννοια:
Επανέρχεται το πανάρχαιο πρόβλημα (το είχαν θέσει οι σοφιστές
στον α΄ΝεοΕλληνικό διαφωτισμό) της διχοτόμησης του ανθρωπίνου εαυτού σε φυσικό
και πολιτικό. Ο άνθρωπος απολλύει την Ελευθερία της Φύσεως χάριν της Πολιτικής
εξέλιξης: όπως λέγει ο Αριστοτέλης ο άνθρωπος προσφέρει μέρος του εαυτού του
ώστε όλοι οι άνθρωποι να παράξουν αυτάρκη και ευδαίμονα πόλη.
Θα πρέπει όμως να αναφερθεί ότι οι πόλεις πολιτικά μιμούνται τη φύση, η οικονομία (όπως η φυσις διαχειρίζεται τις δυνάμεις της με σύνεση) είναι ο τρόπος διαχείρισης των πολιτικών δυνάμεων: Θα πρέπει να αναφερθεί ότι προκειμένου να προχωρήσει αυτό το οποίο εννοείται ως πρόοδος και πολιτισμός και επιστήμη υποβιβάζεται πνευματικά και ηθικά και αξιολογικά ο άνθρωπος , ο ξεχωριστός άνθρωπος ο οποίος έρχεται αντιμέτωπος με την αλλοίωση του φυσικού πρωταρχικού εαυτού του, ο οποίος ενώ έχει μία τόσο ανεξάρτητη και αυτοτελή θέση στη φύση, στην Πόλη τίθεται συχνά κάτω από την ανάγκη συλλογικής προόδου, προοόδου δομών (όπως είναι η επιστήμη, η οικονομία κ.λ.π).